I. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài ở trong và ngoài nước
Cây mận, đặc biệt là giống mận Hòa An, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Đông Nam Á. Nghiên cứu về cây mận đã được thực hiện rộng rãi, tuy nhiên, tại Việt Nam, số lượng công trình nghiên cứu còn hạn chế. Đặc biệt, chưa có nghiên cứu nào tập trung vào giống mận Hòa An, một loại cây ăn trái đặc sản của Đồng Tháp. Kỹ thuật nuôi cấy in vitro đã được áp dụng để nhân giống cây trồng, giúp cung cấp nguồn giống đồng đều và chất lượng. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng chất điều hòa sinh trưởng có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của chồi. Ví dụ, nghiên cứu của Lâm Ngọc Phương cho thấy việc sử dụng kinetin và IAA có thể tạo ra số lượng chồi cao nhất. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc nghiên cứu ảnh hưởng của chất điều hòa sinh trưởng đến khả năng nhân chồi của mận Hòa An.
II. Tính cấp thiết của đề tài
Mận Hòa An, hay còn gọi là roi hoa trắng, là một giống cây ăn trái đặc sản của xã Hòa An, Đồng Tháp. Việc khôi phục diện tích trồng cây mận Hòa An đang trở nên cấp thiết do đô thị hóa và sự giảm sút diện tích trồng. Việc nhân giống cây mận Hòa An bằng phương pháp nuôi cấy mô sẽ giúp cung cấp lượng giống chất lượng cao, đồng thời bảo tồn và phát huy giá trị đặc sản của địa phương. Nghiên cứu này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần hình thành khu du lịch sinh thái, kết nối với các loại trái cây đặc sản khác. Do đó, việc xác định nồng độ tối ưu của chất điều hòa sinh trưởng cho sự nhân chồi là rất cần thiết.
III. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu chính của đề tài là xác định nồng độ tối ưu của chất điều hòa sinh trưởng cho việc nhân chồi và tăng trưởng của chồi mận Hòa An in vitro. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm xác định thành phần và nồng độ khử trùng mẫu cây, lựa chọn vật liệu nuôi cấy phù hợp, và xác định nồng độ BA và NAA thích hợp cho sự tạo chồi. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng quy trình nhân giống in vitro, đáp ứng nhu cầu cây giống chất lượng cao cho việc khôi phục các vườn mận Hòa An.
IV. Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài
Cây mận Hòa An có nguồn gốc từ Philippine và được trồng phổ biến ở Đông Nam Á. Nghiên cứu về cây mận cho thấy rằng hormon thực vật có vai trò quan trọng trong sự phát triển của chồi. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng việc sử dụng các loại chất điều hòa sinh trưởng như BA và NAA có thể thúc đẩy sự phát triển của chồi. Việc áp dụng kỹ thuật nuôi cấy mô tế bào thực vật sẽ giúp nhân giống cây mận Hòa An một cách hiệu quả, đồng thời đảm bảo chất lượng cây giống. Điều này không chỉ giúp khôi phục diện tích trồng mà còn góp phần phát triển kinh tế địa phương.
V. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy việc xử lý mẫu cây mận Hòa An bằng HgCl2 0,2% trong 20 phút mang lại hiệu quả khử trùng cao nhất. Khúc cắt thân ở vị trí thứ hai cho khả năng tạo chồi tốt hơn so với các vị trí khác. Môi trường nuôi cấy MS bổ sung BA 2 mg/l cho tỷ lệ chồi cao nhất. Kết hợp BA với NAA 0,5 mg/l cũng cho tỷ lệ chồi cao nhất. Những kết quả này khẳng định vai trò của chất điều hòa sinh trưởng trong việc nhân chồi mận Hòa An, mở ra hướng đi mới cho việc nhân giống cây trồng in vitro.
