Luận án tiến sĩ về nhiệm vụ kinh tế gắn với quốc phòng an ninh ở Tây Nguyên giai đoạn 1985-2013

• Tác giả: Nguyễn Thùy Trang
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Ngọc Long
• Trường học: Đại học Huế
• Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam
• Đề tài: Quân Đội Thực Hiện Nhiệm Vụ Kinh Tế Gắn Với Quốc Phòng - An Ninh Ở Tây Nguyên (1985 - 2013)
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Huế

• MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.4. Nguồn tư liệu và phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Đóng góp của luận án
• 1.6. Bố cục của luận án
• 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• 1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về quân đội tham gia xây dựng kinh tế nói chung
• 1.1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu về các đơn vị Kinh tế - Quốc phòng của quân đội
• 1.1.3. Nhóm các công trình nghiên cứu về các đơn vị quân đội thực hiện kết hợp kinh tế với quốc phòng ở Tây Nguyên
• 1.2. NHẬN XÉT VỀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 1.2.1. Những nội dung đã được các công trình nghiên cứu, giải quyết mà luận án kế thừa
• 1.2.2. Những vấn đề luận án tiếp tục giải quyết
• 2. QUÂN ĐỘI THỰC HIỆN PHÁT TRIỂN KINH TẾ GẮN VỚI CỦNG CỐ QUỐC PHÒNG - AN NINH Ở TÂY NGUYÊN (1985 - 1998)
• 2.1. NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUÁ TRÌNH QUÂN ĐỘI THỰC HIỆN PHÁT TRIỂN KINH TẾ GẮN VỚI CỦNG CỐ QUỐC PHÒNG - AN NINH Ở TÂY NGUYÊN
• 2.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội Tây Nguyên
• 2.1.1.1. Điều kiện tự nhiên
• 2.1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội. Tình hình an ninh - chính trị
• 2.1.2. Chủ trương của Đảng về quân đội xây dựng kinh tế gắn với củng cố quốc phòng - an ninh
• 2.1.2.1. Giai đoạn trước năm 1985
• 2.1.2.2. Kết quả bước đầu của các đơn vị quân đội xây dựng kinh tế kết hợp quốc phòng ở Tây Nguyên (1973 - 1985)
• 2.1.2.2.1. Tiếp quản vùng giải phóng; vừa sản xuất, vừa chiến đấu
• 2.1.2.2.2. Bước đầu xây dựng kinh tế kết hợp với củng cố, giữ vững quốc phòng - an ninh
• 2.1.3. BINH ĐOÀN 15 RA ĐỜI, BƯỚC ĐỘT PHÁ TRONG XÂY DỰNG KINH TẾ KẾT HỢP QUỐC PHÒNG - AN NINH (1985 - 1998)
• 2.1.3.1. Sự thành lập Binh đoàn 15
• 2.1.3.2. Khắc phục khó khăn, ổn định bộ máy tổ chức, nhanh chóng đi vào sản xuất kết hợp củng cố quốc phòng - an ninh
• 3. QUÂN ĐỘI ĐẨY MẠNH THỰC HIỆN NHIỆM VỤ PHÁT TRIỂN KINH TẾ GẮN VỚI QUỐC PHÒNG - AN NINH Ở TÂY NGUYÊN (1998 - 2013)
• 3.1. CÁC ĐƠN VỊ KINH TẾ - QUỐC PHÒNG PHÁT TRIỂN TỔ CHỨC, MỞ RỘNG ĐỊA BÀN THỰC HIỆN NHIỆM VỤ (1998 - 2005)
• 3.1.1. Các khu Kinh tế - Quốc phòng hình thành
• 3.1.2. Các đơn vị tăng cường phát triển kinh tế, ổn định địa bàn trong các khu Kinh tế - Quốc phòng
• 3.2. CÁC ĐƠN VỊ KINH TẾ - QUỐC PHÒNG ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC DÂN VẬN, ỔN ĐỊNH VÀ PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT (2005 - 2013)
• 3.2.1. Sự thay đổi về cơ chế quản lý và tổ chức của các đơn vị quân đội kết hợp kinh tế với quốc phòng ở Tây Nguyên
• 3.2.2. Tháo gỡ những vướng mắc để phát triển kinh tế, tiếp tục giữ vững quốc phòng - an ninh trên địa bàn
• 4. MỘT SỐ MÔ HÌNH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG KINH TẾ GẮN VỚI QUỐC PHÒNG - AN NINH Ở TÂY NGUYÊN
• 4.1. Mô hình Binh đoàn - Tổng Công ty
• 4.2. Mô hình khu Kinh tế - Quốc phòng Tây Nguyên
• 4.3. Mô hình “Gắn kết”
• 4.3.1. “Gắn kết đơn vị và chính quyền địa phương”
• 4.3.2. “Gắn kết tổ, đội sản xuất với thôn, buôn”
• 4.3.3. “Gắn kết hộ gia đình”
• 5. NHẬN XÉT VÀ MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
• 5.1. MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
• 5.1.1. Nhận thức đúng đắn về nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với củng cố quốc phòng của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong thời kì mới
• 5.1.2. Tăng cường công tác dân vận, gắn bó với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương; phát huy vai trò của già làng, trưởng bản trong phát triển kinh tế gắn với củng cố hệ thống chính trị trên địa bàn
• 5.1.3. Phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức quần chúng trên địa bàn để cùng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao
• 5.1.4. Chủ động, linh hoạt trong sản xuất, kinh doanh để nâng cao hiệu quả tổng hợp kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội và quốc phòng an ninh
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Vấn đề nhiệm vụ kinh tế gắn với quốc phòng an ninh đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện tại, khi có nhiều ý kiến cho rằng chức năng của quân đội chỉ là chiến đấu, việc nghiên cứu này càng trở nên cần thiết. Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng quân đội không chỉ có nhiệm vụ bảo vệ mà còn tham gia tích cực vào phát triển kinh tế. Một số công trình tiêu biểu đã khẳng định vai trò của quân đội trong việc xây dựng kinh tế, củng cố quốc phòng, như cuốn "Học thuyết Mác - Lênin về chiến tranh và quân đội". Công trình này nhấn mạnh rằng quân đội có trách nhiệm tham gia phát triển kinh tế, xây dựng đất nước. Các nghiên cứu từ các quốc gia khác cũng cho thấy quân đội có thể đóng góp vào phát triển kinh tế, như ở Trung Quốc và Lào. Những nghiên cứu này đã tạo nền tảng cho việc hiểu rõ hơn về tình hình kinh tế và an ninh quốc gia ở Tây Nguyên.

