Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng phát triển và hội nhập sâu rộng, chất lượng nguồn nhân lực (NLNL) trở thành yếu tố quyết định sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tại Việt Nam, đặc biệt trong ngành công nghệ thông tin và viễn thông, việc nâng cao chất lượng NLNL không chỉ giúp doanh nghiệp thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững. Công ty TNHH Nhà nước Một thành viên Thương mại và Xuất nhập khẩu Viettel (Viettelimex) là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực này với quy mô gần 400 siêu thị và doanh thu hàng năm khoảng 5.000 tỷ đồng.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng chất lượng nguồn nhân lực tại Viettelimex trong giai đoạn 2021-2023, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng NLNL nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đến năm 2025. Nghiên cứu sử dụng số liệu thứ cấp từ báo cáo công ty và số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 200 phiếu với đối tượng là cán bộ quản lý và người lao động tại công ty. Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về chất lượng NLNL, đánh giá thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng, từ đó đề xuất giải pháp thiết thực, góp phần nâng cao hiệu quả quản trị nhân sự và phát triển bền vững doanh nghiệp.

Việc nâng cao chất lượng NLNL tại Viettelimex không chỉ giúp tăng năng suất lao động, cải thiện hiệu quả kinh doanh mà còn góp phần xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh, thu hút và giữ chân nhân tài trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản trị nguồn nhân lực và mô hình đánh giá chất lượng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp.

  1. Lý thuyết quản trị nguồn nhân lực tập trung vào các hoạt động tuyển dụng, đào tạo, phân công lao động, chính sách đãi ngộ và xây dựng văn hóa doanh nghiệp nhằm phát huy tối đa năng lực của người lao động. Theo đó, chất lượng NLNL được xem là tổng hợp các yếu tố thể lực, trí lực và tâm lực của người lao động, bao gồm sức khỏe thể chất, trình độ chuyên môn, kỹ năng và thái độ làm việc.

  2. Mô hình đánh giá chất lượng nguồn nhân lực được xây dựng dựa trên các tiêu chí: thể lực (sức khỏe thể chất), trí lực (trình độ học vấn, kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm) và tâm lực (thái độ, phẩm chất đạo đức, tinh thần trách nhiệm). Mô hình này giúp đánh giá toàn diện chất lượng NLNL và xác định các nhân tố ảnh hưởng bên trong và bên ngoài doanh nghiệp.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Nguồn nhân lực (NLNL): Tập hợp các cá nhân có khả năng lao động và tham gia vào quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
  • Chất lượng nguồn nhân lực: Mức độ đáp ứng yêu cầu công việc của người lao động trên các phương diện thể lực, trí lực và tâm lực.
  • Hoạt động nâng cao chất lượng NLNL: Các biện pháp tuyển dụng, đào tạo, phân công lao động, chính sách đãi ngộ và xây dựng văn hóa doanh nghiệp nhằm cải thiện năng lực và hiệu quả làm việc của người lao động.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định lượng và định tính nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng NLNL tại Viettelimex.

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu thứ cấp: Báo cáo tổng kết, báo cáo định kỳ của công ty giai đoạn 2021-2023, các tài liệu nghiên cứu liên quan đến quản trị nhân lực và chất lượng NLNL.
    • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát xã hội học với 200 phiếu khảo sát, trong đó 30 phiếu dành cho cán bộ quản lý các cấp và 170 phiếu cho người lao động tại công ty.

  • Phương pháp phân tích:

    • Phân tích thống kê mô tả số liệu thu thập được bằng phần mềm Excel để tính toán tần suất, tỷ lệ và so sánh các biến liên quan đến chất lượng NLNL.
    • Phân tích định tính thông qua phỏng vấn sâu và tổng hợp ý kiến nhằm làm rõ nguyên nhân các hạn chế và đề xuất giải pháp phù hợp.

  • Timeline nghiên cứu:

    • Thu thập số liệu thứ cấp từ năm 2021 đến 2023.
    • Thu thập số liệu sơ cấp trong 6 tháng đầu năm 2023.
    • Phân tích dữ liệu và đề xuất giải pháp trong năm 2023, với kế hoạch triển khai giải pháp đến năm 2025.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, khoa học và thực tiễn, giúp đánh giá chính xác thực trạng chất lượng NLNL và các nhân tố ảnh hưởng tại Viettelimex.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thể lực người lao động còn hạn chế:
    Qua khảo sát sức khỏe định kỳ, tỷ lệ người lao động có sức khỏe tốt chiếm khoảng 65%, trong khi 35% còn lại thuộc nhóm sức khỏe trung bình và yếu. So với các doanh nghiệp cùng ngành, tỷ lệ này thấp hơn khoảng 10%, ảnh hưởng đến năng suất lao động và khả năng thích ứng với công việc.

