Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế biển và quốc phòng, việc nâng cao hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp đóng tàu quân sự đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Công ty TNHH MTV đóng tàu Hồng Hà, một doanh nghiệp quốc phòng thuộc Tổng cục Công nghiệp quốc phòng, Bộ Quốc phòng, có nhiệm vụ chính là đóng mới, sửa chữa các tàu quân sự và tàu kinh tế phục vụ trong nước và xuất khẩu. Giai đoạn 2018-2022, công ty đã đối mặt với nhiều thách thức như hạn chế ngân sách đầu tư, cạnh tranh gay gắt, cơ sở vật chất xuống cấp và lao động già hóa. Tổng doanh thu năm 2022 đạt 1.247 tỷ đồng, tăng 5,09% so với năm 2021, tuy nhiên tốc độ tăng trưởng có xu hướng giảm dần qua các năm. Lợi nhuận sau thuế bình quân đạt khoảng 12,34 tỷ đồng/năm với tốc độ tăng trưởng bình quân 45,3%/năm, nhưng vẫn thấp hơn so với giai đoạn trước đó. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng kinh doanh, đánh giá hiệu quả sử dụng các nguồn lực và đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty trong giai đoạn 2023-2028. Nghiên cứu tập trung tại Công ty TNHH MTV đóng tàu Hồng Hà, sử dụng dữ liệu tài chính và hoạt động giai đoạn 2018-2022, có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện năng lực cạnh tranh, tăng trưởng bền vững và đóng góp vào tiềm lực quốc phòng quốc gia.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết kinh tế quản lý về hiệu quả kinh doanh, trong đó hiệu quả kinh doanh được hiểu là mối quan hệ giữa kết quả kinh doanh và chi phí hoặc nguồn lực bỏ ra để đạt được kết quả đó. Khung lý thuyết bao gồm:

  • Lý thuyết hiệu quả kinh doanh tổng hợp và từng lĩnh vực: Phân biệt hiệu quả kinh doanh tổng hợp (đánh giá toàn diện hiệu quả sử dụng các nguồn lực) và hiệu quả từng lĩnh vực như lao động, vốn cố định, vốn lưu động.
  • Mô hình đánh giá hiệu quả dựa trên các chỉ tiêu tài chính: ROA (sức sinh lợi của tổng tài sản), ROE (sức sinh lợi của vốn chủ sở hữu), ROS (sức sinh lợi của doanh thu thuần), TAT (số vòng quay tổng tài sản), AFL (đòn bẩy tài chính bình quân).
  • Khái niệm và vai trò của các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh: Lực lượng lao động, trình độ công nghệ kỹ thuật, trình độ quản trị doanh nghiệp, môi trường pháp lý, môi trường kinh tế và cơ sở hạ tầng.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: hiệu quả kinh doanh, sức sinh lợi, năng suất lao động, hiệu suất tiền lương, vòng quay tài sản, đòn bẩy tài chính.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp. Số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH MTV đóng tàu Hồng Hà giai đoạn 2018-2022. Số liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn, trao đổi trực tiếp với các phòng ban chức năng và chuyên gia kinh tế trong công ty.

Phân tích số liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả và so sánh, sử dụng các chỉ tiêu tài chính và hiệu quả kinh doanh để đánh giá thực trạng. Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ dữ liệu tài chính và hoạt động của công ty trong 5 năm, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy. Phần mềm Excel được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu.

Timeline nghiên cứu bao gồm giai đoạn thu thập và xử lý dữ liệu từ 2018 đến 2022, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2023-2028.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận biến động: Tổng doanh thu năm 2022 đạt 1.247 tỷ đồng, tăng 5,09% so với năm 2021, nhưng tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2018-2022 giảm còn 5,84%/năm so với 8,1%/năm giai đoạn trước. Lợi nhuận sau thuế bình quân đạt 12,34 tỷ đồng/năm, tăng trưởng bình quân 45,3%/năm nhưng giảm 64,7% so với giai đoạn 2013-2017.

