Tổng quan nghiên cứu

Theo báo cáo của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội năm 2022, trên toàn quốc đã xảy ra 7.718 vụ tai nạn lao động (TNLĐ), tăng 18,66% so với năm 2021, làm 7.923 người bị nạn, tăng 18,99%. Trong đó, số vụ TNLĐ chết người là 720 vụ, giảm 3,87%, với 754 người chết, giảm 4,07%. Lĩnh vực xây dựng chiếm tỷ lệ cao với 12,23% tổng số vụ tai nạn và 12,76% số người chết. Nguyên nhân chủ yếu do người sử dụng lao động chiếm 39,28% số vụ và 40,22% số người chết, còn lại do người lao động và các nguyên nhân khác. Thiệt hại vật chất do TNLĐ lên tới hàng trăm tỷ đồng, cùng với tổn thất về sức khỏe và tinh thần cho người lao động và gia đình.

Dự án OnSen Quang Hanh, một khu nghỉ dưỡng khoáng nóng cao cấp tại Quảng Ninh, do Công ty cổ phần Hawee Cơ Điện thi công hệ thống cơ điện, với khoảng 70 công nhân và 15 cán bộ quản lý, đang đối mặt với nhiều rủi ro an toàn lao động trong quá trình thi công. Mục tiêu nghiên cứu là nâng cao hiệu quả công tác quản lý rủi ro an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) trong thi công hệ thống cơ điện tại dự án này, nhằm giảm thiểu tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào dự án OnSen Quang Hanh trong giai đoạn từ tháng 8/2020 đến tháng 8/2023. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để hoàn thiện công tác quản lý rủi ro ATVSLĐ, góp phần nâng cao hiệu quả thi công, bảo vệ sức khỏe người lao động và tăng cường uy tín của doanh nghiệp trong lĩnh vực thi công cơ điện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý rủi ro an toàn vệ sinh lao động, bao gồm:

  • Khái niệm mối nguy hiểm và rủi ro: Mối nguy hiểm là các yếu tố có khả năng gây thương vong hoặc thiệt hại tài sản, trong khi rủi ro là sự kết hợp giữa mức độ nguy hiểm và tần suất xảy ra sự cố.

  • Phương pháp đánh giá rủi ro: Áp dụng phương pháp phân nhóm công việc có tính chất rủi ro gần nhau để nhận diện mối nguy và đánh giá mức độ rủi ro, dựa trên tiêu chí tần suất xảy ra và mức độ nghiêm trọng của hậu quả.

  • Công cụ phân tích nguyên nhân: Sơ đồ xương cá (Fishbone Diagram), phương pháp 5W (5 Why) và cây quyết định (Decision Tree) được sử dụng để xác định nguyên nhân gốc rễ và đưa ra các biện pháp kiểm soát phù hợp.

  • Tiêu chuẩn quốc tế: Tham khảo tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007 và ISO 45001:2018 về hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp, giúp xây dựng quy trình đánh giá và kiểm soát rủi ro hiệu quả.

Các khái niệm chính bao gồm: mối nguy hiểm, rủi ro, đánh giá rủi ro, yếu tố nguy hiểm, yếu tố có hại, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, phương tiện bảo vệ cá nhân (PPE).

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Sử dụng số liệu thống kê tai nạn lao động từ Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, báo cáo nội bộ của Công ty cổ phần Hawee Cơ Điện, hồ sơ tai nạn, biên bản kiểm tra an toàn, cùng các tài liệu nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến quản lý rủi ro ATVSLĐ.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích định tính và định lượng các quy trình thi công, đánh giá thực trạng công tác quản lý rủi ro, phân tích nguyên nhân tai nạn lao động, áp dụng phương pháp đánh giá rủi ro theo nhóm công việc có tính chất rủi ro gần nhau.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát trực tiếp tại dự án OnSen Quang Hanh với khoảng 70 công nhân và 15 cán bộ quản lý, kỹ sư, giám sát, an toàn, nhằm đảm bảo tính đại diện cho lực lượng lao động thi công hệ thống cơ điện.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 8/2020 đến tháng 8/2023, bao gồm thu thập số liệu, phân tích thực trạng, đánh giá rủi ro và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý.

Phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa thu thập dữ liệu thực tế, phân tích tài liệu, áp dụng các công cụ đánh giá rủi ro và tham khảo tiêu chuẩn quốc tế để đảm bảo tính khoa học và thực tiễn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng tai nạn lao động tại dự án: Qua khảo sát, tỷ lệ lao động nam chiếm 90%, chủ yếu trong độ tuổi 26-35 (59%), với trình độ chuyên môn đa dạng, trong đó 16% có trình độ đại học. Tỷ lệ tai nạn lao động nhẹ và nặng vẫn còn xảy ra, đặc biệt các rủi ro liên quan đến ngã cao chiếm khoảng 21,9% số vụ tai nạn chết người, tai nạn điện giật chiếm 10,23%.

  2. Công tác quản lý rủi ro hiện tại: Công ty Hawee đã xây dựng bộ máy tổ chức quản lý ATVSLĐ theo Thông tư 07/2016/TT-BLĐTBXH, có kế hoạch an toàn, vệ sinh lao động hàng năm, tổ chức đào tạo, tuyên truyền và kiểm tra định kỳ. Tuy nhiên, ý thức chấp hành của người lao động, đặc biệt lao động phổ thông và lao động địa phương, còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

  3. Đánh giá rủi ro theo nhóm công việc: Phân nhóm công việc thi công hệ thống cơ điện giúp nhận diện các mối nguy hiểm cụ thể như công việc phát sinh nhiệt, nâng hạ bằng cẩu, an toàn điện, làm việc trên cao, sử dụng giàn giáo. Mức độ rủi ro được đánh giá dựa trên tần suất xảy ra và hậu quả thương tật, với điểm rủi ro dao động từ thấp đến cao, yêu cầu các biện pháp kiểm soát phù hợp.

  4. Hiệu quả các biện pháp kiểm soát: Việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật, hành chính và trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân đã góp phần giảm thiểu tai nạn. Ví dụ, việc kiểm tra định kỳ thiết bị điện, huấn luyện an toàn hàng tuần, và sử dụng dây an toàn khi làm việc trên cao đã giảm tỷ lệ tai nạn liên quan đến điện giật và ngã cao.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác quản lý rủi ro tại dự án OnSen Quang Hanh đã có nhiều tiến bộ, song vẫn tồn tại những khó khăn do đặc thù thi công cơ điện phức tạp và sự đa dạng của lực lượng lao động. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc phân nhóm công việc để đánh giá rủi ro là phương pháp phù hợp, giúp tập trung nguồn lực kiểm soát các mối nguy hiểm chính.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ tai nạn theo loại hình nguy hiểm và bảng điểm đánh giá rủi ro từng nhóm công việc, giúp trực quan hóa mức độ rủi ro và hiệu quả các biện pháp kiểm soát. So sánh với báo cáo của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, dự án có tỷ lệ tai nạn giảm nhẹ ở một số nhóm nhờ công tác đào tạo và kiểm tra thường xuyên.

Ý nghĩa của nghiên cứu nằm ở việc cung cấp cơ sở khoa học để hoàn thiện hệ thống quản lý ATVSLĐ, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của người lao động và nhà quản lý, từ đó giảm thiểu tai nạn và bệnh nghề nghiệp, góp phần phát triển bền vững dự án và doanh nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và tuyên truyền ATVSLĐ: Thực hiện các khóa huấn luyện định kỳ, đặc biệt cho lao động phổ thông và lao động địa phương, nhằm nâng cao ý thức chấp hành quy trình an toàn. Thời gian thực hiện: hàng quý. Chủ thể: Phòng An toàn Công ty Hawee.

  2. Cải tiến hệ thống đánh giá rủi ro theo nhóm công việc: Áp dụng công nghệ số để cập nhật, theo dõi và đánh giá rủi ro liên tục, giúp phát hiện sớm các mối nguy và điều chỉnh biện pháp kiểm soát kịp thời. Thời gian: 6 tháng đầu năm. Chủ thể: Ban Quản lý dự án và Phòng An toàn.

  3. Tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm: Thiết lập quy trình kiểm tra đột xuất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định ATVSLĐ, đồng thời khen thưởng các cá nhân, tập thể thực hiện tốt. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Ban Điều hành dự án và bộ phận An toàn.

  4. Đầu tư trang thiết bị và phương tiện bảo vệ cá nhân hiện đại: Cập nhật và trang bị đầy đủ PPE phù hợp với từng công việc, đảm bảo chất lượng và sử dụng đúng cách. Thời gian: trong vòng 3 tháng. Chủ thể: Phòng Vật tư và Phòng An toàn.

