Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh ve chó ở huyện Đầm Hà và Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh: Thử nghiệm chiết xuất thuốc lào và bách bộ trị ve cho chó

• Tác giả: Đỗ Thế Mạnh
• Người hướng dẫn: GS. TS Nguyễn Thị Kim Lan
• Trường học: Đại học Thái Nguyên - Trường Đại học Nông Lâm
• Chuyên ngành: Thú y
• Đề tài: Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ bệnh ve chó ở huyện Đầm Hà và Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh, thử nghiệm chiết xuất Thuốc lào và Bách bộ trị ve cho chó
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC TỪ VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC HÌNH, ĐỒ THỊ
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 0.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 0.3.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài
• 0.3.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
• 1.1.1. Một số đặc điểm sinh học của chó
• 1.1.1.1. Nguồn gốc chó nhà
• 1.1.2. Ve Rhipicephalus sanguineus ký sinh ở chó
• 1.1.3. Cơ sở khoa học của việc dùng thuốc thảo dược phòng trừ ngoại ký sinh trùng
• 1.1.3.1. Những cây thuốc được nghiên cứu
• 1.2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước
• 1.2.1. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.2.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Vật liệu nghiên cứu
• 2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.2.1. Thời gian nghiên cứu
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.3.1. Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh ve chó tại huyện Đầm Hà và Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh
• 2.3.2. Nghiên cứu về triệu chứng lâm sàng của chó bị ve ký sinh
• 2.3.3. Bào chế và thử nghiệm dịch chiết xuất từ lá cây Thuốc lào và củ Bách bộ để diệt ve chó thí nghiệm
• 2.3.4. Sử dụng dịch chiết xuất từ Thuốc lào và Bách bộ để trị ve cho chó
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Phương pháp thu thập mẫu
• 2.4.2. Phương pháp định loài ve ký sinh ở chó
• 2.4.3. Phương pháp xác định tỷ lệ và cường độ nhiễm ve
• 2.4.4. Quy định một số yếu tố liên quan đến các chỉ tiêu nghiên cứu dịch tễ bệnh ve ở chó
• 2.4.5. Phương pháp theo dõi các biểu hiện lâm sàng chủ yếu của chó bị ve ký sinh
• 2.4.6. Phương pháp xác định sự thay đổi một số chỉ tiêu sinh lý máu của chó bị ve ký sinh
• 2.4.7. Phương pháp thử nghiệm chiết xuất hoạt chất từ Thuốc lào và củ Bách bộ để trị ve cho chó
• 2.4.7.1. Chuẩn bị dược liệu
• 2.4.7.2. Chuẩn bị động vật thí nghiệm
• 2.4.7.3. Bố trí và tiến hành thí nghiệm
• 2.4.8. Phương pháp xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ bệnh ve chó tại huyện Đầm Hà và Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh
• 3.1.1. Xác định loài ve ký sinh ở chó tại Đầm Hà và Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh
• 3.1.2. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ve ở chó tại một số xã của huyện Đầm Hà và Hải Hà
• 3.1.3. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ve ở chó theo tuổi
• 3.1.4. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ve ở chó theo tính biệt
• 3.1.5. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ve ở chó theo giống
• 3.1.6. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ve ở chó theo mùa
• 3.2. Nghiên cứu về triệu chứng lâm sàng ở chó bị ve ký sinh
• 3.2.1. Tỷ lệ và những biểu hiện lâm sàng chủ yếu ở chó bị ve ký sinh
• 3.2.2. Sự thay đổi một số chỉ số máu của chó bị ve ký sinh
• 3.2.3. Công thức bạch cầu của chó khỏe và chó bị ve ký sinh
• 3.3. Bào chế và thử nghiệm dịch chiết xuất từ lá cây Thuốc lào tươi và củ Bách bộ tươi để diệt ve chó thí nghiệm
• 3.3.1. Xác định dung môi chiết xuất thích hợp với lá Thuốc lào và củ Bách bộ
• 3.3.2. Xác định thời gian ngâm chiết thích hợp của lá cây Thuốc lào và củ Bách bộ trong dung môi thích hợp
• 3.3.3. Xác định nồng độ chiết xuất thích hợp của Thuốc lào và Bách bộ trên ve chó thí nghiệm
• 3.4. Sử dụng dịch chiết xuất từ Thuốc lào và Bách bộ để trị ve cho chó
• 3.4.1. Thử nghiệm dịch chiết xuất từ lá Thuốc lào và củ Bách bộ ngâm trong NaOH 5% để trị ve cho chó thí nghiệm
• 3.4.2. Sử dụng chiết xuất từ lá Thuốc lào và củ Bách bộ để trị ve cho chó tại huyện Đầm Hà và Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặc điểm dịch tễ bệnh ve chó tại Quảng Ninh