  2. Trình độ chuyên môn và kỹ năng chưa đồng đều:
    Cấu trúc nguồn nhân lực theo trình độ chuyên môn cho thấy khoảng 40% người lao động có trình độ đại học trở lên, 35% có trình độ cao đẳng và trung cấp, còn lại là lao động phổ thông. Kỹ năng mềm và kỹ năng công nghệ thông tin của người lao động chưa được đào tạo bài bản, chỉ khoảng 55% nhân viên đáp ứng yêu cầu công việc hiện tại.

  3. Tâm lực và thái độ làm việc có nhiều điểm cần cải thiện:
    Khảo sát thái độ làm việc cho thấy 70% người lao động có tinh thần trách nhiệm cao, tuy nhiên vẫn còn 30% có thái độ làm việc chưa nghiêm túc, vi phạm kỷ luật lao động với tỷ lệ vi phạm kỷ luật khoảng 8% trên tổng số nhân viên. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường làm việc và hiệu quả sản xuất kinh doanh.

  4. Chính sách đãi ngộ và môi trường làm việc chưa thực sự hấp dẫn:
    Mức lương và phúc lợi của công ty được đánh giá là phù hợp nhưng chưa cạnh tranh so với các doanh nghiệp cùng ngành, dẫn đến tỷ lệ nghỉ việc hàng năm khoảng 12%. Môi trường làm việc được đánh giá tích cực với 75% nhân viên cảm thấy thoải mái và an toàn, tuy nhiên vẫn còn thiếu các hoạt động văn hóa, thể thao và chăm sóc sức khỏe định kỳ toàn diện.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy chất lượng NLNL tại Viettelimex còn nhiều hạn chế, đặc biệt về thể lực và kỹ năng chuyên môn. Nguyên nhân chủ yếu do công tác tuyển dụng chưa tập trung đúng đối tượng, chương trình đào tạo chưa đồng bộ và chính sách đãi ngộ chưa đủ hấp dẫn để giữ chân nhân tài. So sánh với các nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ sức khỏe yếu và vi phạm kỷ luật lao động tại công ty cao hơn mức trung bình khoảng 5-7%, cho thấy cần có biện pháp cải thiện kịp thời.

Việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh và môi trường làm việc thuận lợi được đánh giá là điểm mạnh, góp phần tạo động lực làm việc cho người lao động. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng NLNL toàn diện, công ty cần chú trọng hơn đến các yếu tố thể lực và tâm lực, đồng thời tăng cường đào tạo kỹ năng mềm và chuyên môn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố sức khỏe người lao động, bảng tỷ lệ trình độ chuyên môn và biểu đồ mức độ hài lòng về môi trường làm việc, giúp minh họa rõ nét các vấn đề cần giải quyết.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyển dụng nhân lực chất lượng cao:

    • Xây dựng tiêu chí tuyển dụng rõ ràng, tập trung vào trình độ chuyên môn và kỹ năng mềm.
    • Mở rộng kênh tuyển dụng qua hợp tác với các trường đại học, cao đẳng và các tổ chức cung ứng nhân lực uy tín.
    • Thời gian thực hiện: từ quý 3 năm 2023, chủ thể: Phòng Tổ chức Lao động.

  2. Đẩy mạnh đào tạo và phát triển nguồn nhân lực:

    • Thiết kế chương trình đào tạo chuyên sâu về kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm phù hợp với từng vị trí công việc.
    • Tổ chức đào tạo định kỳ, kết hợp đào tạo tại chỗ và đào tạo bên ngoài.
    • Thời gian thực hiện: liên tục từ năm 2023 đến 2025, chủ thể: Phòng Đào tạo và Phát triển.

  3. Cải thiện chính sách đãi ngộ và chăm sóc sức khỏe:

    • Xây dựng chính sách lương, thưởng cạnh tranh, minh bạch dựa trên năng lực và hiệu quả công việc.
    • Mở rộng chương trình bảo hiểm sức khỏe, tổ chức khám sức khỏe định kỳ toàn diện cho người lao động.
    • Thời gian thực hiện: từ quý 4 năm 2023, chủ thể: Phòng Tài chính và Phòng Hành chính.

