I. Tổng Quan Về Nâng Cao Năng Lực Vận Chuyển Đường Biển
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hoạt động giao thương giữa các quốc gia diễn ra mạnh mẽ. Hoạt động xuất nhập khẩu đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt với các nước đang phát triển như Việt Nam. Báo cáo từ Bộ Công Thương và Tổng cục Thống kê cho thấy ngành xuất nhập khẩu của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2023 đạt khoảng 700 tỷ USD, trong đó, vận chuyển hàng nhập khẩu đường biển chiếm tỷ trọng lớn. Dịch vụ này giúp kết nối thị trường quốc tế, thúc đẩy thương mại và gia tăng nguồn hàng hóa nhập khẩu, duy trì chuỗi cung ứng ổn định. Việc phát triển cơ sở hạ tầng cảng biển tạo nhiều việc làm trong ngành logistics và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước. Hoạt động vận chuyển hàng nhập khẩu đường biển đóng vai trò thiết yếu để kinh tế Việt Nam phát triển bền vững, gia tăng giá trị thương mại và củng cố vị thế trên bản đồ kinh tế toàn cầu.Quy mô hoạt động xuất nhập khẩu càng lớn thì yêu cầu về cung ứng dịch vụ vận tải quốc tế càng nhiều. Trong đó, dịch vụ giao nhận hàng hoá xuất nhập khẩu bằng đường biển chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá trị các đơn hàng giao nhận hàng hoá quốc tế. Việt Nam với lợi thế sở hữu đường bờ biển dài 3260km cùng rất nhiều cảng lớn, nhỏ trong nước giúp ngành giao nhận vận tải hàng hoá bằng đường biển ngày càng phát triển và trở thành ngành mũi nhọn tiềm năng trong tương lai. Vận chuyển đường biển cũng đồng thời là phương thức vận tải rẻ nhất trong các phương thức vận chuyển, hiệu quả vận chuyển cao, quãng đường vận chuyển dài.
1.1. Tầm quan trọng của vận tải biển trong thương mại quốc tế
Vận tải biển đóng vai trò then chốt trong thương mại quốc tế, kết nối các thị trường và giảm chi phí logistics. Theo báo cáo của UNCTAD, hơn 80% khối lượng thương mại toàn cầu được vận chuyển bằng đường biển. Sự phát triển của vận tải container đã cách mạng hóa ngành này, cho phép vận chuyển hàng hóa hiệu quả và an toàn hơn. Cải thiện năng lực vận chuyển đường biển giúp doanh nghiệp xuất nhập khẩu tiếp cận thị trường mới, giảm chi phí và tăng lợi nhuận.
1.2. Ảnh hưởng của đại dịch COVID 19 đến chuỗi cung ứng đường biển
Đại dịch COVID-19 gây ra gián đoạn nghiêm trọng cho chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là vận tải biển. Tình trạng thiếu container, tắc nghẽn cảng biển và tăng chi phí vận chuyển ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Theo IMF, đại dịch đã làm giảm 1-2% tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2020 do gián đoạn chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp cần tăng cường khả năng phục hồi và đa dạng hóa chuỗi cung ứng để giảm thiểu rủi ro trong tương lai.
1.3. Lợi thế cạnh tranh của Vibtrans trong ngành vận tải biển Việt Nam
Công ty TNHH giao nhận Vibtrans Việt Nam với hơn 11 năm hoạt động trong lĩnh vực cung ứng dịch vụ vận tải quốc tế, đã và đang dần khẳng định được năng lực cung ứng dịch vụ giao nhận hàng hóa XNK đường biển của mình và đạt được những thành tựu nhất định trên thị trường Việt Nam cũng như tạo dựng một vị thế vững chắc trong ngành. Với vai trò là trung gian giữa người xuất khẩu và người nhập khẩu, công ty Vibtrans Việt Nam góp phần cho việc lưu thông hàng hóa giữa hai bên được thuận tiện, nhanh chóng và tiết kiệm nhất. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành vẫn còn nhiều điểm hạn chế trong năng lực cung ứng dịch vụ giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường biển khiến công ty chưa khai thác được triệt để năng lực và thế mạnh của mình. Điều này ảnh hưởng tới tổng doanh thu và lợi nhuận thu về, gây ra khó khăn và cản trở trong quá trình hoạt động công ty.