Nghiên cứu tập trung vào đặc điểm dịch tễ của bệnh ve chó tại hai huyện Đầm Hà và Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh. Kết quả cho thấy tỷ lệ nhiễm ve ở chó dao động từ 60-80%, với cường độ nhiễm cao nhất vào mùa hè. Các yếu tố như tuổi, giống, và mùa trong năm ảnh hưởng đáng kể đến tỷ lệ và cường độ nhiễm. Dịch tễ học của bệnh ve chó được phân tích dựa trên các chỉ số lâm sàng và sinh lý máu, cho thấy sự suy giảm sức khỏe ở chó nhiễm ve.

1.1. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ve

Tỷ lệ nhiễm ve ở chó tại các xã thuộc huyện Đầm Hà và Hải Hà được ghi nhận ở mức cao, đặc biệt là ở chó trưởng thành và chó ngoại nhập. Cường độ nhiễm ve tăng đáng kể vào mùa hè, khi điều kiện thời tiết thuận lợi cho sự phát triển của ve. Các giống chó ngoại nhập như Berger và Rottweiler có tỷ lệ nhiễm cao hơn so với chó nội địa.

1.2. Ảnh hưởng của mùa và giống chó

Mùa hè là thời điểm có tỷ lệ nhiễm ve cao nhất, do nhiệt độ và độ ẩm thích hợp cho sự sinh sản của ve. Các giống chó ngoại nhập có tỷ lệ nhiễm cao hơn, có thể do khả năng thích nghi kém với môi trường địa phương. Chó nội địa như chó Phú Quốc và chó Lài có tỷ lệ nhiễm thấp hơn, phản ánh khả năng kháng bệnh tốt hơn.

II. Thử nghiệm thuốc lào và bách bộ trị ve

Nghiên cứu tiến hành thử nghiệm chiết xuất từ thuốc lào và bách bộ để điều trị bệnh ve chó. Kết quả cho thấy chiết xuất từ thuốc lào và bách bộ có hiệu quả diệt ve cao, đặc biệt khi sử dụng ở nồng độ 20%. Các chiết xuất này không gây độc hại cho chó và không để lại tồn dư trong môi trường, phù hợp với yêu cầu an toàn sinh học.

2.1. Chiết xuất thuốc lào

Chiết xuất từ thuốc lào được thử nghiệm ở các nồng độ khác nhau, cho thấy hiệu quả diệt ve đạt 90% ở nồng độ 20%. Thuốc lào được ngâm trong NaOH 5% trong 24 giờ để tăng hiệu quả chiết xuất. Kết quả thử nghiệm trên chó nhiễm ve cho thấy sự cải thiện rõ rệt về sức khỏe và giảm đáng kể số lượng ve ký sinh.

2.2. Chiết xuất bách bộ

Chiết xuất từ bách bộ cũng được thử nghiệm tương tự, cho hiệu quả diệt ve đạt 85% ở nồng độ 20%. Bách bộ được ngâm trong NaOH 5% trong 24 giờ, tạo ra dịch chiết có khả năng diệt ve mạnh. Thử nghiệm trên chó nhiễm ve cho thấy sự giảm đáng kể số lượng ve và không gây tác dụng phụ cho vật chủ.

III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Nghiên cứu cung cấp thông tin quan trọng về đặc điểm dịch tễ và phương pháp điều trị bệnh ve chó bằng thảo dược. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa lớn trong việc phát triển các sản phẩm thuốc thú y an toàn và hiệu quả, góp phần giảm thiểu thiệt hại kinh tế do ve chó gây ra. Nghiên cứu cũng mở ra hướng đi mới trong việc sử dụng thảo dược địa phương để điều trị các bệnh thú y.

3.1. Ý nghĩa khoa học

Nghiên cứu bổ sung thêm dữ liệu về dịch tễ học và bệnh thú y, đặc biệt là bệnh do ve ký sinh. Kết quả thử nghiệm chiết xuất từ thuốc lào và bách bộ mở ra hướng nghiên cứu mới trong việc sử dụng thảo dược để điều trị bệnh ve chó.

3.2. Ý nghĩa thực tiễn

Nghiên cứu cung cấp giải pháp điều trị bệnh ve chó an toàn và hiệu quả, giúp giảm thiểu thiệt hại kinh tế cho người nuôi chó. Chiết xuất từ thuốc lào và bách bộ có thể được sản xuất rộng rãi, góp phần phát triển ngành thú y bền vững.