  4. Xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp lành mạnh:

    • Tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, teambuilding nhằm tăng cường sự gắn kết và tinh thần làm việc nhóm.
    • Xây dựng môi trường làm việc an toàn, thân thiện, khuyến khích sáng tạo và phát huy năng lực cá nhân.
    • Thời gian thực hiện: từ năm 2023, chủ thể: Ban Lãnh đạo và Phòng Hành chính.

Các giải pháp trên cần được triển khai đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và sự cam kết từ lãnh đạo công ty để đạt hiệu quả cao nhất.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo doanh nghiệp và quản lý nhân sự:
    Giúp hiểu rõ thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng NLNL, từ đó xây dựng chiến lược quản trị nhân lực hiệu quả, nâng cao năng suất và giữ chân nhân tài.

  2. Chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị nhân lực:
    Cung cấp cơ sở lý luận và dữ liệu thực tiễn để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về nâng cao chất lượng NLNL trong doanh nghiệp Việt Nam.

  3. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành quản trị nhân lực, kinh tế:
    Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp trong lĩnh vực quản trị nguồn nhân lực.

  4. Các tổ chức đào tạo và tư vấn nhân sự:
    Giúp xây dựng các chương trình đào tạo, tư vấn phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong ngành công nghệ thông tin và viễn thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chất lượng nguồn nhân lực được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
    Chất lượng NLNL được đánh giá qua ba tiêu chí chính: thể lực (sức khỏe thể chất), trí lực (trình độ học vấn, kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm) và tâm lực (thái độ, phẩm chất đạo đức, tinh thần trách nhiệm). Ví dụ, sức khỏe tốt giúp người lao động làm việc hiệu quả hơn, trong khi kỹ năng mềm hỗ trợ giao tiếp và làm việc nhóm.

  2. Tại sao nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lại quan trọng đối với doanh nghiệp?
    Chất lượng NLNL quyết định năng suất lao động, chất lượng sản phẩm và dịch vụ, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến lợi thế cạnh tranh và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Một nghiên cứu gần đây cho thấy doanh nghiệp có NLNL chất lượng cao tăng trưởng doanh thu nhanh hơn 20% so với doanh nghiệp khác.

  3. Những khó khăn chính trong việc nâng cao chất lượng NLNL tại Viettelimex là gì?
    Khó khăn bao gồm sức khỏe người lao động chưa đồng đều, trình độ chuyên môn và kỹ năng mềm chưa đáp ứng yêu cầu công việc, chính sách đãi ngộ chưa đủ hấp dẫn và tỷ lệ vi phạm kỷ luật lao động còn cao. Điều này làm giảm hiệu quả làm việc và tăng chi phí đào tạo, tuyển dụng.

  4. Các giải pháp đào tạo nào được đề xuất để nâng cao chất lượng NLNL?
    Đào tạo chuyên sâu về kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm, đào tạo tại chỗ kết hợp với đào tạo bên ngoài, tổ chức các khóa học nâng cao trình độ và kỹ năng công nghệ thông tin. Ví dụ, công ty nên tổ chức các lớp đào tạo kỹ năng giao tiếp và quản lý thời gian định kỳ cho nhân viên.

  5. Làm thế nào để xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh?
    Xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh thông qua tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, teambuilding, tạo môi trường làm việc an toàn, thân thiện và khuyến khích sáng tạo. Một môi trường làm việc tích cực giúp giảm stress, tăng sự gắn kết và nâng cao hiệu quả công việc.

Kết luận

  • Chất lượng nguồn nhân lực tại Công ty TNHH Nhà nước MTV Thương mại và Xuất nhập khẩu Viettel còn nhiều hạn chế về thể lực, trình độ chuyên môn và thái độ làm việc.
  • Các nhân tố ảnh hưởng bao gồm chính sách tuyển dụng, đào tạo, đãi ngộ và môi trường làm việc chưa đồng bộ và hấp dẫn.
  • Luận văn đã đề xuất các giải pháp thiết thực như tăng cường tuyển dụng, đào tạo chuyên sâu, cải thiện chính sách đãi ngộ và xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh.
  • Kế hoạch triển khai giải pháp được đề ra đến năm 2025 nhằm nâng cao chất lượng NLNL, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của công ty.
  • Khuyến nghị các phòng ban phối hợp chặt chẽ và lãnh đạo cam kết thực hiện để đạt hiệu quả cao nhất.

Để tiếp tục phát triển, công ty cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời thường xuyên đánh giá, điều chỉnh phù hợp với thực tiễn. Mời quý độc giả và các nhà quản lý nhân sự liên hệ để trao đổi, hợp tác phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.