Tổng quan nghiên cứu

Du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Bình Dương, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, sở hữu nhiều tiềm năng phát triển du lịch với hệ thống di tích lịch sử, văn hóa đa dạng cùng các danh lam thắng cảnh thiên nhiên phong phú. Giai đoạn 2017-2020, ngành du lịch Bình Dương đã có những bước phát triển tích cực, góp phần nâng cao thu nhập và tạo việc làm cho người dân địa phương. Tuy nhiên, ngành du lịch tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế như quy mô doanh nghiệp nhỏ lẻ, sản phẩm du lịch chưa đa dạng và chưa phát huy hết tiềm năng tài nguyên sẵn có.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển du lịch tỉnh Bình Dương, đo lường mức độ tác động của các yếu tố này và đề xuất các hàm ý chính sách nhằm thu hút khách du lịch trong và ngoài nước. Nghiên cứu tập trung khảo sát khách du lịch nội địa và quốc tế đến Bình Dương trong giai đoạn sau đại dịch Covid-19, từ tháng 1 đến tháng 2 năm 2021, với phạm vi không gian là toàn tỉnh Bình Dương. Việc nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ các nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương phát triển du lịch bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút khách du lịch hiệu quả hơn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu phát triển du lịch, tập trung vào 7 nhân tố chính ảnh hưởng đến sự phát triển du lịch tỉnh Bình Dương:

  • Cơ sở hạ tầng và vật chất – kỹ thuật: Bao gồm hệ thống giao thông, cơ sở lưu trú, trang thiết bị cứu hộ, tiện ích phục vụ du khách.
  • Tài nguyên du lịch: Tài nguyên thiên nhiên, di tích lịch sử, văn hóa và các giá trị bản địa.
  • Nguồn nhân lực: Chất lượng và trình độ đào tạo của nhân viên phục vụ du lịch, hướng dẫn viên.
  • Thái độ và sự tham gia của cộng đồng địa phương: Mức độ thân thiện, hiếu khách và sự tham gia của người dân trong hoạt động du lịch.
  • Sản phẩm và dịch vụ du lịch: Đa dạng sản phẩm, chất lượng dịch vụ, giá cả hợp lý.
  • Công tác quản lý điểm đến: Quản lý tour, điều tiết nhân viên, bảo vệ môi trường và an ninh trật tự.
  • Khả năng tiếp cận điểm đến: Thông tin quảng bá, hướng dẫn đường đi, tiện ích gần điểm đến.

Các khái niệm về du lịch, khách du lịch, các loại hình du lịch và tiêu chí đánh giá phát triển du lịch bền vững cũng được sử dụng làm nền tảng lý thuyết. Luật Du lịch Việt Nam năm 2017 và các tiêu chuẩn đánh giá phát triển du lịch bền vững của Hội đồng Du lịch toàn cầu (GSTC) được tham chiếu để đảm bảo tính phù hợp với bối cảnh Việt Nam.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính gồm phỏng vấn 6 chuyên gia trong ngành du lịch Bình Dương, bao gồm cán bộ quản lý, doanh nghiệp và khách du lịch, nhằm đề xuất mô hình nghiên cứu và xây dựng bảng hỏi. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 226 khách du lịch nội địa và quốc tế đến Bình Dương trong tháng 1-2/2021, sử dụng phương pháp lấy mẫu thuận tiện qua 15 công ty lữ hành tại thành phố Thủ Dầu Một.

Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0 với các bước: kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố, phân tích hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự phát triển du lịch. Các kiểm định bổ sung như kiểm định đa cộng tuyến, kiểm định ANOVA và T-Test cũng được thực hiện để đảm bảo tính chính xác và phù hợp của mô hình nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của cơ sở hạ tầng và vật chất – kỹ thuật: Đây là nhân tố có tác động mạnh nhất đến sự phát triển du lịch tỉnh Bình Dương với hệ số hồi quy β = 0,32 (p < 0,01). Các yếu tố như phương tiện vận chuyển thuận tiện, cơ sở lưu trú đa dạng và tiện nghi, hệ thống điện nước, wifi đầy đủ được đánh giá cao.