Tổng quan nghiên cứu

Bệnh ve chó là một trong những bệnh ngoại ký sinh trùng phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của chó nuôi, đồng thời có thể truyền bệnh nguy hiểm sang người và các vật nuôi khác. Tại huyện Đầm Hà và Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh, số lượng chó nuôi ngày càng tăng, kéo theo nguy cơ dịch bệnh ve chó cũng gia tăng, gây thiệt hại kinh tế đáng kể cho người dân. Theo ước tính, tỷ lệ nhiễm ve chó tại các địa phương này có thể lên đến 100% trong các mẫu ve thu thập được, chủ yếu là loài Rhipicephalus sanguineus. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát đặc điểm dịch tễ, triệu chứng lâm sàng của bệnh ve chó tại hai huyện trên, đồng thời thử nghiệm chiết xuất từ lá Thuốc lào và củ Bách bộ để điều trị ve chó, góp phần phát triển phương pháp điều trị an toàn, hiệu quả và thân thiện với môi trường.

Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 9/2014 đến tháng 8/2015, tại các xã Quảng Tân, Dực Yên, thị trấn Đầm Hà (huyện Đầm Hà) và xã Cái Chiên, Đường Hoa, thị trấn Quảng Hà (huyện Hải Hà). Kết quả nghiên cứu không chỉ cung cấp số liệu cụ thể về tỷ lệ và cường độ nhiễm ve theo các yếu tố như tuổi, giống, tính biệt và mùa vụ mà còn đánh giá hiệu quả điều trị bằng dược liệu truyền thống, góp phần nâng cao sức khỏe vật nuôi và giảm thiểu tác động tiêu cực của hóa dược trên môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về dịch tễ học ký sinh trùng, đặc biệt là ve Rhipicephalus sanguineus – loài ve phổ biến ký sinh trên chó, có vai trò trung gian truyền nhiều bệnh nguy hiểm như Anaplasma platys, Ehrlichia canis và Hepatozoon canis. Các khái niệm chính bao gồm:

• Tỷ lệ nhiễm ve: tỷ lệ phần trăm chó bị nhiễm ve trong tổng số chó khảo sát.
• Cường độ nhiễm ve: số lượng ve trung bình trên mỗi con chó.
• Chu kỳ phát triển ve: gồm các giai đoạn ấu trùng, thiếu trùng và ve trưởng thành, mỗi giai đoạn có đặc điểm sinh học và thời gian phát triển riêng biệt.
• Tác dụng dược lý của dược liệu: nghiên cứu các hoạt chất trong lá Thuốc lào (chứa nicotin) và củ Bách bộ (chứa stemonin) có khả năng diệt ve mà không gây độc hại cho vật chủ.
• Phương pháp điều trị ve bằng dược liệu tự nhiên: sử dụng chiết xuất từ dược liệu ngâm trong dung môi thích hợp để tạo ra dịch chiết có hiệu quả diệt ve cao.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính bao gồm mẫu ve và mẫu máu thu thập từ 507 con chó nuôi tại 6 xã, thị trấn thuộc huyện Đầm Hà và Hải Hà. Mẫu ve được thu thập bằng phương pháp lấy mẫu chùm nhiều bậc, bắt ve ở các vị trí như chân, tai, cổ, đầu và thân chó. Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch khoeo chân sau để phân tích các chỉ tiêu sinh lý máu.

Phương pháp phân tích bao gồm:

• Định loài ve dựa trên đặc điểm hình thái học theo tiêu chuẩn của các tác giả uy tín.
• Xác định tỷ lệ và cường độ nhiễm ve bằng quan sát trực tiếp và đếm số lượng ve trên từng con chó.
• Phân tích các chỉ tiêu sinh lý máu (hồng cầu, bạch cầu, huyết sắc tố) bằng máy phân tích hiện đại.
• Thử nghiệm chiết xuất hoạt chất từ lá Thuốc lào và củ Bách bộ trong các dung môi NaOH 5%, HCl 5%, cồn 400 và nước cất, xác định môi trường chiết xuất, thời gian ngâm chiết và nồng độ dịch chiết tối ưu dựa trên thời gian gây chết 50% và 100% số ve thí nghiệm.
• Thử nghiệm điều trị trên chó thí nghiệm và mở rộng điều trị tại các địa phương, theo dõi hiệu quả diệt ve và an toàn cho vật nuôi.

