Nghiên Cứu Giải Pháp Tổ Chức Không Gian Kiến Trúc NOCT Phù Hợp Với Văn Hóa Hà Nội

• Trường học: Trường Đại Học Kiến Trúc Hà Nội
• Chuyên ngành: Kiến Trúc
• Đề tài: Nghiên Cứu Giải Pháp Tổ Chức Không Gian Kiến Trúc NOCT Phù Hợp Với Văn Hóa Hà Nội
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• PHẦN MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: XU HƯỚNG BIỂU HIỆN VĂN HOÁ Ở TRONG TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC NOCT TẠI VIỆT NAM VÀ CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI
• 1.1. Một số khái niệm và đặc điểm chung
• 1.2. Đặc điểm chung về kiến trúc NOCT
• 1.3. Một số đặc điểm trong thiết kế NOCT
• 1.4. Văn hoá tác động đến các không gian trong NOCT
• 2. CHƯƠNG 2: SỞ KHOA HỌC CHO VIỆC TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC NOCT PHÙ HỢP VỚI VĂN HOÁ Ở CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC NOCT THEO HƯỚNG PHÙ HỢP VỚI VĂN HOÁ Ở CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
• PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Không Gian Kiến Trúc NOCT Hà Nội

Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích và đề xuất giải pháp tổ chức không gian kiến trúc nhà ở cao tầng (NOCT) tại Hà Nội, nhằm đáp ứng nhu cầu văn hóa đặc trưng của người dân. Hiện nay, nhiều dự án NOCT đang được triển khai, nhưng cấu trúc căn hộ chưa thực sự phản ánh được sâu sắc các giá trị văn hóa Việt. Điều này dẫn đến việc người dân thường xuyên phải cải tạo, gây lãng phí và ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Nghiên cứu này hướng tới việc giải quyết vấn đề này, tạo ra không gian sống hài hòa giữa tiện nghi hiện đại và bản sắc văn hóa. Nghiên cứu nhằm mục đích rút ra bài học kinh nghiệm thực tiễn từ quá trình thiết kế và sử dụng các khu NOCT ở Hà Nội, xác định cơ sở khoa học cho việc tổ chức không gian kiến trúc phù hợp với văn hóa ở của người Hà Nội. Đồng thời, nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp tổ chức không gian kiến trúc NOCT phù hợp với văn hóa ở của người Hà Nội để có hướng đi đúng đắn trong quá trình quy hoạch phát triển NOCT, tạo ra nền tảng cơ bản cho sự phát triển đô thị một cách bền vững và không gian ở tiện nghi. Đã có nhiều nghiên cứu về nhà ở nhưng chưa có đề tài nào đi sâu vào nghiên cứu giải pháp tổ chức không gian kiến trúc NOCT phù hợp với văn hoá Việt đặc biệt là ở của Hà Nội nơi yếu tố văn hoá luôn được đạt nên hàng đầu thì việc nghiên cứu đề tài là hết sức cần thiết.

1.1. Tính Cấp Thiết Cấu Trúc NOCT và Văn Hóa Hà Nội

Việc nghiên cứu giải pháp tổ chức không gian kiến trúc NOCT phù hợp với văn hóa Hà Nội là vô cùng cấp thiết. Sự phát triển nhanh chóng của đô thị hóa và sự gia tăng số lượng NOCT đặt ra yêu cầu phải đáp ứng nhu cầu ở của người dân, đồng thời gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa. Các mẫu căn hộ hiện tại còn nhiều bất cập, chưa phản ánh được sâu sắc văn hóa Việt, dẫn đến tình trạng cải tạo thường xuyên và lãng phí. Việc nghiên cứu này góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, giá trị văn hóa dân tộc và phát triển Thủ đô bền vững.

1.2. Ý Nghĩa Nghiên Cứu Chất Lượng Cuộc Sống và Văn Hóa

Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và giá trị văn hóa dân tộc. Hà Nội là nơi hội tụ nhiều người từ các địa phương khác nhau, với lối sống và phong tục tập quán đa dạng. Việc tổ chức không gian kiến trúc NOCT phù hợp với văn hóa Hà Nội sẽ tạo ra môi trường sống hài hòa, thân thiện, giảm thiểu tình trạng lối sống cách biệt đô thị hiện đại và khôi phục những nét truyền thống sinh hoạt cộng đồng tốt đẹp của người Việt. Chỗ ở không chỉ đơn giản giới hạn trong bốn bức tường mà còn phải là nơi cung cấp những giá trị nhân văn và những tiện nghi xã hội cho cuộc sống. Đó là những cơ hội tạo ra môi trường xã hội tốt, tình cảm thân thiện giữa người và người.

