Nghiên Cứu Các Nhân Tố Tác Động Đến Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận Tại Các Công Ty Phi Tài Chính Niêm Yết Trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Hà Linh
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Hữu Ánh
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Nghiên Cứu Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận Tại Các Công Ty Niêm Yết Việt Nam
• Loại tài liệu: Luận Án Tiến Sĩ Kinh Tế
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Thiết kế nghiên cứu
• 1.7. Kết cấu của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ HÀNH VI ĐIỀU CHỈNH LỢI NHUẬN CỦA DOANH NGHIỆP
• 2.1. Những vấn đề cơ bản về điều chỉnh lợi nhuận
• 2.2. Khái niệm điều chỉnh lợi nhuận
• 2.3. Động cơ điều chỉnh lợi nhuận của nhà quản trị
• 2.4. Cơ sở của hành vi điều chỉnh lợi nhuận
• 2.5. Các lý thuyết vận dụng để nghiên cứu hành vi điều chỉnh lợi nhuận của doanh nghiệp
• 2.5.1. Lý thuyết kế toán thực chứng
• 2.5.2. Lý thuyết đại diện
• 2.5.3. Lý thuyết thông tin bất đối xứng
• 2.6. Một số mô hình đo lường điều chỉnh lợi nhuận của doanh nghiệp
• 2.6.1. Mô hình Healy (1985)
• 2.6.2. Mô hình DeAngelo (1986)
• 2.6.3. Mô hình Jones (1991)
• 2.6.4. Mô hình của Dechow, Sloan & Sweeney (1995)
• 2.6.5. Mô hình của Kothari, Leone & Wasley (2005)
• 2.6.6. Mô hình của Rahman & Shahrur (2008)
• 2.7. Tổng quan nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng tới điều chỉnh lợi nhuận của doanh nghiệp
• 2.7.1. Các nhân tố thuộc đặc điểm doanh nghiệp
• 2.7.2. Các nhân tố thuộc đặc điểm quản lý – kiểm soát
• 2.8. Khoảng trống nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Xây dựng giả thuyết khoa học
• 3.1.1. Giả thuyết về các nhân tố thuộc đặc điểm doanh nghiệp
• 3.1.2. Giả thuyết về các nhân tố thuộc đặc điểm quản lý - kiểm soát
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3. Xây dựng phương trình hồi quy bội
• 3.4. Chọn mẫu và thu thập dữ liệu
• 3.5. Phương pháp sử dụng trong các mô hình hồi quy
• 4. CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG VỀ SỰ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC NHÂN TỐ ĐẾN HÀNH VI ĐIỀU CHỈNH LỢI NHUẬN TẠI CÁC CÔNG TY PHI TÀI CHÍNH NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
• 4.1. Thực trạng thị trường chứng khoán Việt Nam và vấn đề điều chỉnh lợi nhuận
• 4.2. Thống kê mô tả và mối tương quan giữa các biến nghiên cứu
• 4.3. Thống kê mô tả các biến thuộc đặc điểm doanh nghiệp
• 4.4. Mối quan hệ tương quan giữa các biến nghiên cứu
• 4.5. Kết quả thực hiện phân tích đơn biến (Univariate Analysis)
• 4.6. Kết quả thực hiện phân tích nhân tố tác động đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại các công ty phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
• 4.7. Kết quả hồi quy theo mô hình bình phương bé nhất OLS
• 4.8. Kết quả hồi quy theo mô hình ảnh hưởng cố định FEM
• 4.9. Kết quả hồi quy theo mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên REM
• 4.10. Kiểm định Hausman, giả thiết về tự tương quan và phương sai không đổi
• 4.11. Kết quả hồi quy FEM theo sai số chuẩn vững (robust SE)
• 5. CHƯƠNG 5: THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, CÁC KHUYẾN NGHỊ VÀ KẾT LUẬN
• 5.1. Phân tích, so sánh giữa các mô hình hồi quy
• 5.2. Thảo luận kết quả nghiên cứu của mô hình được lựa chọn
• 5.3. “Hệ số nợ” (DEBT) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.4. “Hiệu quả tài chính” (PERF) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.5. “Quy mô công ty” (SIZE) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.6. “Quy mô hội đồng quản trị” (BOARD) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.7. “Cấu trúc sở hữu” (OWN) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.8. “Kiểm toán độc lập” (AUDIT) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.9. “Số lượng thành viên HĐQT độc lập” (IDV) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.10. “Sự kiêm nhiệm CEO và chủ tịch HĐQT” (DUAL) và điều chỉnh lợi nhuận (DA)
• 5.11. Một số khuyến nghị
• 5.11.1. Khuyến nghị đối với nhà đầu tư
• 5.11.2. Khuyến nghị đối với doanh nghiệp
• 5.11.3. Khuyến nghị đối với các cơ quan chức năng
• 5.11.4. Khuyến nghị đối với nhóm đối tượng khác
• 5.12. Những đóng góp của luận án
• 5.12.1. Về mặt khoa học và lý luận
• 5.12.2. Về mặt thực tiễn
• 5.13. Những hạn chế của luận án
• 5.14. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC SƠ ĐỒ

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại các công ty niêm yết Việt Nam là một chủ đề quan trọng trong lĩnh vực kế toán và tài chính. Việc hiểu rõ các yếu tố này không chỉ giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác mà còn hỗ trợ các nhà quản lý trong việc điều hành doanh nghiệp hiệu quả hơn. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng có nhiều nhân tố tác động đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận, từ đặc điểm doanh nghiệp đến cơ chế quản lý.

