Nghiên cứu quần xã thực vật rừng sau canh tác nương rẫy tại Háng Đồng, Bắc Yên, Sơn La

• Tác giả: Trịnh Thị Thanh Thùy
• Người hướng dẫn: PGS-TS Phạm Xuân Hoàn
• Trường học: Trường Đại học Lâm Nghiệp
• Đề tài: Nghiên cứu quần xã thực vật rừng sau canh tác nương rẫy bỏ hóa làm cơ sở đề xuất chuyển hóa thành rừng nông lâm kết hợp tại xã Háng Đồng, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La
• Loại tài liệu: Luận văn
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Trên thế giới
• 1.2. Nghiên cứu canh tác nương rẫy
• 1.3. Nghiên cứu nông lâm kết hợp
• 1.4. Nghiên cứu về chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp
• 1.5. Nghiên cứu về canh tác nương rẫy
• 1.6. Nghiên cứu nông lâm kết hợp và sử dụng đất dốc
• 1.7. Nghiên cứu chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp
• 2. CHƯƠNG 2: MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 2.2. Giới hạn nghiên cứu
• 2.2.1. Giới hạn về khu vực và đối tượng nghiên cứu
• 2.2.2. Giới hạn về nội dung
• 2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.3.1. Đặc điểm kiến thức bản địa trong canh tác nương rẫy và kinh nghiệm quản lý đất bỏ hóa
• 2.3.2. Đặc điểm cấu trúc thực vật rừng phục hồi sau canh tác nương rẫy
• 2.4. Đề xuất một số biện pháp lâm sinh nhằm chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Phương pháp luận
• 2.5.2. Phương pháp thu thập số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN – KINH TẾ XÃ HỘI
• 3.1. Điều kiện tự nhiên
• 3.1.1. Vị trí địa lý
• 3.1.2. Địa hình, địa mạo
• 3.1.3. Thổ nhưỡng
• 3.1.4. Khí hậu, thủy văn
• 3.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
• 3.2.1. Dân số, dân tộc, tập quán và lao động
• 3.2.2. Hiện trạng sản xuất nông, lâm nghiệp
• 3.2.3. Cơ sở hạ tầng
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Đặc điểm kiến thức bản địa trong canh tác nương rẫy và kinh nghiệm quản lý đất bỏ hóa
• 4.2. Thực trạng canh tác nương rẫy
• 4.3. Nghiên cứu kiến thức bản địa trong sử dụng đất
• 4.4. Các kinh nghiệm quản lý đất bỏ hóa
• 4.5. Đặc điểm cấu trúc rừng phục hồi sau canh tác nương rẫy
• 4.6. Phân loại trạng thái rừng
• 4.7. Đặc điểm cấu trúc QXTV rừng bỏ hóa 5 năm
• 4.8. Đặc điểm cấu trúc QXTV rừng bỏ hóa 5 - 10 năm
• 4.9. Đặc điểm cấu trúc QXTV rừng bỏ hóa trên 10 năm
• 4.10. Những sản phẩm phục vụ cho sinh kế của người dân từ TTV rừng bỏ hóa
• 4.10.1. Các sản phẩm từ gỗ
• 4.10.2. Các sản phẩm ngoài gỗ
• 4.11. Đề xuất một số biện pháp lâm sinh nhằm chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp
• 4.12. Lựa chọn thành phần cây trồng, vật nuôi cho các mô hình rừng NLKH
• 4.13. Lựa chọn một số biện pháp kỹ thuật, mô hình nhằm chuyển hóa nương rẫy thành rừng NLKH
• 5. KẾT LUẬN - TỒN TẠI - KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về nghiên cứu chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp

Nghiên cứu chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp tại Háng Đồng, Bắc Yên, Sơn La là một chủ đề quan trọng trong bối cảnh bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Việc chuyển hóa này không chỉ giúp phục hồi hệ sinh thái mà còn cải thiện sinh kế cho người dân địa phương. Nghiên cứu này nhằm tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa và đề xuất các giải pháp hiệu quả.