II. Thách Thức Văn Hóa Tổ Chức Không Gian NOCT Hiện Tại

Việc tích hợp văn hóa Hà Nội vào thiết kế NOCT đối mặt với nhiều thách thức. Sự du nhập của các phong cách kiến trúc hiện đại, sự thay đổi lối sống của người dân và áp lực về diện tích sử dụng khiến việc duy trì các giá trị văn hóa truyền thống trở nên khó khăn. Các không gian sinh hoạt chung, vốn là nơi giao lưu và gắn kết cộng đồng, thường bị thu hẹp hoặc biến mất trong các NOCT hiện đại. Do đó, cần có những giải pháp sáng tạo để dung hòa giữa tiện nghi hiện đại và bản sắc văn hóa. Hà Nội là một trong những thành phố tập trung nhiều người ở nhiều địa phương khác nhau đến sinh sống và làm việc vì vậy có lối sống và phong tục khác nhau. Nội dung nghiên cứu nhằm góp phần giảm đi hiện tượng lối sống cách biệt đô thị hiện đại ngày một gia tăng để tìm lại nét truyền thống sinh hoạt cộng đồng tốt đẹp của người Việt Nam nói chung và đặc biệt là người Hà Nội. Phản ánh lối sống tương thân tương ái, quan tâm đùm bọc lẫn nhau giữa những thành viên trong cộng đồng dân tộc Việt thông qua nội dung nghiên cứu tổ chức không gian kiến trúc NOCT.

2.1. Mất Kết Nối Cộng Đồng Không Gian Chung Bị Thu Hẹp

Một trong những thách thức lớn nhất là sự mất kết nối cộng đồng trong các NOCT hiện đại. Các không gian chung, như sân chơi, vườn hoa, nơi sinh hoạt cộng đồng, thường bị thu hẹp hoặc biến mất, khiến cư dân ít có cơ hội giao lưu, gắn kết. Điều này dẫn đến sự cô lập, thiếu tình làng nghĩa xóm, đi ngược lại với truyền thống văn hóa của người Việt. Việc tổ chức các không gian bán công cộng rất khác nhau tạo nên ấm cúng và sắc thái riêng cho từng khu ở. Khu ở: Theo khái niệm cổ là bộ phận tạo nên phần “thị” là môi trường ở của cư dân đô thị, là nơi chốn ở của thị dân tồn tại bên cạnh phần “đô”, nơi diễn ra các hoạt động mang tính chất chính trị điều hành kể cả những hoạt động tâm linh [16].

2.2. Ảnh Hưởng Kiến Trúc Hiện Đại Xóa Nhòa Bản Sắc Văn Hóa

Sự du nhập của các phong cách kiến trúc hiện đại, đặc biệt là từ phương Tây, cũng là một thách thức lớn. Nhiều NOCT được thiết kế theo phong cách tối giản, hiện đại, ít chú trọng đến các yếu tố văn hóa truyền thống. Điều này dẫn đến việc xóa nhòa bản sắc văn hóa Việt trong kiến trúc nhà ở, khiến các NOCT trở nên khô khan, thiếu tính nhân văn. Ngôn ngữ kiến trúc của NOCT phản ánh rõ nét trình độ khoa học - kỹ thuật của đất nước. Ngoài ra nó còn là điểm nhấn của đô thị và có tác dụng định hướng không gian. -Kết cấu đơn giản, mạch lạc (sử dụng lõi cứng) xem hình 1.1 -Vật liệu hoàn thiện có tính thẩm mỹ và độ bền cao.

