Nghiên cứu giá trị dịch vụ hệ sinh thái cho sinh kế người dân vùng đệm Vườn Quốc gia Xuân Thủy, Nam Định

• Tác giả: Đặng Thị Huyền
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Văn Thụy
• Trường học: Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội
• Chuyên ngành: Khoa học Môi trường
• Đề tài: Nghiên cứu giá trị dịch vụ hệ sinh thái cho sinh kế người dân vùng đệm Vườn quốc gia Xuân Thủy, Nam Định
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 1. Cơ sở khoa học nghiên cứu giá trị dịch vụ hệ sinh thái
• 1.1. Hệ sinh thái và các dịch vụ của chúng
• 1.2. Mối quan hệ giữa dịch vụ hệ sinh thái đối với con người và sự phát triển kinh tế xã hội
• 1.3. Sinh kế 5 xã vùng đệm (VQGXT) phụ thuộc vào ĐNN
• 1.4. Nghiên cứu giá trị dịch vụ hệ sinh thái
• 1.5. Sử dụng tài nguyên phát triển sản xuất và bảo vệ môi trường
• 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Phương pháp nghiên cứu, khảo sát thực địa
• 2.2. Phương pháp điều tra xã hội
• 2.3. Phương pháp kế thừa
• 2.4. Phương pháp chuyên gia
• 2.5. Phương pháp đánh giá giá trị tài nguyên và môi trường (Đánh giá hệ sinh thái)
• 2.6. Phân tích các chủ thể liên quan
• 2.7. Phương pháp phân tích tổng hợp
• 2.8. Phương pháp viễn thám, hệ thống thông tin địa lý
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ĐÁNH GIÁ
• 3.1. Đánh giá khái quát đặc điểm tự nhiên, tài nguyên, môi trường và kinh tế xã hội khu vực nghiên cứu
• 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên
• 3.1.2. Lịch sử hình thành, hiện trạng sử dụng, quản lý nguồn tài nguyên và các vấn đề tồn tại ở Vườn quốc gia Xuân Thủy
• 3.1.2.1. Lịch sử hình thành Vườn quốc gia Xuân Thủy
• 3.1.2.2. Hiện trạng sử dụng nguồn tài nguyên ĐNN
• 3.1.2.3. Tác động của tự nhiên và nhân tạo đến môi trường, sinh thái VQGXT
• 3.1.2.4. Thực trạng quản lý tài nguyên môi trường ở vùng lõi VQGXT
• 3.1.3. Đặc điểm xã hội của 5 xã thuộc vùng đệm
• 3.1.4. Các sinh kế chính của người dân vùng đệm VQG Xuân Thủy
• 3.1.4.1. Nông nghiệp trồng lúa
• 3.1.4.2. Phát triển kinh tế biển
• 3.1.4.3. Thương mại dịch vụ
• 3.1.4.4. Công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp
• 3.2. Hiện trạng các HST và dịch vụ hệ sinh thái ở VQGXT
• 3.2.1. HST Rừng ngập mặn ven biển
• 3.2.1.1. Đặc tính rừng ngập mặn
• 3.2.1.2. Hiện trạng quản lý
• 3.2.2. Các loại hình dịch vụ
• 3.2.2.1. HST nước mặn nuôi trồng thủy sản (Đầm nuôi tôm)
• 3.2.2.1.1. Đặc tính của các đầm nuôi tôm
• 3.2.2.1.2. Hiện trạng quản lý
• 3.2.2.2. HST Bãi bồi ngập triều
• 3.2.2.2.1. Đặc tính của bãi bồi ngập triều
• 3.2.2.2.2. Hiện trạng quản lý ở các diện tích này
• 3.2.2.3. Đặc tính của cồn cát
• 3.2.2.4. Hiện trạng quản lý
• 3.2.2.5. HST các kênh rạch (lạch triều, sông, biển)
• 3.2.2.5.1. Đặc điểm thủy văn các lạch triều, sông, biển
• 3.2.2.5.2. Hiện trạng quản lý
• 3.3. Giá trị kinh tế của các dịch vụ hệ sinh thái
• 3.3.1. Sản lượng tôm
• 3.3.2. Giá trị nuôi cua
• 3.3.3. Giá trị sản xuất rong câu
• 3.3.4. Sản lượng ngao
• 3.3.5. Thu gom thực phẩm (khai thác thủ công)
• 3.3.6. Giá trị phòng hộ đê biển
• 3.3.7. Du lịch sinh thái
• 3.3.8. Đánh giá giá trị kinh tế các dịch vụ hệ sinh thái đối với sinh kế người dân vùng đệm
• 3.3.8.1. Giá trị kinh tế tổng cộng
• 3.3.8.2. Lợi ích của các chủ thể liên quan
• 3.3.8.3. Thảo luận về kết quả
• 3.4. Đề xuất giải pháp phát triển sản xuất bền vững, bảo vệ môi trường
• 3.4.1. Phát triển các phương tiện sinh kế khác nhau
• 3.4.2. Đổi mới phương thức nuôi trồng thủy sản đặc biệt là nuôi tôm
• 3.4.3. Thực hiện chi trả dịch vụ môi trường
• 3.4.4. Lồng ghép thông tin về giá trị kinh tế của VQG trong các chương trình giáo dục và truyền thông để nâng cao nhận thức của người dân
• 3.4.5. Mở rộng diện tích VQGXT
• 3.4.6. Các nghiên cứu tiếp theo trong tương lai
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC HÌNH
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

