I. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, nhu cầu huy động vốn cho ngân sách nhà nước (NSNN) trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Việc phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP) đã được xác định là một trong những giải pháp hiệu quả nhất để đáp ứng nhu cầu này. Theo số liệu, từ năm 2009 đến 2021, thị trường TPCP đã huy động được hơn 2,47 triệu tỷ đồng cho NSNN, với tỷ lệ huy động thành công đạt 60-70%. Tuy nhiên, sự bùng phát của đại dịch Covid-19 đã làm gia tăng áp lực lên ngân sách, đòi hỏi cần có những cải cách mạnh mẽ trong hoạt động phát hành TPCP. Việc hoàn thiện quy trình phát hành TPCP không chỉ giúp tăng cường hiệu quả huy động vốn mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
II. Lý luận về hoạt động phát hành trái phiếu chính phủ
Hoạt động phát hành TPCP có vai trò quan trọng trong việc huy động vốn cho NSNN. TPCP là công cụ tài chính giúp Chính phủ huy động nguồn lực từ thị trường để đầu tư vào các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Các hình thức huy động vốn cho NSNN bao gồm phát hành TPCP, vay từ các tổ chức tài chính và phát hành trái phiếu quốc tế. Để đánh giá hiệu quả của hoạt động này, cần xác định các tiêu chí như lãi suất phát hành, kỳ hạn và khối lượng phát hành. Việc áp dụng công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ chuỗi khối (Blockchain), có thể cải thiện quy trình phát hành, giảm thiểu chi phí và tăng tính minh bạch, từ đó nâng cao hiệu quả huy động vốn cho NSNN.
III. Thực trạng hoạt động đấu thầu phát hành trái phiếu chính phủ
Giai đoạn 2010-2021 chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động đấu thầu phát hành TPCP tại Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều hạn chế trong quy trình này. Quy chế pháp lý chưa hoàn thiện, cơ chế tổ chức còn nhiều bất cập, và sự tham gia của các nhà đầu tư chưa đa dạng. Mặc dù tỷ lệ trúng thầu cao, nhưng lãi suất phát hành vẫn chưa thực sự hấp dẫn. Đặc biệt, sự thiếu hụt thông tin và minh bạch trong quy trình phát hành đã ảnh hưởng đến lòng tin của nhà đầu tư. Để khắc phục những hạn chế này, cần có những giải pháp đồng bộ nhằm hoàn thiện hoạt động phát hành TPCP, trong đó có việc ứng dụng công nghệ hiện đại.
IV. Giải pháp hoàn thiện hoạt động phát hành trái phiếu chính phủ
Để nâng cao hiệu quả huy động vốn cho NSNN thông qua phát hành TPCP, cần triển khai một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động phát hành TPCP, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quy trình đấu thầu. Thứ hai, ứng dụng công nghệ chuỗi khối (Blockchain) vào quy trình phát hành sẽ giúp giảm thiểu chi phí và thời gian, đồng thời tăng cường tính bảo mật. Cuối cùng, cần tăng cường công tác truyền thông để nâng cao nhận thức của nhà đầu tư về TPCP, từ đó thu hút thêm nguồn vốn cho NSNN. Những giải pháp này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả huy động vốn mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