III. Giải Pháp Thiết Kế NOCT Gắn Kết Văn Hóa Hà Nội

Để giải quyết những thách thức trên, cần có những giải pháp thiết kế sáng tạo, kết hợp hài hòa giữa tiện nghi hiện đại và bản sắc văn hóa Hà Nội. Các giải pháp này tập trung vào việc tạo ra các không gian sinh hoạt chung đa dạng, khuyến khích giao lưu cộng đồng, sử dụng vật liệu và màu sắc truyền thống, đồng thời tôn trọng các giá trị văn hóa gia đình và dòng họ. Cần có sự tham gia của cộng đồng trong quá trình thiết kế để đảm bảo các giải pháp phù hợp với nhu cầu và mong muốn của người dân. Mục đích nghiên cứu: Rút ra được những bài học kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình thiết kế và sử dụng các khu NOCT ở Hà Nội. Xác định cơ sở khoa học về tổ chức không gian kiến trúc NOCT phù hợp với văn hóa ở của người Hà Nội. Qua đó, đề xuất một số giải pháp tổ chức không gian kiến trúc NOCT phù hợp với văn hóa ở của người Hà Nội để có hướng đi đúng đắn trong quá trình quy hoạch phát triển NOCT. Tạo ra nền tảng cơ bản cho sự phát triển đô thị một cách bền vững và không gian ở tiện nghi.

3.1. Tạo Không Gian Sinh Hoạt Chung Gắn Kết Cộng Đồng

Giải pháp quan trọng nhất là tạo ra các không gian sinh hoạt chung đa dạng, đáp ứng nhu cầu của mọi lứa tuổi. Các không gian này có thể bao gồm sân chơi cho trẻ em, vườn hoa, khu tập thể dục, phòng sinh hoạt cộng đồng, thư viện, v.v. Cần chú trọng đến việc thiết kế các không gian mở, thoáng đãng, khuyến khích giao lưu, gặp gỡ giữa các cư dân. Không gian bán công cộng được tổ chức trong ngôi nhà ở (trên sân thượng, giữa các tầng, ở tầng 1) và còn là không gian kế cận ngôi nhà. Đây là không gian sinh hoạt nghỉ ngơi, giao tiếp cộng đồng. Những không gian này được tổ chức dựa vào chức năng sử dụng của từng khu vực nhằm thỏa mãn nhu cầu của các lứa tuổi, đặc biệt quan trọng là chỗ chơi cho trẻ em và chỗ nghỉ của người già.

3.2. Ưu Tiên Yếu Tố Truyền Thống Vật Liệu và Màu Sắc

Việc sử dụng vật liệu và màu sắc truyền thống cũng là một giải pháp quan trọng. Có thể sử dụng gạch đỏ, ngói, gỗ, tre, v.v. để tạo ra không gian ấm cúng, gần gũi với thiên nhiên. Màu sắc nên sử dụng các gam màu trung tính, nhẹ nhàng, gợi nhớ đến kiến trúc truyền thống của Hà Nội. Ngoài ra, một đặc tính quan trọng khác đó là văn hóa có thể thay đổi, bổ sung và phát triển theo thời gian, cùng với sự thay đổi và phát triển của xã hội đó. Bản sắc văn hóa là cái cốt lõi, đặc trưng riêng của một cộng đồng văn hóa trong lịch sử tồn tại và phát triển, giúp phân biệt dân tộc này với dân tộc khác.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Nghiên Cứu Các Khu NOCT Tại Hà Nội

Nghiên cứu này tiến hành khảo sát và đánh giá thực trạng NOCT tại Hà Nội, phân tích các ưu điểm và nhược điểm trong việc tổ chức không gian kiến trúc. Dựa trên kết quả khảo sát, đề xuất các giải pháp cụ thể để cải tạo các công trình cũ và xây dựng các công trình mới phù hợp với văn hóa Hà Nội. Các giải pháp này tập trung vào việc cải thiện không gian sinh hoạt chung, tăng cường kết nối cộng đồng và sử dụng vật liệu, màu sắc truyền thống. Nội dung nghiên cứu: Xác định các nhân tố chính trong văn hóa ở, thực trạng thể hiện văn hóa ở qua việc tổ chức không gian kiến trúc của các công trình đã và đang xây dựng ở Hà Nội. Tìm hiểu, học hỏi những kinh nghiệm của thế giới trong việc thể hiện văn hóa ở trong không gian kiến trúc đặc biệt đối với không gian kiến trúc NOCT. 3 Xây dựng những cơ sở khoa học để tổ chức không gian kiến trúc NOCT phù hợp với văn hóa ở của người Hà Nội.