1.1. Đặc điểm tự nhiên và xã hội tại Háng Đồng

Háng Đồng là một xã thuộc huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La, với điều kiện tự nhiên đa dạng và phong phú. Địa hình đồi núi, khí hậu ôn đới tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loại cây trồng và rừng. Tuy nhiên, đời sống của người dân vẫn phụ thuộc nhiều vào nương rẫy, dẫn đến áp lực lên tài nguyên rừng.

1.2. Tình hình canh tác nương rẫy hiện nay

Canh tác nương rẫy tại Háng Đồng đang gặp nhiều thách thức, bao gồm xói mòn đất, giảm năng suất cây trồng và mất rừng. Thời gian bỏ hóa ngắn khiến đất không kịp phục hồi, dẫn đến tình trạng thoái hóa đất và giảm chất lượng môi trường sống.

II. Vấn đề và thách thức trong chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp

Chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp gặp nhiều thách thức, từ nhận thức của người dân đến các yếu tố tự nhiên. Việc thiếu kiến thức về quản lý rừng và canh tác bền vững là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến khó khăn trong quá trình chuyển hóa.

2.1. Nhận thức của người dân về chuyển hóa rừng

Nhiều người dân tại Háng Đồng chưa nhận thức rõ về lợi ích của việc chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp. Họ vẫn giữ thói quen canh tác truyền thống, dẫn đến việc khai thác rừng không bền vững.

2.2. Tác động của biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp và rừng tại Háng Đồng. Thay đổi thời tiết, hạn hán và lũ lụt làm giảm năng suất cây trồng và ảnh hưởng đến quá trình phục hồi rừng.

III. Phương pháp nghiên cứu chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp điều tra thực địa, phân tích số liệu và tham vấn cộng đồng để đánh giá hiện trạng nương rẫy và đề xuất giải pháp chuyển hóa. Các phương pháp này giúp thu thập thông tin chính xác và đầy đủ về điều kiện tự nhiên và xã hội tại Háng Đồng.

3.1. Phương pháp điều tra thực địa

Điều tra thực địa được thực hiện để thu thập dữ liệu về cấu trúc thực vật, độ phì nhiêu của đất và tình trạng rừng. Các số liệu này là cơ sở để đánh giá khả năng phục hồi và chuyển hóa nương rẫy.

3.2. Phân tích số liệu và tham vấn cộng đồng

Phân tích số liệu giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa. Tham vấn cộng đồng là bước quan trọng để lắng nghe ý kiến và mong muốn của người dân, từ đó xây dựng các giải pháp phù hợp.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu tại Háng Đồng

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp có thể mang lại nhiều lợi ích cho cộng đồng. Các mô hình nông lâm kết hợp đã được áp dụng thành công, giúp cải thiện sinh kế và bảo vệ môi trường.

4.1. Mô hình nông lâm kết hợp thành công

Một số mô hình nông lâm kết hợp đã được triển khai tại Háng Đồng, cho thấy hiệu quả trong việc tăng năng suất cây trồng và bảo vệ rừng. Các mô hình này không chỉ giúp cải thiện thu nhập mà còn nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường.

4.2. Lợi ích kinh tế và môi trường

Việc chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho người dân mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Rừng phục hồi giúp cải thiện chất lượng đất và duy trì nguồn nước.

V. Kết luận và định hướng phát triển bền vững tại Háng Đồng

Chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp là một giải pháp bền vững cho Háng Đồng. Cần tiếp tục nghiên cứu và triển khai các mô hình nông lâm kết hợp, đồng thời nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ rừng và phát triển bền vững.

5.1. Định hướng phát triển bền vững

Định hướng phát triển bền vững tại Háng Đồng cần tập trung vào việc nâng cao năng lực cho người dân, khuyến khích áp dụng các mô hình nông lâm kết hợp và bảo vệ tài nguyên rừng.

5.2. Khuyến nghị cho các chính sách hỗ trợ

Cần có các chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương và trung ương để thúc đẩy quá trình chuyển hóa nương rẫy thành rừng nông lâm kết hợp, đảm bảo lợi ích cho cộng đồng và bảo vệ môi trường.