  2. Hiệu quả sử dụng tài sản và vốn: Hệ số sinh lợi của tổng tài sản (ROA) bình quân giai đoạn 2018-2022 là 1%/năm, thấp hơn 0,93% so với giai đoạn trước. Hệ số sinh lợi của vốn chủ sở hữu (ROE) tăng từ 0,007 năm 2019 lên 0,031 năm 2022, cho thấy hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu được cải thiện. Vòng quay tổng tài sản (TAT) bình quân đạt 0,944/năm, đóng vai trò quyết định đến ROA.

  3. Hiệu quả sử dụng lao động còn hạn chế: Số lao động bình quân tăng nhẹ từ 895 người năm 2018 lên 945 người năm 2022. Sức sinh lợi bình quân của lao động tăng từ 3,33 triệu đồng năm 2019 lên 20,11 triệu đồng năm 2022, nhưng vẫn thấp so với yêu cầu ngành. Năng suất lao động bình quân đạt khoảng 122,53 triệu đồng/năm, phản ánh mức độ tự động hóa còn thấp và bộ máy cồng kềnh.

  4. Cơ cấu tài sản và nguồn vốn biến động: Tổng tài sản giảm 14,2% từ 1.433 tỷ đồng năm 2018 xuống 1.229 tỷ đồng năm 2022, chủ yếu do tài sản ngắn hạn giảm 34%. Vốn chủ sở hữu tăng 36,6%, trong khi nợ phải trả giảm 38,4%, cho thấy khả năng tự tài trợ và tình hình tài chính được cải thiện.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự biến động hiệu quả kinh doanh là đặc thù ngành đóng tàu với chu kỳ sản xuất dài, yêu cầu vốn cố định lớn và ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài như đại dịch COVID-19 và xung đột quốc tế. Việc tăng trưởng doanh thu chậm lại và lợi nhuận biến động phản ánh sự cạnh tranh gay gắt và hạn chế về nguồn lực đầu tư.

So với các nghiên cứu về doanh nghiệp cùng ngành, hiệu quả sử dụng tài sản và lao động của Công ty TNHH MTV đóng tàu Hồng Hà còn thấp hơn mức trung bình, cho thấy cần thiết phải đổi mới công nghệ và nâng cao trình độ quản trị. Việc tăng tỷ trọng vốn chủ sở hữu và giảm nợ phải trả là điểm tích cực, giúp công ty chủ động hơn trong hoạt động kinh doanh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ biến động ROA, ROE, ROS và TAT giai đoạn 2018-2022 để minh họa xu hướng hiệu quả sử dụng tài sản và vốn. Bảng số liệu chi tiết về các chỉ tiêu lao động và tài chính giúp phân tích sâu hơn các nhân tố ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Mở rộng và đa dạng hóa thị trường sản phẩm: Tăng cường nghiên cứu, phát triển các loại tàu mới phù hợp với nhu cầu quốc phòng và thị trường kinh tế trong nước, đồng thời mở rộng xuất khẩu. Mục tiêu tăng doanh thu thuần ít nhất 7%/năm trong giai đoạn 2023-2028. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với phòng Kinh doanh và Phòng Thiết kế công nghệ.

  2. Tăng cường quản lý chi phí và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn: Áp dụng các biện pháp kiểm soát chi phí chặt chẽ, tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm chi phí bảo hành và vận hành. Mục tiêu giảm chi phí bán hàng tối thiểu 10% trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Tài chính, Phòng Sản xuất và Ban Giám đốc.

  3. Nâng cao năng suất và sức sinh lợi lao động: Đẩy mạnh đào tạo nâng cao trình độ kỹ thuật, áp dụng tự động hóa và chuyển đổi số trong sản xuất. Mục tiêu tăng năng suất lao động bình quân lên 150 triệu đồng/năm vào năm 2028. Chủ thể thực hiện: Phòng Tổ chức lao động, Phòng Kỹ thuật và Ban Giám đốc.