  2. Tài nguyên du lịch: Nhân tố này có ảnh hưởng tích cực với hệ số β = 0,28 (p < 0,01). Bình Dương sở hữu nhiều di tích lịch sử cấp quốc gia và cấp tỉnh, cảnh quan thiên nhiên đẹp, môi trường trong lành, tạo nền tảng thu hút khách du lịch.

  3. Nguồn nhân lực: Chất lượng nhân viên phục vụ, hướng dẫn viên chuyên nghiệp, thân thiện có tác động đáng kể với β = 0,22 (p < 0,05). Đào tạo bài bản và kỹ năng giao tiếp tốt là yếu tố được khách du lịch đánh giá cao.

  4. Thái độ và sự tham gia của cộng đồng địa phương: Nhân tố này cũng có ảnh hưởng tích cực với β = 0,18 (p < 0,05). Người dân địa phương thân thiện, hiếu khách và tham gia kinh doanh dịch vụ du lịch góp phần nâng cao trải nghiệm của du khách.

  5. Sản phẩm và dịch vụ du lịch: Đa dạng sản phẩm, dịch vụ ăn uống, lưu trú với giá cả hợp lý có tác động β = 0,15 (p < 0,05).

  6. Công tác quản lý điểm đến và Khả năng tiếp cận điểm đến có ảnh hưởng nhưng mức độ thấp hơn, với β lần lượt là 0,12 và 0,10, không đạt mức ý nghĩa thống kê cao.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy cơ sở hạ tầng và vật chất – kỹ thuật là yếu tố then chốt thúc đẩy phát triển du lịch Bình Dương, phù hợp với các nghiên cứu trước đây tại các địa phương khác. Tài nguyên du lịch đa dạng và phong phú là lợi thế cạnh tranh quan trọng, tuy nhiên cần được bảo tồn và khai thác có tổ chức để phát triển bền vững. Nguồn nhân lực chất lượng cao và thái độ thân thiện của cộng đồng địa phương góp phần nâng cao sự hài lòng của khách du lịch, đồng thời tạo dựng hình ảnh điểm đến tích cực.

Mức độ ảnh hưởng thấp hơn của công tác quản lý điểm đến và khả năng tiếp cận điểm đến cho thấy cần cải thiện công tác quản lý, tăng cường quảng bá và nâng cao khả năng tiếp cận thông tin cho du khách. Các biểu đồ phân tích hồi quy và ma trận tương quan minh họa rõ mối quan hệ tích cực giữa các nhân tố và sự phát triển du lịch, đồng thời bảng phân tích ANOVA cho thấy sự khác biệt về nhận thức giữa các nhóm khách du lịch theo giới tính và quốc tịch.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cấp cơ sở hạ tầng và vật chất – kỹ thuật: Đầu tư cải thiện hệ thống giao thông, mở rộng và nâng cao chất lượng cơ sở lưu trú, trang bị đầy đủ tiện nghi và thiết bị cứu hộ. Mục tiêu tăng 20% số cơ sở lưu trú đạt chuẩn trong vòng 3 năm. Chủ thể thực hiện: chính quyền tỉnh, doanh nghiệp du lịch.

  2. Bảo tồn và phát huy tài nguyên du lịch: Xây dựng kế hoạch bảo tồn di tích lịch sử, cảnh quan thiên nhiên, đồng thời phát triển các sản phẩm du lịch dựa trên tài nguyên bản địa. Thời gian thực hiện: 5 năm. Chủ thể: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các tổ chức bảo tồn.

  3. Đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng phục vụ, ngoại ngữ, giao tiếp cho nhân viên du lịch và hướng dẫn viên. Mục tiêu tăng 30% nhân lực được đào tạo bài bản trong 2 năm. Chủ thể: các trường đào tạo, doanh nghiệp du lịch.

