Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội ngày càng hội nhập và cạnh tranh khốc liệt, nguồn nhân lực được xem là yếu tố quyết định sự thành công của mỗi ngành nghề và địa phương. Ngành y tế, với vai trò đặc thù liên quan trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người, đòi hỏi nguồn nhân lực y tế có chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng. Trung tâm Y tế thành phố Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình, được thành lập từ năm 2017 và phát triển qua nhiều giai đoạn sát nhập, hiện là đơn vị y tế tuyến cơ sở hạng II với quy mô 200 giường bệnh và 186 cán bộ viên chức. Tuy nhiên, chất lượng nguồn nhân lực y tế tại đây còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng chất lượng nguồn nhân lực y tế tại Trung tâm Y tế thành phố Hòa Bình trong giai đoạn 2020-2022, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế. Nghiên cứu tập trung vào toàn bộ cán bộ viên chức, người lao động làm việc tại trung tâm, đồng thời khảo sát ý kiến người bệnh và người nhà người bệnh tại thời điểm tháng 5/2023. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động chuyên môn, cải thiện chất lượng dịch vụ y tế, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân trên địa bàn thành phố và các vùng lân cận.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý nguồn nhân lực y tế, tập trung vào ba khía cạnh chính: thể lực, trí lực và tâm lực của nhân viên y tế. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhân lực y tế là những người tham gia vào các hoạt động nhằm tăng cường sức khỏe cộng đồng, bao gồm cả người trực tiếp cung cấp dịch vụ và người làm công tác quản lý. Khái niệm nguồn nhân lực y tế được mở rộng bao gồm số lượng, chất lượng, cơ cấu và phẩm chất đạo đức của đội ngũ cán bộ y tế.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm:

  • Chất lượng nguồn nhân lực y tế: Đánh giá qua trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, đạo đức nghề nghiệp, sức khỏe và động lực làm việc.
  • Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Bao gồm các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, tuyển dụng, đãi ngộ và tạo động lực nhằm cải thiện năng lực và hiệu quả công việc của nhân viên y tế.
  • Yếu tố ảnh hưởng: Bao gồm các yếu tố bên trong như cơ sở vật chất, chính sách đãi ngộ, quản lý nhân lực; và yếu tố bên ngoài như điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa xã hội và chính sách nhà nước.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát trực tiếp với 246 cán bộ viên chức và người lao động tại Trung tâm Y tế thành phố Hòa Bình năm 2022, cùng khảo sát ý kiến người bệnh và người nhà người bệnh vào tháng 5/2023. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng nhằm đảm bảo tính khả thi và đại diện cho đối tượng nghiên cứu.

Dữ liệu thứ cấp được tổng hợp từ các báo cáo của UBND thành phố, Sở Y tế, các phòng ban chức năng của Trung tâm Y tế và các tài liệu nghiên cứu liên quan. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và phân tích định tính nhằm đánh giá thực trạng, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phù hợp. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2020-2022, với các số liệu cập nhật đến năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng chất lượng nguồn nhân lực y tế: Trung tâm có 186 cán bộ viên chức, trong đó cơ cấu nhân lực chưa cân đối với số lượng bác sĩ chuyên khoa còn hạn chế (ví dụ chỉ có một bác sĩ chuyên khoa nhi, chuyên khoa răng, chuyên khoa sản và chuyên khoa tai mũi họng). Tỷ lệ sử dụng giường bệnh giảm từ 54% năm 2020 xuống còn 36% năm 2022, phản ánh hiệu quả hoạt động chuyên môn chưa cao. Tổng số lượt khám giảm từ 101.332 lượt năm 2020 xuống còn khoảng 67,92% kế hoạch năm 2022.

  2. Yếu tố ảnh hưởng bên trong: Cơ sở vật chất được đầu tư nâng cấp nhưng còn nhiều hạn chế do ảnh hưởng của dịch Covid-19 và các vướng mắc về giấy phép hoạt động. Chính sách đãi ngộ chưa đủ hấp dẫn, thu nhập tăng thêm và phúc lợi thấp, dẫn đến hiện tượng “chảy máu chất xám” trong giai đoạn 2019-2020. Công tác quản lý nhân lực còn nhiều bất cập, chưa phát huy tối đa năng lực cán bộ.

  3. Yếu tố ảnh hưởng bên ngoài: Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và chính sách nhà nước có tác động tích cực đến phát triển nguồn nhân lực y tế. Thành phố Hòa Bình có dân số 139.063 người năm 2022, tăng 1,39% so với năm 2020, kéo theo nhu cầu y tế tăng cao. Tỷ lệ người tham gia bảo hiểm y tế đạt 93,18%, góp phần nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ y tế.

  4. Hoạt động đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Trung tâm tổ chức đa dạng các hình thức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp cho cán bộ y tế. Tuy nhiên, việc sử dụng hiệu quả sau đào tạo còn hạn chế do thiếu quy hoạch và phân công phù hợp.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy chất lượng nguồn nhân lực y tế tại Trung tâm Y tế thành phố Hòa Bình còn nhiều hạn chế, đặc biệt về cơ cấu chuyên môn và chính sách đãi ngộ. So với các nghiên cứu tại Bệnh viện đa khoa Đông Hưng tỉnh Thái Bình và Trung tâm Y tế huyện Kim Bôi, việc quy hoạch nhân lực và chính sách thu hút, đãi ngộ tại Hòa Bình chưa thực sự hiệu quả, dẫn đến khó khăn trong giữ chân nhân tài và phát huy năng lực chuyên môn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu nhân lực theo chuyên khoa, bảng so sánh tỷ lệ sử dụng giường bệnh và lượt khám qua các năm, cũng như biểu đồ mức độ hài lòng của người bệnh và nhân viên y tế. Việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế không chỉ giúp cải thiện hiệu quả khám chữa bệnh mà còn góp phần nâng cao sự hài lòng của người dân và phát triển bền vững hệ thống y tế địa phương.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác quy hoạch nguồn nhân lực: Xây dựng kế hoạch quy hoạch nhân lực hàng năm, đảm bảo cân đối giữa các chuyên khoa, đặc biệt tăng cường đào tạo và tuyển dụng bác sĩ chuyên khoa nhi, răng hàm mặt, sản và tai mũi họng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc Trung tâm Y tế, thời gian: 1 năm.

  2. Đẩy mạnh công tác đào tạo và bồi dưỡng: Đa dạng hóa hình thức đào tạo, kết hợp đào tạo tại chỗ và cử cán bộ đi học chuyên sâu, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp và kỹ năng giao tiếp ứng xử. Chủ thể thực hiện: Phòng Tổ chức Hành chính, thời gian: liên tục hàng năm.

  3. Cải thiện chính sách đãi ngộ và phúc lợi: Xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ hợp lý, tăng thu nhập tăng thêm, khen thưởng kịp thời và tạo môi trường làm việc thân thiện, công bằng để giữ chân nhân viên y tế. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố, Sở Y tế, thời gian: 1-2 năm.

  4. Nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nhân lực: Tổ chức đánh giá năng lực định kỳ, phân công công việc phù hợp với trình độ chuyên môn, hạn chế hiện tượng “chảy máu chất xám”. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc Trung tâm, thời gian: 6 tháng đến 1 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý y tế tại các trung tâm y tế tuyến huyện, thành phố: Giúp xây dựng kế hoạch