Nghiên cứu đặc trưng kiến tạo hiện đại và hoạt động động đất của đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên

• Tác giả: Bùi Văn Duẩn
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Văn Vượng
• Trường học: Trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên
• Chuyên ngành: Địa chất học
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm kiến tạo hiện đại và hoạt động động đất của đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH VẼ
• DANH MỤC ẢNH
• MỞ ĐẦU
• 0.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 0.1.1. Đặc điểm địa lý tự nhiên và kinh tế nhân văn của khu vực nghiên cứu
• 0.1.1.1. Vị trí địa lý
• 0.1.1.2. Đặc điểm địa hình - địa mạo
• 0.1.1.3. Đặc điểm hệ thống thủy văn
• 0.1.1.4. Đặc điểm khí hậu
• 0.1.1.5. Đặc điểm tài nguyên thiên nhiên
• 0.1.1.6. Đặc điểm kinh tế - nhân văn
• 0.1.1.7. Đặc điểm địa chất
• 0.1.1.8. Đặc điểm kiến tạo trong Kainozoi của khu vực nghiên cứu
• 0.1.1.8.1. Khu vực nghiên cứu trong bối cảnh địa động lực Kainozoi khu vực Châu Á
• 0.1.1.8.2. Các hệ kiến tạo - địa động lực Kainozoi trong khu vực nghiên cứu
• 0.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 0.2.1. Các phương pháp nghiên cứu
• 0.2.1.1. Nhóm phương pháp viễn thám
• 0.2.1.2. Nhóm các phương pháp địa chất - địa mạo
• 0.2.1.3. Nhóm các phương pháp kiến tạo vật lý
• 0.2.1.4. Nhóm các phương pháp khảo sát
• 0.2.1.5. Nhóm các phương pháp địa chấn
• 1. CHƯƠNG 1: ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU
• 1.1. Đặc điểm địa lý tự nhiên và kinh tế nhân văn của khu vực nghiên cứu
• 1.1.1. Vị trí địa lý
• 1.1.2. Đặc điểm địa hình - địa mạo
• 1.1.3. Đặc điểm hệ thống thủy văn
• 1.1.4. Đặc điểm khí hậu
• 1.1.5. Đặc điểm tài nguyên thiên nhiên
• 1.1.6. Đặc điểm kinh tế - nhân văn
• 1.1.7. Đặc điểm địa chất
• 1.1.8. Đặc điểm kiến tạo trong Kainozoi của khu vực nghiên cứu
• 1.1.8.1. Khu vực nghiên cứu trong bối cảnh địa động lực Kainozoi khu vực Châu Á
• 1.1.8.2. Các hệ kiến tạo - địa động lực Kainozoi trong khu vực nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Các phương pháp nghiên cứu
• 2.1.1. Nhóm phương pháp viễn thám
• 2.1.2. Nhóm các phương pháp địa chất - địa mạo
• 2.1.3. Nhóm các phương pháp kiến tạo vật lý
• 2.1.4. Nhóm các phương pháp khảo sát
• 2.1.5. Nhóm các phương pháp địa chấn
• 3. CHƯƠNG 3: ĐẶC ĐIỂM KIẾN TẠO HIỆN ĐẠI CỦA ĐỚI ĐỨT GÃY MƯỜNG LA - BẮC YÊN
• 3.1. Về vị trí của đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên
• 3.2. Về đặc điểm địa mạo trong đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên
• 3.3. Về đặc điểm địa chất của đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên
• 3.4. Về đặc điểm động hình học của đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên
• 3.5. Về biểu hiện hoạt động của đứt gãy ML - BY trong giai đoạn Hiện đại
• 3.6. Về tính phân đoạn của đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên
• 3.7. Kết luận
• 4. CHƯƠNG 4: ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG ĐỘNG ĐẤT TRÊN ĐỚI ĐỨT GÃY MƯỜNG LA - BẮC YÊN
• 4.1. Các trận động đất xảy ra trên đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên
• 4.2. Đặc điểm phân bố động đất theo không gian trên đới đứt gãy ML - BY
• 4.3. Đặc điểm phân bố động đất theo thời gian trên đới đứt gãy ML - BY
• 4.4. Tần suất lặp lại động đất trên đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên
• 4.5. Động đất kích thích do việc tích nước hồ chứa thủy điện Sơn La
• 4.6. Mối liên quan giữa động đất và trường ứng suất kiến tạo hiện đại
• 4.7. Kết luận
• 5. CHƯƠNG 5: ĐÁNH GIÁ ĐỘNG ĐẤT CỰC ĐẠI CÓ KHẢ NĂNG XẢY RA TRÊN ĐỚI ĐỨT GÃY MƯỜNG LA - BẮC YÊN
• 5.1. Cơ sở của các phương pháp
• 5.2. Phương pháp dựa trên nguyên lý ngoại suy địa chất
• 5.3. Phương pháp sử dụng hàm phân bố cực trị Gumbel
• 5.4. Phương pháp đánh giá động đất cực đại theo kích thước đứt gãy
• 5.5. Kết quả đánh giá động đất cực đại (M Smax) theo kích thước đứt gãy
• 5.6. Tính theo công thức của Nguyễn Đình Xuyên (1996)
• 5.7. Tính theo công thức của Donald L. Wells và Kevin J.
• 5.8. Thảo luận và kết luận
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về nghiên cứu động đất tại đới đứt gãy Mường La Bắc Yên

Đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên (ML - BY) là một trong những khu vực có hoạt động động đất đáng chú ý tại Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm làm rõ các đặc điểm kiến tạo hiện đại và hoạt động động đất trong khu vực này. Đới đứt gãy này không chỉ có vai trò quan trọng trong việc phân chia các đơn vị kiến trúc địa chất mà còn ảnh hưởng đến an toàn của các công trình thủy điện lớn như thủy điện Sơn La.

