I. Tính cấp thiết của nghiên cứu
Nấm Thượng hoàng, thuộc chi Phellinus, là một loại nấm quý hiếm với nhiều ứng dụng trong y học và thực phẩm. Nấm này chứa nhiều thành phần hóa học có lợi như acid amin, vitamin, và các hợp chất có hoạt tính sinh học. Nghiên cứu cho thấy nấm Thượng hoàng có khả năng chống ung thư và hỗ trợ hệ miễn dịch. Việc khai thác và ứng dụng các hợp chất sinh học từ nấm này là cần thiết để phát triển các sản phẩm thực phẩm chức năng. Theo thống kê, sản lượng nấm Phellinus trên thế giới rất hạn chế, chủ yếu từ thu hái hoang dã. Do đó, việc nghiên cứu và phát triển công nghệ nuôi trồng nấm Thượng hoàng tại Việt Nam là một hướng đi tiềm năng.
1.1. Lợi ích của nấm Thượng hoàng
Nấm Thượng hoàng không chỉ được sử dụng trong y học mà còn trong sản xuất thực phẩm chức năng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nấm này có thể giúp giảm cholesterol, đường huyết, và tăng cường sức khỏe tổng thể. Nghiên cứu của TS Chihara cho thấy nấm Phellinus linteus có tỷ lệ ức chế tế bào ung thư cao nhất trong số 27 loại nấm. Điều này chứng tỏ giá trị của nấm Thượng hoàng trong việc phát triển các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của nghiên cứu này là xây dựng cơ sở dữ liệu về thành phần dinh dưỡng và hóa học của hai loài nấm Thượng hoàng, Phellinus igniarius và Phellinus nilgheriensis. Nghiên cứu sẽ đề xuất quy trình công nghệ tối ưu cho việc chiết xuất và sấy phun dịch chiết từ nấm. Việc này không chỉ giúp nâng cao giá trị kinh tế của nấm mà còn tạo ra các sản phẩm thực phẩm chức năng có lợi cho sức khỏe. Các kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quý giá cho các nhà khoa học và doanh nghiệp trong lĩnh vực chế biến thực phẩm.
2.1. Xây dựng quy trình công nghệ
Quy trình công nghệ chiết xuất và sấy phun sẽ được tối ưu hóa để đảm bảo hiệu suất cao nhất trong việc thu nhận các hợp chất sinh học từ nấm. Nghiên cứu sẽ khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chiết xuất như tỷ lệ nguyên liệu/dung môi, nhiệt độ, và thời gian chiết xuất. Mục tiêu là phát triển quy trình có thể áp dụng rộng rãi trong sản xuất thực phẩm chức năng từ nấm Thượng hoàng.
III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu sẽ làm phong phú thêm cơ sở dữ liệu về thành phần dinh dưỡng và hóa học của nấm Thượng hoàng tại Việt Nam. Việc phân lập và xác định cấu trúc các hợp chất sinh học từ nấm sẽ mở ra hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực dược liệu. Hơn nữa, các sản phẩm được phát triển từ nấm Thượng hoàng sẽ có khả năng hỗ trợ sức khỏe, góp phần vào việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
3.1. Đóng góp cho phát triển kinh tế
Các sản phẩm từ nấm Thượng hoàng có thể tạo ra giá trị kinh tế cao, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về thực phẩm chức năng. Việc phát triển công nghệ chế biến nấm sẽ không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm mà còn tạo ra cơ hội việc làm cho người dân địa phương. Điều này phù hợp với xu thế phát triển bền vững và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