II. Thách Thức Khi Nâng Cao Năng Lực Vận Chuyển Hàng Nhập
Tuy nhiên, các công ty cung ứng dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng đường biển vẫn đối mặt nhiều thách thức. Theo báo cáo của Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), các công ty giao nhận vận tải đường biển trong nước gặp cạnh tranh khốc liệt từ đối thủ quốc tế, khó khăn trong cải tiến hạ tầng cảng biển và thiếu nhân lực chuyên môn cao. Những yếu tố này ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và hạn chế khả năng cạnh tranh quốc tế. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực nhằm duy trì và phát triển trong việc cung ứng dịch vụ vận tải quốc tế bằng đường biển. Để có thể cạnh tranh trên thị trường, công ty TNHH Vibtrans Việt Nam cần nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ vận tải quốc tế bằng đường biển của mình hơn nữa. Trong quá trình thực tập và tìm hiểu tại công ty, nhận thấy đây là một vấn đề cấp thiết trong tình hình hiện nay nên tác giả đã quyết định nghiên cứu đề tài: “Nâng cao năng lực cung ứng dịch vụ vận chuyển hàng hoá nhập khẩu bằng đường biển của Công ty TNHH giao nhận Vibtrans Việt Nam.
2.1. Cạnh tranh gay gắt từ các hãng vận tải biển quốc tế lớn
Các hãng vận tải biển quốc tế lớn, như Maersk, MSC và CMA CGM, có lợi thế về quy mô, mạng lưới và kinh nghiệm. Họ thường cung cấp dịch vụ với giá cạnh tranh hơn, gây áp lực lên các doanh nghiệp vận tải trong nước. Theo Drewry, top 10 hãng vận tải container kiểm soát hơn 80% thị phần toàn cầu. Để cạnh tranh, các doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung vào dịch vụ chuyên biệt, cải thiện hiệu quả hoạt động và tăng cường hợp tác.
2.2. Cơ sở hạ tầng cảng biển Việt Nam còn nhiều hạn chế
Cơ sở hạ tầng cảng biển Việt Nam, bao gồm cầu cảng, kho bãi và đường kết nối, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của ngành vận tải biển. Tình trạng tắc nghẽn tại các cảng lớn, như Cát Lái, gây chậm trễ và tăng chi phí cho các doanh nghiệp. Theo World Bank, Việt Nam cần đầu tư thêm 20-30 tỷ USD vào cơ sở hạ tầng cảng biển trong 10 năm tới. Cải thiện cơ sở hạ tầng là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành vận tải biển.
2.3. Thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành Logistics
Ngành logistics Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là các chuyên gia có kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu về vận tải biển. Các trường đại học và cao đẳng chưa đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường. Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Việt Nam cần đào tạo thêm 20.000-30.000 lao động logistics mỗi năm. Đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực là rất quan trọng để nâng cao năng lực của ngành.
III. Giải Pháp Cải Tiến Quy Trình Vận Chuyển Tại Vibtrans
Trong luận văn Thạc Sĩ Kinh doanh thương mại về đề tài “Nâng cao chất lượng cung ứng Logistics cho Công ty Cổ phần Vinalines Logistics Việt Nam” (2020), tác giả đã đưa ra các cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng cung ứng logistics bao gồm: các yếu tố ảnh hưởng và tiêu chí đánh giá chất lượng dịch vụ. Đặc biệt, tác giả đã phân tích thực trạng chất lượng cung ứng tại Công ty Cổ phần Vinalines Logistics Việt Nam, từ đó chỉ ra những tồn tại cũng như quy trình vận hành chưa tối ưu và năng lực nhân sự chưa được khai thác triệt để. Sau khi đánh giá các vấn đề, tác giả đã đề xuất các nhóm giải pháp như cải tiến quy trình công việc, nâng cao năng lực đội ngũ nhân viên và áp dụng công nghệ vào quản lý vận hành để nâng cao hiệu quả cung ứng logistics của công ty. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng bao gồm cả phương pháp định tính và phương pháp định lượng. Trong đó, tác giả đã tiến hành khảo sát 141/150 phiếu được thu thập từ các đối tượng có liên quan trong công ty để thu thập dữ liệu định lượng.
3.1. Tối ưu hóa quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu đường biển
Để nâng cao hiệu quả, Vibtrans cần tối ưu hóa quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu đường biển. Điều này bao gồm việc số hóa quy trình, giảm thiểu giấy tờ và tự động hóa các công đoạn. Việc ứng dụng công nghệ giúp giảm thời gian xử lý, sai sót và chi phí. Theo McKinsey, tự động hóa quy trình có thể giúp giảm 20-30% chi phí logistics.