1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về quân đội tham gia xây dựng kinh tế

Nhiều công trình đã chỉ ra rằng quân đội có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng quân đội không chỉ tham gia vào các hoạt động chiến đấu mà còn có trách nhiệm trong việc xây dựng và phát triển kinh tế. Một số công trình nghiên cứu đã phân tích vai trò của quân đội trong việc phát triển kinh tế ở các quốc gia khác, như Trung Quốc và Lào. Những nghiên cứu này đã chỉ ra rằng quân đội có thể đóng góp vào sự phát triển kinh tế thông qua việc tham gia vào các hoạt động sản xuất và xây dựng cơ sở hạ tầng. Điều này cho thấy rằng việc kết hợp giữa nhiệm vụ kinh tế và quốc phòng là một chiến lược quan trọng trong việc đảm bảo an ninh quốc gia.

II. Quân đội thực hiện phát triển kinh tế gắn với củng cố quốc phòng an ninh ở Tây Nguyên 1985 1998

Giai đoạn này chứng kiến sự hình thành và phát triển của Binh đoàn 15, một đơn vị quân đội chuyên trách nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với quốc phòng an ninh. Binh đoàn 15 đã đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các khu kinh tế - quốc phòng tại Tây Nguyên. Sự thành lập của Binh đoàn 15 không chỉ giúp ổn định tình hình an ninh khu vực mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Các đơn vị quân đội đã thực hiện nhiều chương trình phát triển kinh tế, từ sản xuất nông nghiệp đến xây dựng cơ sở hạ tầng. Những nỗ lực này đã góp phần cải thiện đời sống của người dân, đồng thời củng cố thế trận quốc phòng tại các địa bàn chiến lược. Việc kết hợp giữa nhiệm vụ kinh tế và quốc phòng đã chứng minh tính hiệu quả trong việc đảm bảo an ninh quốc gia.