4.1. Đánh Giá Ưu Nhược Điểm Thực Trạng NOCT Hà Nội

Quá trình khảo sát và đánh giá thực trạng NOCT tại Hà Nội giúp xác định rõ những ưu điểm và nhược điểm trong việc tổ chức không gian kiến trúc. Các ưu điểm có thể kể đến như tiện nghi hiện đại, vị trí thuận lợi, v.v. Tuy nhiên, các nhược điểm như thiếu không gian sinh hoạt chung, thiết kế khô khan, thiếu bản sắc văn hóa cũng cần được khắc phục. - Tổng hợp các kết quả nghiên cứu từ đó đề xuất các giải pháp và kiến nghị áp dụng cho các công trình NOCT tại Hà Nội. Đối tượng nghiên cứu: NOCT có độ cao từ 9 tầng đến 40 tầng, với hai dạng chính là: công trình đơn thuần chỉ có không gian ở và công trình đa năng (không gian dịch vụ kết hợp với không gian ở). Hai khu vực được nghiên cứu chính là: Không gian trong từng căn hộ và không gian bán công cộng.

4.2. Đề Xuất Giải Pháp Cải Tạo Phù Hợp Văn Hóa Hà Nội

Dựa trên kết quả đánh giá, nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể để cải tạo các công trình NOCT cũ và xây dựng các công trình mới phù hợp với văn hóa Hà Nội. Các giải pháp này tập trung vào việc cải thiện không gian sinh hoạt chung, tăng cường kết nối cộng đồng, sử dụng vật liệu và màu sắc truyền thống, đồng thời tôn trọng các giá trị văn hóa gia đình và dòng họ. Đề xuất các yêu cầu, nội dung, giải pháp tổ chức không gian NOCT phù hợp với văn hóa ở của người Hà Nội bao gồm cải tạo các công trình cũ và giải pháp cho các công trình mới sẽ xây dựng trên địa bàn Hà Nội. Minh họa bằng những ví dụ cụ thể. Phương pháp nghiên cứu.

V. Xu Hướng Văn Hóa Ảnh Hưởng Đến Không Gian NOCT Tương Lai

Xu hướng phát triển của NOCT trong tương lai sẽ ngày càng chú trọng đến yếu tố văn hóa. Các nhà thiết kế và chủ đầu tư sẽ nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của việc tạo ra không gian sống hài hòa giữa tiện nghi hiện đại và bản sắc văn hóa Việt. Các giải pháp thiết kế sẽ ngày càng sáng tạo, linh hoạt, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dân, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Cuộc sống người dân ngày một cải thiện nhà ở nói chung và NOCT nói riêng giờ đây không chỉ là nơi để ở mà nó còn là nơi thể hiện phong tục, lối sống.3 VĂN HOÁ TÁC ĐỘNG ĐẾN CÁC KHÔNG GIAN TRONG NOCT 12 Sơ đồ 1.4 MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC KHÔNG GIAN TRONG CĂN HỘ.

5.1. Cá Nhân Hóa Không Gian Linh Hoạt và Đa Dạng

Trong tương lai, không gian sống trong NOCT sẽ ngày càng được cá nhân hóa, đáp ứng nhu cầu đa dạng của từng gia đình. Các căn hộ sẽ được thiết kế linh hoạt, có thể dễ dàng thay đổi công năng để phù hợp với sự thay đổi về số lượng thành viên, lối sống, v.v. Các không gian chung cũng sẽ được thiết kế đa dạng hơn, đáp ứng nhu cầu của các nhóm cư dân khác nhau.

5.2. Kiến Trúc Xanh Gần Gũi Thiên Nhiên và Bền Vững

Kiến trúc xanh sẽ trở thành xu hướng chủ đạo trong thiết kế NOCT tương lai. Các công trình sẽ được thiết kế để tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên, thông gió tự nhiên, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường và tiết kiệm năng lượng. Các không gian xanh sẽ được tích hợp vào công trình, tạo ra môi trường sống gần gũi với thiên nhiên và góp phần bảo vệ môi trường.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển đô thị nhanh chóng tại Hà Nội, nhà ở cao tầng (NOCT) đã trở thành xu hướng tất yếu nhằm đáp ứng nhu cầu chỗ ở ngày càng tăng của người dân. Theo báo cáo của ngành xây dựng, Hà Nội hiện có khoảng 38 dự án NOCT, chiếm 32,1% tổng số dự án nhà cao tầng trên cả nước, với các công trình có độ cao từ 9 đến 40 tầng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều mẫu căn hộ NOCT chưa phản ánh sâu sắc văn hóa ở của người Việt, đặc biệt là người Hà Nội, dẫn đến việc người dân phải cải tạo, sửa chữa sau khi sử dụng, gây lãng phí tài nguyên và ảnh hưởng đến môi trường cũng như chất lượng công trình.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định cơ sở khoa học cho việc tổ chức không gian kiến trúc NOCT phù hợp với văn hóa ở của người Hà Nội, đồng thời đề xuất các giải pháp tổ chức không gian kiến trúc nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống, bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc và phát triển đô thị bền vững. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các NOCT có độ cao từ 9 đến 40 tầng trên địa bàn Hà Nội, với thời gian nghiên cứu đến năm 2030. Nghiên cứu không chỉ tập trung vào không gian bên trong căn hộ mà còn mở rộng sang không gian bán công cộng, nhằm tạo ra môi trường sống tiện nghi, an toàn và mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống.