3.2. Áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý chuỗi cung ứng
Công nghệ thông tin đóng vai trò quan trọng trong quản lý chuỗi cung ứng. Vibtrans nên đầu tư vào các hệ thống quản lý kho (WMS), hệ thống quản lý vận tải (TMS) và hệ thống theo dõi hàng hóa (Tracking System). Việc này giúp tăng cường khả năng kiểm soát, theo dõi và dự báo nhu cầu. Theo Gartner, các doanh nghiệp sử dụng công nghệ để quản lý chuỗi cung ứng có thể giảm 10-15% chi phí và tăng 5-10% doanh thu.
3.3. Nâng cao kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ nhân viên Vibtrans
Đội ngũ nhân viên có kỹ năng nghiệp vụ cao là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực của Vibtrans. Công ty cần tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ giao nhận, thủ tục hải quan và quản lý chuỗi cung ứng. Việc này giúp nhân viên nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết để giải quyết các vấn đề phát sinh. Theo AT Kearney, đầu tư vào đào tạo nhân viên có thể tăng 20-30% hiệu quả làm việc.
IV. Phát triển thị trường và mở rộng dịch vụ vận chuyển biển
Trong luận văn Thạc Sĩ về đề tài “Chất lượng dịch vụ Logistics của tổng công ty cổ phần bưu chính Viettel” (2022), tác giả Trần Văn Lâm đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận về chất lượng dịch vụ Logistics và phân tích thực trạng dịch vụ của Viettel Post trong giai đoạn 2019-2021. Qua quá trình nghiên cứu, tác giả đã chỉ ra các yếu tố thành công và hạn chế trong công tác cung cấp dịch vụ, bao gồm sự không đồng đều trong chất lượng dịch vụ ở các khu vực và sự thiếu hụt trong công nghệ hỗ trợ. Dựa trên đó, tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ Logistics của Viettel Post trong tương lai, tập trung vào việc hoàn thiện quy trình, nâng cấp cơ sở hạ tầng và phát triển đội ngũ nhân viên. Phương pháp nghiên cứu bao gồm phương pháp định tính để hệ thống hóa lý thuyết về dịch vụ Logistics, cùng với phương pháp định lượng thông qua việc khảo sát ý kiến của khách hàng và nhân viên của Viettel Post.
4.1. Nghiên cứu thị trường và xác định cơ hội tăng trưởng
Vibtrans cần tiến hành nghiên cứu thị trường để xác định các cơ hội tăng trưởng trong ngành vận tải biển. Điều này bao gồm việc phân tích xu hướng thị trường, nhu cầu của khách hàng và đối thủ cạnh tranh. Theo Frost & Sullivan, thị trường logistics Việt Nam dự kiến sẽ tăng trưởng 15-20% mỗi năm trong giai đoạn 2023-2028. Việc xác định các cơ hội tăng trưởng giúp Vibtrans đưa ra các quyết định chiến lược đúng đắn.
4.2. Mở rộng mạng lưới đối tác và đại lý vận tải biển
Mạng lưới đối tác và đại lý rộng khắp là yếu tố quan trọng để Vibtrans cung cấp dịch vụ vận tải biển hiệu quả. Công ty nên mở rộng mạng lưới đối tác tại các thị trường trọng điểm và ký kết các thỏa thuận hợp tác chiến lược. Theo Armstrong & Associates, mạng lưới đối tác rộng khắp giúp các doanh nghiệp logistics tăng cường khả năng cạnh tranh và mở rộng thị phần.
4.3. Phát triển các dịch vụ vận chuyển đặc biệt và giá trị gia tăng
Để tạo sự khác biệt, Vibtrans nên phát triển các dịch vụ vận chuyển đặc biệt và giá trị gia tăng, như vận chuyển hàng dự án, vận chuyển hàng nguy hiểm và dịch vụ bảo hiểm hàng hóa. Việc này giúp công ty thu hút khách hàng và tăng doanh thu. Theo Transport Intelligence, các dịch vụ giá trị gia tăng chiếm 20-30% doanh thu của các doanh nghiệp logistics hàng đầu.
V. Phân tích SWOT và Định hướng phát triển của Vibtrans
Trong công trình nghiên cứu khoa học “Tác động của năng lực cung ứng dịch vụ đến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp logistics qua các cửa khẩu khu vực Tây Bắc” được đăng trên tạp chí Công Thương (2022) của TS. Phan Đình Quyết (Trường Đại học Thương mại), thông qua việc tổng hợp một số các lý thuyết nghiên cứu trước đây, tác giả tiến hành hệ thống lại cơ sở lý thuyết về năng lực cung ứng dịch vụ nói chung và năng lực cung ứng dịch vụ của các doanh nghiệp logistics nói riêng. Từ những cơ sở lý thuyết này, tác giả xây dựng 13 giả thuyết nghiên cứu về tác động của năng lực cung ứng dịch vụ đến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp logistics qua các cửa khẩu khu vực Tây Bắc và tác động của một số nhân tố trung gian đến mối quan hệ này.
