Tổng quan nghiên cứu

Công tác thi đua, khen thưởng là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam, được cụ thể hóa thành hệ thống pháp luật nhằm phát huy vai trò động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Từ năm 2015 đến 2019, Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân đã triển khai nhiều phong trào thi đua, khen thưởng nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và công tác quản lý. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác này còn tồn tại nhiều hạn chế như hình thức thi đua chưa đồng đều, khen thưởng chưa kịp thời và chưa công bằng, ảnh hưởng đến hiệu quả chung của phong trào.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng công tác thi đua, khen thưởng tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công tác này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2015-2019 tại trường, với trọng tâm là quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng, bao gồm cụ thể hóa văn bản pháp luật, tổ chức thực hiện và công tác thanh tra, kiểm tra.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo động lực thúc đẩy phong trào thi đua yêu nước, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển sự nghiệp giáo dục của trường, đồng thời làm tài liệu tham khảo cho các học viện, trường Công an nhân dân và cơ quan quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hệ thống lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua, khen thưởng, coi thi đua là biểu hiện của lòng yêu nước và là động lực phát triển xã hội. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết về thi đua và khen thưởng: Thi đua là hoạt động tự nguyện, có tổ chức nhằm thúc đẩy cá nhân, tập thể đạt kết quả tốt hơn, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Khen thưởng là hình thức ghi nhận, tôn vinh thành tích xuất sắc, có tác dụng động viên, giáo dục và nhân rộng điển hình tiên tiến.

  • Lý thuyết quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng: Quản lý nhà nước là sự tác động bằng pháp luật nhằm điều chỉnh hoạt động thi đua, khen thưởng theo quy định, đảm bảo tính công bằng, minh bạch và hiệu quả. Nội dung quản lý bao gồm cụ thể hóa văn bản pháp luật, tổ chức thực hiện, thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Các khái niệm chuyên ngành được làm rõ gồm: thi đua, khen thưởng, quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng, phong trào thi đua yêu nước, chính sách khen thưởng, thanh tra, kiểm tra trong thi đua khen thưởng.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp luận biện chứng duy vật kết hợp các phương pháp cụ thể:

  • Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các văn bản pháp luật, tài liệu lý luận và thực tiễn về thi đua, khen thưởng.

  • So sánh các mô hình quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trong và ngoài ngành Công an.

  • Phương pháp điều tra thực trạng tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân qua thu thập số liệu, tài liệu, báo cáo từ năm 2015 đến 2019.

  • Phân tích định lượng và định tính số liệu về tổ chức thực hiện văn bản pháp luật, công tác thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm gần 400 cán bộ, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục của trường, trong đó có hơn 200 người có trình độ sau đại học trở lên. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng và các đối tượng liên quan để đảm bảo tính đại diện và toàn diện. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2015 đến 2019, phù hợp với phạm vi và mục tiêu nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng cụ thể hóa văn bản pháp luật: Trường đã triển khai nghiêm túc các văn bản quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng, tuy nhiên còn tồn tại tình trạng chưa đồng bộ trong việc áp dụng các quy định. Khoảng 85% các văn bản hướng dẫn được thực hiện đầy đủ, nhưng chỉ khoảng 60% cán bộ nhận thức đúng và đầy đủ về các quy định này.

  2. Tổ chức thực hiện công tác thi đua, khen thưởng: Phong trào thi đua được phát động thường xuyên với nhiều hình thức đa dạng, nhưng chất lượng phong trào chưa đồng đều. Tỷ lệ khen thưởng đột xuất chiếm dưới 15%, trong khi khen thưởng theo định kỳ chiếm trên 70%, cho thấy sự thiếu linh hoạt và kịp thời trong công tác khen thưởng.

  3. Công tác thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo: Thanh tra, kiểm tra được thực hiện định kỳ nhưng chưa sâu sát, dẫn đến một số sai phạm trong thi đua, khen thưởng chưa được phát hiện kịp thời. Tỷ lệ khiếu nại về khen thưởng chiếm khoảng 5% tổng số khen thưởng, chủ yếu liên quan đến việc không công bằng và minh bạch.

  4. Đội ngũ cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng: Đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn tốt nhưng còn thiếu kinh nghiệm thực tiễn và kỹ năng tổ chức phong trào. Khoảng 40% cán bộ chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ thi đua, khen thưởng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc chưa hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và hướng dẫn cụ thể, cũng như sự thiếu đồng bộ trong tổ chức thực hiện. So với một số nghiên cứu trong ngành giáo dục và Công an nhân dân, kết quả này tương đồng với thực trạng chung về công tác thi đua, khen thưởng còn mang tính hình thức và chưa phát huy hết vai trò động viên.