Việc nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc giảm thiểu hiện tượng lối sống cách biệt đô thị hiện đại, đồng thời góp phần phát triển Thủ đô Hà Nội theo hướng bền vững, hài hòa giữa hiện đại và truyền thống, đáp ứng nhu cầu đa dạng của cư dân đô thị.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết văn hóa ở và lý thuyết tổ chức không gian kiến trúc NOCT. Văn hóa ở được hiểu là tổng thể các yếu tố vật chất và tinh thần đặc trưng cho cộng đồng, được gìn giữ và phát triển qua thời gian, phản ánh lối sống, phong tục và quan hệ xã hội của người dân. Bản sắc văn hóa Việt Nam, đặc biệt là văn hóa Hà Nội, được thể hiện qua các yếu tố như tính cộng đồng, sự hòa hợp với thiên nhiên, và lối sống hướng nội, khép kín nhưng gắn bó mật thiết trong cộng đồng láng giềng.

Khung lý thuyết tổ chức không gian kiến trúc NOCT tập trung vào các đặc điểm kỹ thuật và xã hội của nhà cao tầng, bao gồm chiều cao công trình, cấu trúc mặt bằng, không gian trong căn hộ và không gian bán công cộng. Các mô hình tổ chức không gian được tham khảo từ kinh nghiệm quốc tế như mô hình nhà ở cao tầng ở Liên Xô cũ, Pháp, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và Malaysia, nhằm tìm ra các giải pháp phù hợp với điều kiện khí hậu, địa hình và văn hóa Hà Nội.

Các khái niệm chính bao gồm: không gian bán công cộng (không gian giao tiếp, sinh hoạt cộng đồng trong và ngoài căn hộ), bản sắc văn hóa (đặc trưng riêng biệt của cộng đồng Hà Nội), và tổ chức không gian linh hoạt (đáp ứng đa dạng nhu cầu của các nhóm dân cư và lứa tuổi).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp tài liệu trong và ngoài nước, khảo sát thực trạng NOCT tại Hà Nội và một số thành phố lớn trong nước. Cỡ mẫu khảo sát bao gồm các khu NOCT có độ cao từ 9 đến 40 tầng, với hai dạng chính: công trình chỉ có không gian ở và công trình đa năng kết hợp dịch vụ.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu có chủ đích, tập trung vào các khu NOCT tiêu biểu như Bắc Linh Đàm, Trung Hòa – Nhân Chính, Mỹ Đình, và Ciputra. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp định tính và định lượng, bao gồm đánh giá mặt ưu nhược điểm, so sánh tỷ lệ sửa chữa, cơi nới căn hộ, và khảo sát mức độ hài lòng của cư dân.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2022 đến 2024, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích, tổng hợp kết quả và đề xuất giải pháp. Các số liệu cụ thể như tỷ lệ sửa chữa căn hộ tại các khu NOCT dao động từ 5% đến 90%, phản ánh mức độ không phù hợp của thiết kế hiện tại với văn hóa ở của người dân.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ sửa chữa và cơi nới căn hộ cao: Tại các khu NOCT như Nguyễn Công Trứ và Bắc Linh Đàm, tỷ lệ sửa chữa bên trong căn hộ lên đến 90% và 85%, cơi nới ngoài căn hộ lần lượt là 95% và 5%. Điều này cho thấy thiết kế ban đầu chưa đáp ứng được nhu cầu văn hóa và sinh hoạt của cư dân.