5.1. Điểm mạnh của Vibtrans trong cung ứng dịch vụ vận tải biển
Phân tích SWOT chỉ ra những điểm mạnh cốt lõi của Vibtrans, bao gồm: (1) Kinh nghiệm lâu năm trong ngành và đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm; (2) Mạng lưới đối tác và đại lý rộng khắp; (3) Khả năng cung cấp dịch vụ vận chuyển trọn gói và linh hoạt; (4) Cam kết chất lượng và sự hài lòng của khách hàng. Việc tận dụng những điểm mạnh này giúp Vibtrans tạo dựng vị thế cạnh tranh vững chắc trên thị trường.
5.2. Điểm yếu cần cải thiện trong quy trình vận chuyển của Vibtrans
Phân tích SWOT cũng chỉ ra những điểm yếu cần cải thiện của Vibtrans, bao gồm: (1) Cơ sở hạ tầng còn hạn chế so với các đối thủ lớn; (2) Quy trình quản lý và vận hành chưa được số hóa hoàn toàn; (3) Chi phí vận hành cao hơn so với một số đối thủ cạnh tranh; (4) Khả năng tiếp cận thị trường quốc tế còn hạn chế. Việc khắc phục những điểm yếu này giúp Vibtrans nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng cường khả năng cạnh tranh.
5.3. Cơ hội và thách thức đối với Vibtrans trong tương lai gần
Phân tích SWOT cũng chỉ ra những cơ hội và thách thức đối với Vibtrans trong tương lai, bao gồm: (1) Sự tăng trưởng của thị trường vận tải biển Việt Nam; (2) Xu hướng số hóa và tự động hóa trong ngành logistics; (3) Các hiệp định thương mại tự do mở ra cơ hội mới; (4) Cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các đối thủ trong và ngoài nước; (5) Biến động kinh tế và chính trị toàn cầu. Việc tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức giúp Vibtrans phát triển bền vững và thành công trên thị trường.
VI. Kết luận Nâng cao năng lực vận chuyển biển bền vững
Trong luận văn Thạc Sĩ về đề tài “Nâng cao hiệu quả của quy trình giao nhận hàng hoá quốc tế tại công ty TNHH JET Delivery Logistics Việt Nam” (2019), tác giả Vũ Thị Hải tập trung vào phân tích thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quy trình giao nhận hàng hóa quốc tế tại Công ty TNHH JET Delivery Logistics Việt Nam. Tác giả đã chỉ ra những điểm mạnh của công ty chẳng hạn như quy trình giao nhận tương đối chặt chẽ, nhưng cũng phát hiện ra các hạn chế lớn như thiếu sót trong quản lý thời gian và vấn đề về thông tin giữa các bộ phận. Dựa trên phân tích này, tác giả đã đề xuất các giải pháp như cải thiện quy trình công việc, áp dụng công nghệ mới vào việc theo dõi và quản lý đơn hàng, cũng như tăng cường đào tạo nhân viên để nâng cao hiệu quả giao nhận hàng hóa quốc tế của công ty.
6.1. Tổng kết các giải pháp và đánh giá hiệu quả thực tiễn
Tóm tắt các giải pháp đề xuất và đánh giá hiệu quả thực tế sau khi triển khai. Nhấn mạnh những kết quả đạt được, như tăng hiệu quả hoạt động, giảm chi phí, cải thiện chất lượng dịch vụ và tăng cường khả năng cạnh tranh. Đưa ra những bài học kinh nghiệm và khuyến nghị để tiếp tục cải tiến.
6.2. Định hướng phát triển bền vững cho Vibtrans trong tương lai
Định hướng phát triển bền vững cho Vibtrans trong tương lai, bao gồm việc đầu tư vào công nghệ xanh, giảm thiểu tác động đến môi trường và phát triển đội ngũ nhân viên lành nghề. Khuyến khích Vibtrans tham gia vào các hoạt động xã hội và đóng góp vào sự phát triển của cộng đồng.
6.3. Khuyến nghị cho chính phủ và các cơ quan quản lý liên quan
Khuyến nghị cho chính phủ và các cơ quan quản lý liên quan về việc tạo điều kiện thuận lợi cho ngành vận tải biển phát triển, bao gồm việc cải thiện cơ sở hạ tầng, đơn giản hóa thủ tục hành chính và hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực. Đề xuất các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ và phát triển bền vững.