Việc khen thưởng chưa kịp thời và thiếu công bằng làm giảm động lực tham gia phong trào thi đua, ảnh hưởng đến hiệu quả chung. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ khen thưởng đột xuất so với khen thưởng định kỳ, cũng như bảng phân tích số liệu khiếu nại theo năm.

Đội ngũ cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng cần được nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng tổ chức, điều này phù hợp với các khuyến nghị từ các nghiên cứu trước đây về quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và hướng dẫn thi hành: Cần rà soát, bổ sung các quy định pháp luật về thi đua, khen thưởng cho phù hợp với thực tiễn của Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân, đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, do Ban Giám hiệu phối hợp với Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương chủ trì.

  2. Đổi mới hình thức và nội dung phong trào thi đua: Tăng cường tổ chức các phong trào thi đua đột xuất, chuyên đề nhằm tạo sự linh hoạt và kịp thời trong động viên cán bộ, giảng viên. Mục tiêu nâng tỷ lệ khen thưởng đột xuất lên ít nhất 30% trong 2 năm tới, do Phòng Công tác Đảng và công tác chính trị thực hiện.

  3. Nâng cao chất lượng công tác thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại: Tăng cường kiểm tra định kỳ và đột xuất, xử lý nghiêm các vi phạm để đảm bảo tính công bằng trong thi đua, khen thưởng. Thiết lập hệ thống phản hồi và tiếp nhận ý kiến của cán bộ, học viên. Thời gian triển khai trong 6 tháng, do Ban Thanh tra và Phòng Công tác Đảng phối hợp thực hiện.

  4. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ thi đua, khen thưởng và kỹ năng tổ chức phong trào cho cán bộ phụ trách. Mục tiêu 100% cán bộ liên quan được đào tạo trong vòng 1 năm, do Ban Tổ chức cán bộ phối hợp với Ban Thi đua - Khen thưởng Bộ Công an thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các học viện, trường Công an nhân dân: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng trong môi trường giáo dục chuyên ngành công an.

  2. Cán bộ quản lý công tác thi đua, khen thưởng tại các cơ quan nhà nước: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý công: Là tài liệu tham khảo quý giá về quản lý nhà nước trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới và hội nhập.

  4. Các tổ chức chính trị - xã hội và đoàn thể trong lực lượng Công an nhân dân: Hỗ trợ xây dựng và triển khai các phong trào thi đua hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng công tác và phong trào quần chúng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác thi đua, khen thưởng lại quan trọng trong các trường công an?
    Công tác này tạo động lực thúc đẩy cán bộ, giảng viên và học viên phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và xây dựng lực lượng công an vững mạnh.

  2. Những khó khăn chính trong công tác thi đua, khen thưởng tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân là gì?
    Bao gồm hình thức thi đua chưa đồng đều, khen thưởng chưa kịp thời, thiếu công bằng và đội ngũ cán bộ chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng?
    Cần hoàn thiện pháp luật, đổi mới phong trào thi đua, tăng cường thanh tra, kiểm tra và đào tạo cán bộ chuyên trách.

  4. Có những hình thức thi đua nào phổ biến tại trường?
    Chủ yếu là thi đua thường xuyên và thi đua theo chuyên đề, trong đó thi đua thường xuyên chiếm tỷ lệ lớn nhưng cần tăng cường thi đua đột xuất để tạo sự linh hoạt.

  5. Vai trò của đội ngũ cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng như thế nào?
    Họ là người tổ chức, hướng dẫn và đánh giá phong trào thi đua, khen thưởng, do đó cần có trình độ chuyên môn và kỹ năng tổ chức tốt để đảm bảo công tác hiệu quả.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác thi đua, khen thưởng, làm rõ vai trò quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.
  • Đánh giá thực trạng công tác thi đua, khen thưởng tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân giai đoạn 2015-2019, chỉ ra những tồn tại và hạn chế cụ thể.
  • Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng công tác thi đua, khen thưởng, bao gồm hoàn thiện pháp luật, đổi mới phong trào, tăng cường thanh tra và đào tạo cán bộ.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng trong các trường công an và cơ quan quản lý nhà nước.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi ứng dụng trong các đơn vị khác.

Quý độc giả và các cơ quan liên quan được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng, góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục và bảo vệ an ninh quốc gia.