2.1. Những yếu tố tác động đến quá trình quân đội thực hiện phát triển kinh tế

Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội Tây Nguyên đã ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển kinh tế của quân đội. Vùng đất này có nhiều tiềm năng phát triển nhưng cũng đối mặt với nhiều thách thức. Tình hình an ninh chính trị tại Tây Nguyên cũng là một yếu tố quan trọng, ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế của quân đội. Chủ trương của Đảng về việc quân đội tham gia phát triển kinh tế gắn với củng cố quốc phòng - an ninh đã tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị quân đội thực hiện nhiệm vụ này. Những yếu tố này đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho việc phát triển kinh tế, đồng thời đảm bảo an ninh khu vực.

III. Quân đội đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với quốc phòng an ninh ở Tây Nguyên 1998 2013

Trong giai đoạn này, các đơn vị quân đội đã đẩy mạnh việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với quốc phòng - an ninh. Các khu kinh tế - quốc phòng đã được hình thành và mở rộng, tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân địa phương. Các đơn vị quân đội đã tích cực tham gia vào công tác dân vận, giúp ổn định và phát triển sản xuất. Sự thay đổi về cơ chế quản lý và tổ chức của các đơn vị quân đội đã giúp nâng cao hiệu quả trong việc kết hợp giữa nhiệm vụ kinh tế và quốc phòng. Những mô hình tổ chức và hoạt động kinh tế gắn với quốc phòng - an ninh đã được áp dụng thành công, tạo ra những bài học kinh nghiệm quý giá cho các địa bàn khác trong cả nước.

3.1. Các đơn vị kinh tế quốc phòng phát triển tổ chức mở rộng địa bàn thực hiện nhiệm vụ

Các đơn vị kinh tế - quốc phòng đã không ngừng mở rộng địa bàn hoạt động, từ đó nâng cao hiệu quả trong việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế. Sự kết hợp giữa nhiệm vụ kinh tế và quốc phòng đã giúp các đơn vị này phát huy tối đa tiềm năng của mình. Các khu kinh tế - quốc phòng đã trở thành những điểm sáng trong việc phát triển kinh tế, đồng thời củng cố an ninh quốc gia. Những mô hình tổ chức và hoạt động kinh tế gắn với quốc phòng - an ninh đã được áp dụng thành công, tạo ra những bài học kinh nghiệm quý giá cho các địa bàn khác trong cả nước.

IV. Nhận xét và một số bài học kinh nghiệm

Quá trình quân đội thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với quốc phòng - an ninh ở Tây Nguyên đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý giá. Việc nhận thức đúng đắn về nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với củng cố quốc phòng là rất quan trọng. Tăng cường công tác dân vận, gắn bó với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương là một trong những yếu tố quyết định đến thành công. Sự chủ động, linh hoạt trong sản xuất, kinh doanh đã giúp nâng cao hiệu quả tổng hợp kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội và quốc phòng an ninh. Những bài học này không chỉ có giá trị cho Tây Nguyên mà còn có thể áp dụng cho các địa bàn chiến lược khác trong cả nước.

4.1. Một số bài học kinh nghiệm

Một số bài học kinh nghiệm từ quá trình quân đội thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với quốc phòng - an ninh bao gồm: Nhận thức đúng đắn về nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với củng cố quốc phòng; Tăng cường công tác dân vận, gắn bó với cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương; Phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức quần chúng trên địa bàn. Những bài học này sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với quốc phòng - an ninh trong thời gian tới.