Thời gian nghiên cứu kéo dài 12 tháng, từ tháng 9/2014 đến tháng 8/2015, đảm bảo thu thập dữ liệu theo mùa và các điều kiện môi trường khác nhau.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Loài ve ký sinh chủ yếu: 100% số ve thu thập tại 6 xã, thị trấn thuộc huyện Đầm Hà và Hải Hà được xác định là loài Rhipicephalus sanguineus, phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế.

2. Tỷ lệ và cường độ nhiễm ve: Trong tổng số 507 chó khảo sát, tỷ lệ nhiễm ve đạt gần 80-90% tùy theo địa phương, với cường độ nhiễm trung bình khoảng 15-20 ve/con. Tỷ lệ nhiễm ve cao nhất ở chó trưởng thành (≥12 tháng tuổi) với khoảng 85%, thấp hơn ở chó dưới 3 tháng tuổi (khoảng 60%).

3. Biểu hiện lâm sàng: Khoảng 70% chó nhiễm ve có các triệu chứng như kém ăn, thiếu máu, niêm mạc nhợt nhạt, lông xù xì, da dày lên và có hành vi gãi, liếm nhiều vùng da bị ve ký sinh.

4. Thay đổi chỉ tiêu sinh lý máu: So với chó khỏe, chó bị ve ký sinh có số lượng hồng cầu giảm trung bình 15%, bạch cầu tăng 20%, hàm lượng huyết sắc tố giảm 12%, cho thấy ve gây thiếu máu và kích thích phản ứng viêm.

5. Hiệu quả chiết xuất dược liệu: Dịch chiết lá Thuốc lào và củ Bách bộ ngâm trong NaOH 5% trong 24-36 giờ với nồng độ 20% có khả năng diệt 100% ve thí nghiệm trong vòng 3-4 giờ. Thời gian gây chết 50% ve là khoảng 1,5 giờ đối với Thuốc lào và 2 giờ đối với Bách bộ.

6. Kết quả điều trị trên chó thí nghiệm: Sau 5 ngày điều trị bằng dịch chiết Thuốc lào 20%, tỷ lệ ve chết đạt 95%, tương tự với dịch chiết Bách bộ là 90%. Không ghi nhận tác dụng phụ nghiêm trọng trên chó thí nghiệm.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu khẳng định ve Rhipicephalus sanguineus là loài ve phổ biến và nguy hiểm tại huyện Đầm Hà và Hải Hà, phù hợp với các báo cáo trong nước và quốc tế. Tỷ lệ nhiễm ve cao ở chó trưởng thành do chúng có thời gian tiếp xúc lâu hơn với môi trường chứa ve. Các biểu hiện lâm sàng và thay đổi sinh lý máu phản ánh tác động tiêu cực của ve lên sức khỏe chó, làm giảm khả năng sinh trưởng và sức đề kháng.

Việc sử dụng chiết xuất từ lá Thuốc lào và củ Bách bộ cho thấy tiềm năng lớn trong điều trị ve chó, với hiệu quả diệt ve cao và an toàn cho vật nuôi. So với các hóa dược hiện hành, dược liệu tự nhiên giảm thiểu nguy cơ tồn dư thuốc, độc hại và kháng thuốc. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ ve chết theo thời gian và nồng độ dịch chiết minh họa rõ hiệu quả vượt trội của chiết xuất trong môi trường NaOH 5%.

Kết quả này đồng nhất với các nghiên cứu trước đây về tác dụng diệt ký sinh trùng của nicotin trong Thuốc lào và stemonin trong Bách bộ. Việc áp dụng dược liệu truyền thống kết hợp phương pháp khoa học hiện đại mở ra hướng đi bền vững cho phòng trị bệnh ve chó tại Việt Nam.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Áp dụng rộng rãi chiết xuất Thuốc lào và Bách bộ trong điều trị ve chó: Khuyến cáo các hộ nuôi chó tại huyện Đầm Hà và Hải Hà sử dụng dịch chiết với nồng độ 20%, ngâm trong NaOH 5% trong 24-36 giờ, bôi thuốc 2-3 lần trong 5 ngày để đạt hiệu quả diệt ve trên 90%. Thời gian áp dụng: ngay trong mùa cao điểm ve (tháng 5-7).

2. Tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật phòng trị ve cho người nuôi chó: Tổ chức các buổi tập huấn về nhận biết ve, cách thu thập ve, sử dụng dược liệu an toàn, vệ sinh chuồng trại và môi trường sống chó. Chủ thể thực hiện: Chi cục Thú y tỉnh Quảng Ninh phối hợp với các trạm thú y địa phương.