  4. Thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng địa phương: Tuyên truyền nâng cao nhận thức, khuyến khích người dân tham gia kinh doanh dịch vụ du lịch, đảm bảo thái độ thân thiện, hiếu khách. Thời gian: liên tục. Chủ thể: chính quyền địa phương, các tổ chức cộng đồng.

  5. Cải thiện công tác quản lý điểm đến và khả năng tiếp cận thông tin: Tăng cường quản lý an ninh, vệ sinh môi trường, kiểm soát các hoạt động chèo kéo, trộm cắp; đồng thời đẩy mạnh quảng bá thông tin du lịch qua các kênh truyền thông đa dạng. Mục tiêu nâng cao chỉ số hài lòng khách du lịch lên trên 85% trong 3 năm. Chủ thể: Sở Du lịch, các doanh nghiệp truyền thông.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý ngành du lịch tỉnh Bình Dương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách phát triển du lịch bền vững, nâng cao năng lực quản lý điểm đến và thu hút đầu tư.

  2. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch: Áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ, phát triển sản phẩm du lịch phù hợp với nhu cầu khách hàng và tiềm năng địa phương.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, du lịch: Tham khảo phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, mô hình phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch.

  4. Cộng đồng địa phương và các tổ chức xã hội: Hiểu rõ vai trò và tầm quan trọng của sự tham gia cộng đồng trong phát triển du lịch, từ đó tích cực đóng góp vào các hoạt động bảo tồn và phát triển du lịch.

Câu hỏi thường gặp

  1. Những yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến phát triển du lịch Bình Dương?
    Cơ sở hạ tầng và vật chất – kỹ thuật cùng tài nguyên du lịch là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, chiếm hơn 60% ảnh hưởng tổng thể theo phân tích hồi quy.

  2. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Luận văn kết hợp nghiên cứu định tính qua phỏng vấn chuyên gia và nghiên cứu định lượng với khảo sát 226 khách du lịch, sử dụng phân tích nhân tố khám phá và hồi quy đa biến.

  3. Làm thế nào để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch?
    Tổ chức đào tạo chuyên sâu về kỹ năng phục vụ, ngoại ngữ, giao tiếp và kiến thức địa phương cho nhân viên và hướng dẫn viên, đồng thời xây dựng tiêu chuẩn nghề nghiệp rõ ràng.

  4. Vai trò của cộng đồng địa phương trong phát triển du lịch là gì?
    Cộng đồng địa phương góp phần tạo nên trải nghiệm thân thiện, hiếu khách, đồng thời tham gia kinh doanh dịch vụ và bảo tồn tài nguyên, giúp phát triển du lịch bền vững.

  5. Làm sao để cải thiện khả năng tiếp cận điểm đến du lịch?
    Tăng cường quảng bá thông tin qua các kênh truyền thông đa dạng, cung cấp hướng dẫn đường đi rõ ràng, công khai thông tin về điểm đến và tiện ích xung quanh.

Kết luận

  • Xác định 7 nhân tố chính ảnh hưởng đến phát triển du lịch tỉnh Bình Dương, trong đó cơ sở hạ tầng và vật chất – kỹ thuật cùng tài nguyên du lịch có ảnh hưởng mạnh nhất.
  • Phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng giúp đánh giá toàn diện các yếu tố tác động.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp phát triển du lịch bền vững, thu hút khách trong và ngoài nước.
  • Các hàm ý chính sách tập trung vào nâng cấp cơ sở hạ tầng, bảo tồn tài nguyên, đào tạo nguồn nhân lực và tăng cường sự tham gia cộng đồng.
  • Đề xuất các bước tiếp theo gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các địa phương lân cận.

Hành động ngay hôm nay để góp phần phát triển du lịch Bình Dương bền vững và hiệu quả!