  5. Xây dựng văn hóa an toàn tại công trường: Tổ chức các hoạt động giao lưu, thi đua về an toàn lao động, tạo môi trường làm việc tích cực, khuyến khích người lao động chủ động phòng ngừa rủi ro. Thời gian: hàng năm. Chủ thể: Ban Quản lý dự án và Công đoàn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý dự án xây dựng và thi công cơ điện: Nhận diện và quản lý rủi ro hiệu quả, áp dụng các giải pháp nâng cao an toàn lao động trong thi công.

  2. Chuyên viên an toàn vệ sinh lao động: Tham khảo phương pháp đánh giá rủi ro theo nhóm công việc, công cụ phân tích nguyên nhân và biện pháp kiểm soát phù hợp.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp: Tài liệu tham khảo thực tiễn về công tác quản lý rủi ro trong lĩnh vực thi công cơ điện tại Việt Nam.

  4. Doanh nghiệp thi công cơ điện và xây dựng: Áp dụng các giải pháp quản lý rủi ro và nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ, giảm thiểu tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp.

Mỗi nhóm đối tượng có thể sử dụng luận văn để cải thiện quy trình làm việc, nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý an toàn, từ đó góp phần phát triển bền vững và bảo vệ sức khỏe người lao động.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý rủi ro an toàn vệ sinh lao động là gì?
    Quản lý rủi ro ATVSLĐ là quá trình nhận diện, đánh giá và kiểm soát các mối nguy hiểm nhằm giảm thiểu tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp. Ví dụ, tại dự án OnSen Quang Hanh, phân nhóm công việc giúp xác định rủi ro cụ thể và áp dụng biện pháp phù hợp.

  2. Phương pháp đánh giá rủi ro nào được áp dụng trong nghiên cứu?
    Phương pháp đánh giá rủi ro theo nhóm công việc có tính chất rủi ro gần nhau, kết hợp tiêu chí tần suất xảy ra và mức độ nghiêm trọng của hậu quả, giúp xác định điểm rủi ro và biện pháp kiểm soát hiệu quả.

  3. Vai trò của phương tiện bảo vệ cá nhân trong công tác an toàn?
    Phương tiện bảo vệ cá nhân (PPE) là biện pháp cuối cùng trong kiểm soát rủi ro, giúp bảo vệ người lao động khỏi các yếu tố nguy hiểm. Công ty Hawee đã trang bị PPE phù hợp theo Thông tư 25/2022/TT-BLĐTBXH.

  4. Làm thế nào để nâng cao ý thức an toàn của người lao động?
    Thông qua đào tạo, tuyên truyền, tổ chức các buổi họp an toàn định kỳ và khen thưởng các cá nhân, tập thể thực hiện tốt, đồng thời xử lý nghiêm các vi phạm để tạo môi trường làm việc an toàn.

  5. Các biện pháp kỹ thuật nào được áp dụng để giảm thiểu rủi ro?
    Bao gồm kiểm tra định kỳ thiết bị, sử dụng thiết bị an toàn, cải tiến quy trình thi công, lắp đặt hệ thống cảnh báo và bảo vệ, như kiểm tra hệ thống điện, sử dụng dây an toàn khi làm việc trên cao.

Kết luận

  • Đã đánh giá thực trạng công tác quản lý rủi ro ATVSLĐ tại dự án OnSen Quang Hanh, xác định các mối nguy hiểm và mức độ rủi ro cụ thể trong thi công hệ thống cơ điện.
  • Áp dụng phương pháp đánh giá rủi ro theo nhóm công việc giúp nhận diện chính xác các yếu tố nguy hiểm và đề xuất biện pháp kiểm soát hiệu quả.
  • Công tác đào tạo, kiểm tra, trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân và xây dựng văn hóa an toàn đã góp phần giảm thiểu tai nạn lao động tại dự án.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro, bao gồm tăng cường đào tạo, cải tiến hệ thống đánh giá, kiểm tra giám sát và đầu tư trang thiết bị.
  • Tiếp tục triển khai nghiên cứu và áp dụng các giải pháp trong các dự án thi công cơ điện khác của Công ty cổ phần Hawee Cơ Điện nhằm nâng cao an toàn lao động toàn diện.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả thường xuyên để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo an toàn cho người lao động và thành công của dự án.