  4. Đổi mới công nghệ và áp dụng chuyển đổi số: Đầu tư trang thiết bị hiện đại, ứng dụng IoT, Big Data và AI để tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý. Mục tiêu hoàn thành chuyển đổi số toàn diện trong 5 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Thiết kế công nghệ, Phòng Kỹ thuật và Ban Giám đốc.

  5. Củng cố cơ cấu tài chính và tăng cường vốn chủ sở hữu: Duy trì tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn trên 50%, hạn chế vay nợ ngắn hạn, đảm bảo an toàn tài chính. Chủ thể thực hiện: Phòng Tài chính và Ban Giám đốc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp đóng tàu: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Chuyên gia và nhà nghiên cứu kinh tế quản lý: Cung cấp cơ sở lý luận và dữ liệu thực tiễn để nghiên cứu sâu về hiệu quả kinh doanh trong ngành công nghiệp quốc phòng.

  3. Sinh viên và học viên cao học ngành Quản lý kinh tế, Kinh tế công nghiệp: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp phân tích hiệu quả kinh doanh và áp dụng các chỉ tiêu tài chính trong thực tế.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Hỗ trợ xây dựng chính sách phát triển kinh tế biển, quốc phòng và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp quốc phòng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả kinh doanh được đánh giá bằng những chỉ tiêu nào?
    Hiệu quả kinh doanh được đánh giá qua các chỉ tiêu tổng hợp như ROA, ROE, ROS và TAT, phản ánh khả năng sinh lợi và sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Ví dụ, ROA cho biết lợi nhuận trên mỗi đồng tài sản đầu tư.

  2. Nguyên nhân chính ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của Công ty TNHH MTV đóng tàu Hồng Hà là gì?
    Nguyên nhân bao gồm đặc thù ngành đóng tàu với chu kỳ sản xuất dài, vốn đầu tư lớn, cạnh tranh thị trường, ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và hạn chế về công nghệ, lao động già hóa.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng suất lao động trong ngành đóng tàu?
    Nâng cao năng suất lao động cần tập trung đào tạo kỹ năng, áp dụng công nghệ tự động hóa, cải tiến quy trình sản xuất và cải thiện môi trường làm việc để thu hút lao động chất lượng cao.

  4. Tại sao tỷ trọng vốn chủ sở hữu tăng lại quan trọng?
    Tỷ trọng vốn chủ sở hữu cao giúp doanh nghiệp giảm rủi ro tài chính, tăng khả năng tự chủ trong đầu tư và hoạt động kinh doanh, đồng thời nâng cao uy tín với đối tác và ngân hàng.

  5. Chuyển đổi số có vai trò như thế nào trong nâng cao hiệu quả kinh doanh?
    Chuyển đổi số giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, quản lý dữ liệu chính xác, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, từ đó tăng khả năng cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh.

Kết luận

  • Công ty TNHH MTV đóng tàu Hồng Hà đã đạt được sự ổn định trong doanh thu và lợi nhuận giai đoạn 2018-2022, tuy nhiên hiệu quả kinh doanh còn nhiều hạn chế do đặc thù ngành và các yếu tố khách quan.
  • Hiệu quả sử dụng tài sản và vốn chủ sở hữu có xu hướng cải thiện, trong khi hiệu quả sử dụng lao động và năng suất còn thấp, cần được nâng cao.
  • Cơ cấu tài sản và nguồn vốn có sự chuyển biến tích cực với tăng vốn chủ sở hữu và giảm nợ phải trả, tạo nền tảng tài chính vững chắc cho phát triển.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm mở rộng thị trường, quản lý chi phí, nâng cao năng suất lao động, đổi mới công nghệ và củng cố tài chính nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh giai đoạn 2023-2028.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo là triển khai đồng bộ các biện pháp, theo dõi đánh giá hiệu quả thường xuyên và điều chỉnh chiến lược phù hợp để đảm bảo phát triển bền vững.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế biển và bảo vệ chủ quyền quốc gia!