2. Không gian bán công cộng bị thương mại hóa và hoang hóa: Nhiều không gian bán công cộng tại các khu NOCT bị chiếm dụng làm kinh doanh hoặc bỏ trống, dẫn đến mất đi chức năng giao tiếp cộng đồng, ảnh hưởng tiêu cực đến người già và trẻ em.

3. Thiếu sự phản ánh văn hóa Hà Nội trong thiết kế căn hộ: Các mẫu căn hộ hiện đại, đặc biệt là các dự án có vốn đầu tư nước ngoài như Ciputra, chưa thể hiện rõ nét văn hóa truyền thống, khiến cư dân cảm thấy xa lạ và không gắn bó với không gian sống.

4. Ảnh hưởng của điều kiện khí hậu và địa hình: Hà Nội có khí hậu nóng ẩm, mùa mưa kéo dài và mùa lạnh rõ rệt, địa hình bằng phẳng với độ cao trung bình từ 3,5 đến 9m so với mặt biển. Các công trình NOCT chưa tận dụng hiệu quả các yếu tố này trong thiết kế như che nắng, tạo không gian chuyển tiếp, dẫn đến môi trường sống thiếu tiện nghi và không thân thiện với thiên nhiên.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các bất cập trên là do sự áp dụng thụ động các mẫu thiết kế nước ngoài mà không điều chỉnh phù hợp với văn hóa và điều kiện tự nhiên của Hà Nội. So với các nghiên cứu quốc tế, như mô hình Patios ở Tokyo hay hồ đồng truyền thống ở Bắc Kinh, các NOCT tại Hà Nội thiếu các không gian giao tiếp cộng đồng ấm cúng, linh hoạt và thân thiện với thiên nhiên.

Việc thương mại hóa không gian bán công cộng làm giảm chất lượng môi trường sống, đồng thời làm mất đi giá trị văn hóa gắn bó cộng đồng. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ sửa chữa căn hộ và diện tích không gian bán công cộng cho thấy mối tương quan nghịch giữa diện tích không gian chung và mức độ cải tạo cá nhân, phản ánh sự thiếu hụt không gian phù hợp cho sinh hoạt cộng đồng.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tổ chức không gian kiến trúc NOCT theo hướng phù hợp với văn hóa ở của người Hà Nội, nhằm tạo ra môi trường sống tiện nghi, bền vững và mang đậm bản sắc dân tộc.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Thiết kế căn hộ linh hoạt, phù hợp với văn hóa Hà Nội: Tối thiểu mỗi căn hộ cần có hai không gian ở mềm dẻo, bao gồm phòng khách, bếp, phòng ngủ, vệ sinh, kho và lô gia hoặc ban công. Không gian này phải đáp ứng đa dạng nhu cầu của các loại gia đình, đặc biệt chú trọng không gian thờ cúng và sinh hoạt chung, nhằm giảm tỷ lệ sửa chữa, cơi nới sau khi bàn giao. Thời gian thực hiện: 1-2 năm, chủ thể: các nhà thiết kế và chủ đầu tư.

2. Phát triển không gian bán công cộng đa chức năng: Tổ chức không gian bán công cộng theo chuỗi liên hoàn, kết hợp các khu vực sinh hoạt công cộng, dịch vụ, sân chơi trẻ em và không gian nghỉ ngơi cho người già. Ưu tiên sử dụng vật liệu địa phương như gạch trần, đá ong, cây xanh để tạo cảnh quan thân thiện và tiết kiệm chi phí. Thời gian thực hiện: 2-3 năm, chủ thể: chính quyền địa phương và nhà đầu tư.

3. Áp dụng giải pháp kiến trúc sinh thái phù hợp với khí hậu Hà Nội: Thiết kế các giải pháp che nắng, thông gió tự nhiên, tạo không gian chuyển tiếp giữa trong và ngoài căn hộ nhằm cải thiện điều kiện môi trường sống, giảm tiêu thụ năng lượng. Thời gian thực hiện: 1-2 năm, chủ thể: các đơn vị thiết kế và quản lý xây dựng.