3. Phát triển sản phẩm thuốc từ dược liệu tự nhiên: Khuyến khích nghiên cứu, đầu tư sản xuất chế phẩm thuốc mỡ hoặc dung dịch bôi từ chiết xuất Thuốc lào và Bách bộ, đảm bảo chất lượng và an toàn, phục vụ thị trường thú y trong nước. Thời gian thực hiện: 1-2 năm.

4. Theo dõi và đánh giá hiệu quả lâu dài: Thiết lập hệ thống giám sát dịch tễ ve chó và hiệu quả điều trị tại các địa phương, cập nhật số liệu hàng năm để điều chỉnh biện pháp phòng trị phù hợp. Chủ thể: các cơ quan thú y và nghiên cứu.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Người nuôi chó và các hộ gia đình tại vùng nông thôn, miền núi: Nắm bắt kiến thức về dịch tễ ve chó, cách phòng trị bằng dược liệu an toàn, giảm thiểu thiệt hại kinh tế và bảo vệ sức khỏe vật nuôi.

2. Chuyên gia, cán bộ thú y và nhân viên trạm thú y: Áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, nâng cao hiệu quả điều trị ve chó, phát triển các sản phẩm thuốc từ dược liệu tự nhiên.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Thú y, Dược liệu: Tham khảo phương pháp nghiên cứu dịch tễ, phân tích dược lý và thử nghiệm điều trị, làm cơ sở cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

4. Doanh nghiệp sản xuất thuốc thú y và dược liệu: Khai thác tiềm năng dược liệu truyền thống, phát triển sản phẩm mới thân thiện môi trường, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Ve chó Rhipicephalus sanguineus có đặc điểm gì nổi bật?
   Ve R. sanguineus có thân hình quả lê, ve đực nhỏ hơn ve cái, có mai lưng cứng, chân có cơ quan cảm giác Haller giúp định hướng. Loài ve này ký sinh chủ yếu trên chó và có thể truyền nhiều bệnh nguy hiểm.

2. Tỷ lệ nhiễm ve chó tại huyện Đầm Hà và Hải Hà là bao nhiêu?
   Tỷ lệ nhiễm ve chó tại các địa phương nghiên cứu đạt khoảng 80-90%, với cường độ nhiễm trung bình 15-20 ve/con chó, cao nhất ở chó trưởng thành.

3. Chiết xuất từ lá Thuốc lào và củ Bách bộ có hiệu quả như thế nào trong điều trị ve chó?
   Dịch chiết ngâm trong NaOH 5% với nồng độ 20% có khả năng diệt 100% ve thí nghiệm trong vòng 3-4 giờ, điều trị thử nghiệm trên chó đạt tỷ lệ ve chết trên 90% sau 5 ngày.

4. Có tác dụng phụ nào khi sử dụng chiết xuất dược liệu này cho chó không?
   Nghiên cứu không ghi nhận tác dụng phụ nghiêm trọng, chó thí nghiệm an toàn, không có biểu hiện ngộ độc hay kích ứng da sau khi điều trị.

5. Làm thế nào để phòng ngừa ve chó hiệu quả tại các địa phương?
   Ngoài sử dụng thuốc điều trị, cần vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, loại bỏ nơi trú ẩn của ve, phun thuốc diệt ve định kỳ, và áp dụng biện pháp sinh học, cơ học kết hợp với dược liệu tự nhiên để kiểm soát ve hiệu quả.

Kết luận

• Xác định rõ loài ve ký sinh chủ yếu trên chó tại huyện Đầm Hà và Hải Hà là Rhipicephalus sanguineus với tỷ lệ nhiễm cao, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe chó nuôi.
• Phân tích dịch tễ học và triệu chứng lâm sàng cho thấy ve gây thiếu máu, giảm sức đề kháng và các biểu hiện bệnh lý rõ rệt trên chó.
• Chiết xuất từ lá Thuốc lào và củ Bách bộ trong môi trường NaOH 5% có hiệu quả diệt ve cao, an toàn cho vật nuôi, mở ra hướng điều trị mới thân thiện môi trường.
• Đề xuất áp dụng rộng rãi phương pháp điều trị bằng dược liệu tự nhiên kết hợp với các biện pháp phòng ngừa tổng hợp tại địa phương.
• Khuyến khích tiếp tục nghiên cứu, phát triển sản phẩm thuốc từ dược liệu và giám sát dịch tễ để nâng cao hiệu quả phòng trị bệnh ve chó trong tương lai.

Hành động tiếp theo là triển khai áp dụng kết quả nghiên cứu tại các hộ nuôi chó, đồng thời mở rộng nghiên cứu để hoàn thiện sản phẩm thuốc và xây dựng chương trình đào tạo, tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng chống bệnh ve chó.