I. Tổng quan về giá trị dịch vụ hệ sinh thái tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy

Vườn Quốc gia Xuân Thủy, nằm ở huyện Giao Thủy, Nam Định, là khu Ramsar đầu tiên tại Việt Nam. Nơi đây không chỉ nổi bật với đa dạng sinh học mà còn là nguồn cung cấp dịch vụ hệ sinh thái quan trọng cho sinh kế của người dân vùng đệm. Các dịch vụ này bao gồm thực phẩm, nước sạch, và các sản phẩm từ rừng ngập mặn. Việc nghiên cứu giá trị của các dịch vụ này là cần thiết để bảo vệ và phát triển bền vững khu vực.

1.1. Đặc điểm sinh thái và dịch vụ của Vườn Quốc gia Xuân Thủy

Vườn Quốc gia Xuân Thủy có hệ sinh thái phong phú với nhiều loại hình dịch vụ như cung cấp thực phẩm, điều tiết môi trường và dịch vụ văn hóa. Các dịch vụ này không chỉ hỗ trợ sinh kế cho người dân mà còn góp phần bảo vệ môi trường tự nhiên.

1.2. Tác động của dịch vụ hệ sinh thái đến sinh kế người dân

Dịch vụ hệ sinh thái tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sinh kế cho người dân. Các hoạt động như nuôi trồng thủy sản và nông nghiệp phụ thuộc vào sự ổn định của các dịch vụ này.

II. Vấn đề và thách thức trong việc bảo tồn dịch vụ hệ sinh thái

Mặc dù Vườn Quốc gia Xuân Thủy mang lại nhiều giá trị, nhưng việc khai thác quá mức và ô nhiễm môi trường đang đe dọa các dịch vụ hệ sinh thái. Các vấn đề này cần được giải quyết để đảm bảo sự bền vững cho sinh kế của người dân.

2.1. Khai thác tài nguyên và tác động đến môi trường

Việc khai thác tài nguyên thiên nhiên không bền vững đã dẫn đến suy giảm chất lượng dịch vụ hệ sinh thái. Các hoạt động như chặt phá rừng ngập mặn và ô nhiễm nước đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.

2.2. Thách thức trong quản lý và bảo tồn

Quản lý tài nguyên thiên nhiên tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy gặp nhiều khó khăn do sự thiếu hụt nguồn lực và sự phối hợp giữa các bên liên quan. Điều này làm giảm hiệu quả trong việc bảo tồn và phát triển bền vững.

III. Phương pháp nghiên cứu giá trị dịch vụ hệ sinh thái

Nghiên cứu giá trị dịch vụ hệ sinh thái tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy được thực hiện thông qua nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm khảo sát thực địa và phân tích dữ liệu. Các phương pháp này giúp đánh giá chính xác giá trị kinh tế của các dịch vụ hệ sinh thái.

3.1. Phương pháp khảo sát thực địa

Khảo sát thực địa là một trong những phương pháp chính để thu thập dữ liệu về các dịch vụ hệ sinh thái. Phương pháp này giúp xác định các loại hình dịch vụ và giá trị kinh tế của chúng.

3.2. Phương pháp phân tích dữ liệu

Phân tích dữ liệu từ các khảo sát và tài liệu liên quan giúp đánh giá tổng thể giá trị dịch vụ hệ sinh thái. Các phương pháp này bao gồm phân tích định lượng và định tính.

IV. Kết quả nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu cho thấy giá trị dịch vụ hệ sinh thái tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy rất cao, đóng góp đáng kể vào sinh kế của người dân. Các dịch vụ này cần được bảo tồn và phát triển để đảm bảo sự bền vững cho cộng đồng.

4.1. Giá trị kinh tế của dịch vụ hệ sinh thái

Giá trị kinh tế của các dịch vụ hệ sinh thái tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy được ước tính dựa trên sản lượng thủy sản và các sản phẩm từ rừng. Điều này cho thấy tầm quan trọng của các dịch vụ này đối với sinh kế người dân.

4.2. Ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn

Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng để xây dựng các chính sách bảo tồn và phát triển bền vững. Việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị dịch vụ hệ sinh thái cũng là một yếu tố quan trọng.

V. Kết luận và hướng phát triển tương lai

Nghiên cứu giá trị dịch vụ hệ sinh thái tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy là cần thiết để bảo vệ môi trường và phát triển sinh kế bền vững cho người dân. Các giải pháp cần được triển khai để đảm bảo sự bền vững cho khu vực này trong tương lai.

5.1. Đề xuất giải pháp bảo tồn và phát triển

Các giải pháp bảo tồn và phát triển bền vững cần được xây dựng dựa trên kết quả nghiên cứu. Việc lồng ghép các chương trình giáo dục và truyền thông cũng rất quan trọng.

5.2. Tương lai của dịch vụ hệ sinh thái tại VQG Xuân Thủy

Tương lai của dịch vụ hệ sinh thái tại Vườn Quốc gia Xuân Thủy phụ thuộc vào sự quản lý hiệu quả và sự tham gia của cộng đồng. Các nghiên cứu tiếp theo cần được thực hiện để theo dõi và đánh giá tình hình.