4. Xây dựng quy chuẩn và hướng dẫn tổ chức không gian NOCT phù hợp văn hóa: Ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định cụ thể về tổ chức không gian kiến trúc NOCT, bao gồm diện tích tối thiểu, không gian bán công cộng, và các yếu tố văn hóa đặc thù của Hà Nội. Thời gian thực hiện: 1 năm, chủ thể: cơ quan quản lý nhà nước.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quy hoạch và kiến trúc sư: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và các giải pháp thiết kế phù hợp với văn hóa và điều kiện tự nhiên Hà Nội, giúp nâng cao chất lượng công trình NOCT.

2. Chủ đầu tư và doanh nghiệp xây dựng: Tham khảo để hiểu rõ nhu cầu và mong muốn của cư dân, từ đó đầu tư hiệu quả, giảm thiểu chi phí sửa chữa, nâng cao giá trị dự án.

3. Cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương: Sử dụng luận văn làm cơ sở xây dựng chính sách, quy chuẩn kỹ thuật và quản lý phát triển đô thị bền vững.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kiến trúc, quy hoạch đô thị: Tài liệu tham khảo quan trọng về mối quan hệ giữa văn hóa, môi trường và tổ chức không gian kiến trúc NOCT tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao tổ chức không gian NOCT phải phù hợp với văn hóa ở?
   Văn hóa ở phản ánh lối sống, phong tục và quan hệ xã hội của cư dân. Tổ chức không gian phù hợp giúp tạo môi trường sống thân thiện, tăng cường giao tiếp cộng đồng, giảm thiểu sửa chữa và cải tạo, đồng thời bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống.

2. Các yếu tố khí hậu nào ảnh hưởng đến thiết kế NOCT tại Hà Nội?
   Hà Nội có khí hậu nóng ẩm, mùa mưa kéo dài, mùa lạnh rõ rệt và gió theo mùa. Thiết kế cần chú trọng che nắng, thông gió tự nhiên và tạo không gian chuyển tiếp để cải thiện tiện nghi và tiết kiệm năng lượng.

3. Không gian bán công cộng trong NOCT có vai trò gì?
   Không gian bán công cộng là nơi giao tiếp, sinh hoạt cộng đồng, tạo sự gắn kết giữa cư dân, đặc biệt quan trọng cho trẻ em và người già. Thiếu không gian này dẫn đến sự cô lập và giảm chất lượng cuộc sống.

4. Tại sao nhiều NOCT ở Hà Nội bị sửa chữa, cơi nới sau khi bàn giao?
   Do thiết kế ban đầu chưa đáp ứng được nhu cầu văn hóa và sinh hoạt thực tế của cư dân, thiếu không gian thờ cúng, phơi đồ và sinh hoạt chung, dẫn đến việc người dân phải tự cải tạo để phù hợp hơn.

5. Làm thế nào để áp dụng kinh nghiệm quốc tế vào tổ chức không gian NOCT tại Hà Nội?
   Cần chọn lọc và điều chỉnh các mô hình phù hợp với điều kiện khí hậu, địa hình và văn hóa địa phương, kết hợp các giải pháp sinh thái, không gian linh hoạt và phát triển không gian cộng đồng theo đặc trưng văn hóa Hà Nội.

Kết luận

• NOCT tại Hà Nội phát triển nhanh nhưng còn nhiều bất cập về tổ chức không gian chưa phù hợp với văn hóa ở, dẫn đến tỷ lệ sửa chữa, cơi nới cao.
• Văn hóa ở của người Hà Nội đặc trưng bởi tính cộng đồng, hòa hợp với thiên nhiên và lối sống hướng nội, cần được phản ánh rõ trong thiết kế NOCT.
• Không gian bán công cộng bị thương mại hóa và hoang hóa làm giảm chất lượng môi trường sống và giao tiếp cộng đồng.
• Đề xuất các giải pháp thiết kế căn hộ linh hoạt, phát triển không gian bán công cộng đa chức năng, áp dụng kiến trúc sinh thái và xây dựng quy chuẩn phù hợp.
• Nghiên cứu tạo nền tảng khoa học cho phát triển NOCT bền vững tại Hà Nội, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống.

Next steps: Triển khai áp dụng các giải pháp đề xuất trong các dự án NOCT mới và cải tạo các khu NOCT cũ, đồng thời hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật và chính sách quản lý.

Call to action: Các nhà thiết kế, chủ đầu tư và cơ quan quản lý cần phối hợp chặt chẽ để phát triển NOCT phù hợp với văn hóa và điều kiện tự nhiên của Hà Nội, hướng tới đô thị bền vững và thân thiện với cư dân.