1.1. Đặc điểm địa lý và địa chất của khu vực Mường La Bắc Yên

Khu vực Mường La - Bắc Yên nằm ở phía Tây Bắc Việt Nam, với địa hình núi cao và hệ thống sông ngòi phong phú. Đặc điểm địa chất của khu vực này chủ yếu là các đá biến chất và đá magma, tạo nên sự đa dạng trong cấu trúc địa chất.

1.2. Tầm quan trọng của nghiên cứu động đất tại đới đứt gãy

Nghiên cứu động đất tại đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên không chỉ giúp hiểu rõ hơn về hoạt động kiến tạo mà còn cung cấp thông tin quan trọng cho việc đánh giá rủi ro động đất, từ đó đảm bảo an toàn cho các công trình xây dựng trong khu vực.

II. Vấn đề và thách thức trong nghiên cứu động đất tại Mường La Bắc Yên

Mặc dù có nhiều nghiên cứu đã được thực hiện, nhưng vẫn còn nhiều thách thức trong việc đánh giá chính xác hoạt động động đất tại đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên. Các yếu tố như sự biến đổi khí hậu, hoạt động của con người và sự thay đổi trong cấu trúc địa chất đều có thể ảnh hưởng đến tần suất và cường độ của động đất.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động động đất

Các yếu tố như sự tích nước từ các hồ thủy điện, sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo và các hoạt động địa chất khác đều có thể tác động đến tần suất và cường độ của động đất tại khu vực này.

2.2. Tác động của động đất đến đời sống và kinh tế

Động đất không chỉ gây ra thiệt hại về tài sản mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của người dân trong khu vực. Việc hiểu rõ tác động của động đất sẽ giúp các nhà quản lý có biện pháp ứng phó kịp thời.

III. Phương pháp nghiên cứu động đất tại đới đứt gãy Mường La Bắc Yên

Để nghiên cứu động đất tại đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên, nhiều phương pháp đã được áp dụng, bao gồm phân tích địa chất, địa vật lý và địa chấn. Những phương pháp này giúp xác định các đặc điểm động hình học và hoạt động động đất trong khu vực.

3.1. Phương pháp địa chất và địa vật lý

Phương pháp địa chất giúp xác định cấu trúc địa chất của khu vực, trong khi phương pháp địa vật lý cung cấp thông tin về các đặc điểm vật lý của đất đá, từ đó hỗ trợ trong việc đánh giá hoạt động động đất.

3.2. Phương pháp địa chấn

Phương pháp địa chấn được sử dụng để ghi nhận và phân tích các trận động đất, từ đó xác định tần suất và cường độ của chúng. Việc sử dụng công nghệ hiện đại trong quan trắc địa chấn giúp nâng cao độ chính xác trong nghiên cứu.

IV. Kết quả nghiên cứu động đất tại đới đứt gãy Mường La Bắc Yên

Kết quả nghiên cứu cho thấy đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên có hoạt động động đất khá mạnh mẽ, với nhiều trận động đất đã được ghi nhận trong lịch sử. Các trận động đất này không chỉ ảnh hưởng đến cấu trúc địa chất mà còn tác động đến đời sống của người dân trong khu vực.

4.1. Đặc điểm phân bố động đất theo không gian

Phân bố động đất tại khu vực Mường La - Bắc Yên cho thấy sự tập trung ở các khu vực gần đới đứt gãy, cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa hoạt động động đất và cấu trúc địa chất.

4.2. Đặc điểm phân bố động đất theo thời gian

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tần suất động đất có sự biến đổi theo thời gian, với các giai đoạn hoạt động mạnh mẽ hơn trong lịch sử. Điều này cần được theo dõi để có biện pháp ứng phó kịp thời.

V. Kết luận và triển vọng nghiên cứu động đất tại Mường La Bắc Yên

Nghiên cứu động đất tại đới đứt gãy Mường La - Bắc Yên đã cung cấp nhiều thông tin quý giá về hoạt động kiến tạo và động đất trong khu vực. Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu để có cái nhìn sâu sắc hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến động đất và các biện pháp ứng phó hiệu quả.

5.1. Tương lai của nghiên cứu động đất tại khu vực

Nghiên cứu động đất tại Mường La - Bắc Yên cần được tiếp tục với sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại, nhằm nâng cao độ chính xác và khả năng dự đoán động đất trong tương lai.

5.2. Đề xuất các biện pháp ứng phó

Cần có các biện pháp ứng phó kịp thời và hiệu quả để giảm thiểu thiệt hại do động đất gây ra, bao gồm việc nâng cao nhận thức của cộng đồng và cải thiện cơ sở hạ tầng.