1.1. Tính Cấp Thiết Của Nghiên Cứu Về Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Sự cần thiết của nghiên cứu này xuất phát từ thực trạng các công ty niêm yết tại Việt Nam thường xuyên điều chỉnh lợi nhuận để cải thiện hình ảnh tài chính. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư mà còn tác động đến sự minh bạch của thị trường chứng khoán.

1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Về Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận tại các công ty phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, từ đó đưa ra các khuyến nghị cho các bên liên quan.

II. Các Vấn Đề Và Thách Thức Trong Nghiên Cứu Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Nghiên cứu hành vi điều chỉnh lợi nhuận gặp phải nhiều thách thức, bao gồm việc xác định các nhân tố chính và cách thức chúng tác động đến lợi nhuận. Các vấn đề như sự không minh bạch trong báo cáo tài chính và áp lực từ các bên liên quan cũng cần được xem xét.

2.1. Những Thách Thức Trong Việc Xác Định Nhân Tố Ảnh Hưởng

Việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận không hề đơn giản. Các yếu tố như quy mô công ty, hiệu quả tài chính và cấu trúc sở hữu đều có thể tác động khác nhau đến hành vi này.

2.2. Vấn Đề Minh Bạch Trong Báo Cáo Tài Chính

Sự minh bạch trong báo cáo tài chính là một vấn đề lớn. Nhiều công ty có thể điều chỉnh lợi nhuận để tạo ra hình ảnh tích cực hơn, điều này gây ra lo ngại cho các nhà đầu tư và các cơ quan quản lý.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận Tại Việt Nam

Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận án này bao gồm phân tích định lượng và hồi quy để xác định mối quan hệ giữa các nhân tố và hành vi điều chỉnh lợi nhuận. Các mô hình hồi quy sẽ giúp kiểm chứng các giả thuyết đã đề ra.

3.1. Mô Hình Hồi Quy Được Sử Dụng Trong Nghiên Cứu

Mô hình hồi quy bình phương bé nhất (OLS) và các mô hình hồi quy khác như FEM và REM sẽ được áp dụng để phân tích dữ liệu thu thập được từ các báo cáo tài chính.

3.2. Quy Trình Thu Thập Dữ Liệu Nghiên Cứu

Dữ liệu sẽ được thu thập từ các báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2010-2014, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ cho nghiên cứu.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Về Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận Tại Các Công Ty Niêm Yết

Kết quả nghiên cứu cho thấy có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận, bao gồm quy mô công ty, hiệu quả tài chính và cấu trúc sở hữu. Những phát hiện này có thể giúp các nhà đầu tư và nhà quản lý hiểu rõ hơn về động cơ điều chỉnh lợi nhuận.

4.1. Tác Động Của Quy Mô Công Ty Đến Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Nghiên cứu chỉ ra rằng quy mô công ty có tác động đáng kể đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận. Các công ty lớn thường có xu hướng điều chỉnh lợi nhuận nhiều hơn để duy trì hình ảnh tích cực.

4.2. Ảnh Hưởng Của Hiệu Quả Tài Chính Đến Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Hiệu quả tài chính cũng là một yếu tố quan trọng. Các công ty có hiệu quả tài chính cao thường ít có xu hướng điều chỉnh lợi nhuận hơn so với các công ty có hiệu quả tài chính thấp.

V. Kết Luận Và Khuyến Nghị Về Nghiên Cứu Hành Vi Điều Chỉnh Lợi Nhuận

Kết luận từ nghiên cứu cho thấy rằng việc hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi điều chỉnh lợi nhuận là rất cần thiết. Các khuyến nghị được đưa ra nhằm cải thiện tính minh bạch và giảm thiểu hành vi điều chỉnh lợi nhuận không hợp lý.

5.1. Khuyến Nghị Đối Với Các Công Ty Niêm Yết

Các công ty niêm yết nên tăng cường tính minh bạch trong báo cáo tài chính để giảm thiểu hành vi điều chỉnh lợi nhuận không hợp lý, từ đó nâng cao lòng tin của nhà đầu tư.

5.2. Đề Xuất Chính Sách Cho Các Cơ Quan Quản Lý

Các cơ quan quản lý cần có các chính sách chặt chẽ hơn để kiểm soát hành vi điều chỉnh lợi nhuận, đảm bảo sự công bằng và minh bạch trên thị trường chứng khoán.