Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành thép tại Việt Nam ngày càng phát triển, việc quản lý và tổ chức công tác kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất, thương mại thép đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh và đảm bảo tuân thủ pháp luật. Công ty TNHH Sản xuất thương mại kinh doanh thép Đồng Phát, thành lập từ năm 2013 tại TP. Hồ Chí Minh, hoạt động trong lĩnh vực bán buôn kim loại và quặng kim loại với các sản phẩm chủ lực như thép hộp, thép hình, thép ống, thép tấm và sắt thép xây dựng. Qua 8 năm hoạt động, công ty đã xây dựng được hệ thống kế toán tập trung, phục vụ cho việc quản lý tài chính và kiểm soát hoạt động kinh doanh.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng công tác kế toán tại Công ty TNHH Sản xuất thương mại kinh doanh thép Đồng Phát, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán, nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Nghiên cứu tập trung vào các nghiệp vụ kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tiền lương, hàng hóa và tài sản cố định trong năm tài chính 2020, tại trụ sở chính của công ty ở Quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh.

Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp thông tin chi tiết về quy trình, phương pháp kế toán và các tồn tại hiện tại, góp phần giúp doanh nghiệp cải thiện hệ thống kế toán, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý tài chính. Đồng thời, nghiên cứu cũng hỗ trợ các doanh nghiệp cùng ngành trong việc áp dụng các chuẩn mực kế toán phù hợp, từ đó thúc đẩy sự phát triển ổn định và bền vững của ngành thép trong nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình kế toán doanh nghiệp, trong đó có:

  • Lý thuyết kế toán tập trung: Nhấn mạnh việc tổ chức bộ máy kế toán theo hình thức tập trung nhằm đảm bảo tính chính xác, kịp thời và minh bạch trong việc ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
  • Mô hình quy trình kế toán: Bao gồm các quy trình kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tiền lương, hàng hóa và tài sản cố định, giúp hệ thống hóa các bước thực hiện nghiệp vụ kế toán trong doanh nghiệp.
  • Khái niệm về tài khoản kế toán và sổ kế toán: Áp dụng hệ thống tài khoản theo Thông tư 200/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính, bao gồm các tài khoản cấp 1, cấp 2 và cấp 3 để theo dõi chi tiết các nghiệp vụ kinh tế.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: kế toán tiền mặt, kế toán tiền gửi ngân hàng, kế toán tiền lương, kế toán hàng hóa, kế toán tài sản cố định, hệ thống tài khoản kế toán, chứng từ kế toán và sổ kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích định tính kết hợp định lượng dựa trên số liệu thực tế thu thập từ Công ty TNHH Sản xuất thương mại kinh doanh thép Đồng Phát trong năm tài chính 2020. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các chứng từ kế toán, sổ sách và báo cáo tài chính của công ty trong năm này.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp toàn bộ, nhằm đảm bảo tính đầy đủ và chính xác của dữ liệu. Phân tích dữ liệu được thực hiện thông qua việc kiểm tra, đối chiếu các chứng từ kế toán, đánh giá quy trình nghiệp vụ và so sánh với các chuẩn mực kế toán hiện hành.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2020, tập trung vào việc khảo sát thực tế công tác kế toán, thu thập và xử lý số liệu, phân tích kết quả và đề xuất giải pháp hoàn thiện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán tập trung: Công ty tổ chức bộ máy kế toán theo hình thức tập trung với 3 nhân sự chính, trong đó người phụ trách kế toán kiêm quản lý admin bán hàng, kế toán viên chính và nhân viên kế toán. Việc kiêm nhiệm nhiều công việc kế toán dẫn đến áp lực công việc và tiềm ẩn sai sót trong ghi nhận chứng từ.

  2. Quy trình kế toán tiền mặt và tiền gửi ngân hàng được thực hiện đầy đủ: Quy trình thu, chi tiền mặt và tiền gửi ngân hàng được thực hiện theo đúng quy định với các bước kiểm tra, ký duyệt và ghi sổ chi tiết. Ví dụ, ngày 13/01/2020, công ty thu tiền bán hàng từ khách hàng với số tiền 227.189 đồng được ghi nhận chính xác vào sổ chi tiết và sổ tổng hợp.

  3. Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương có quy trình rõ ràng nhưng chưa gắn kết chặt chẽ với kết quả lao động: Mặc dù quy trình lập bảng lương, ký duyệt và chi trả được thực hiện đầy đủ, công ty chưa có bảng chấm công chi tiết để đánh giá năng lực làm việc theo ngày, dẫn đến thiếu động lực cho người lao động. Số liệu thanh toán lương tháng 2 và tháng 5 năm 2020 đều ổn định ở mức 12 triệu đồng cho nhân viên văn phòng.

  4. Kế toán hàng hóa phản ánh đầy đủ các nghiệp vụ mua bán nhưng chưa phân bổ chi phí chính xác cho từng mặt hàng: Công ty mua và bán hàng hóa với số lượng lớn, ví dụ ngày 01/06/2020 mua 87.606 kg thép tấm với đơn giá khoảng 10.591 đồng/kg. Tuy nhiên, chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp chưa được phân bổ cho từng mặt hàng, ảnh hưởng đến việc xác định lợi nhuận chính xác.

Thảo luận kết quả

Việc tổ chức bộ máy kế toán tập trung phù hợp với quy mô nhỏ của công ty, giúp tiết kiệm chi phí nhưng cũng tạo ra áp lực công việc cho nhân viên kế toán, làm tăng nguy cơ sai sót. So sánh với các nghiên cứu trong ngành, việc phân công công việc rõ ràng hơn sẽ nâng cao hiệu quả và tính minh bạch.

Quy trình kế toán tiền mặt và tiền gửi ngân hàng được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo tính chính xác và kịp thời trong ghi nhận các nghiệp vụ phát sinh. Tuy nhiên, việc sử dụng phần mềm kế toán còn hạn chế, chủ yếu dựa trên Excel, gây mất thời gian và công sức.

Kế toán tiền lương chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa lương và kết quả lao động, điều này không khuyến khích người lao động nâng cao năng suất. Việc thiếu bảng chấm công chi tiết cũng làm giảm khả năng đánh giá hiệu quả làm việc.

Kế toán hàng hóa phản ánh chính xác lượng hàng mua vào và bán ra, tuy nhiên việc chưa phân bổ chi phí bán hàng và quản lý cho từng mặt hàng làm giảm khả năng đánh giá hiệu quả kinh doanh từng sản phẩm. Ngoài ra, công ty chưa trích lập dự phòng phải thu khó đòi, tiềm ẩn rủi ro tài chính.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện số lượng hàng hóa mua bán theo tháng, bảng so sánh chi phí và lợi nhuận từng mặt hàng, cũng như biểu đồ phân bổ chi phí quản lý doanh nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Phân bổ nguồn nhân lực kế toán chuyên biệt: Tách biệt các công việc kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tiền lương và hàng hóa để giảm áp lực công việc, nâng cao tính chính xác và minh bạch. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do Ban Giám đốc và phòng nhân sự chịu trách nhiệm.

  2. Áp dụng phần mềm kế toán chuyên nghiệp: Đầu tư phần mềm kế toán phù hợp để tự động hóa quy trình ghi chép, xử lý chứng từ và báo cáo, giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian. Triển khai trong vòng 12 tháng, do phòng IT và kế toán phối hợp thực hiện.

  3. Xây dựng hệ thống bảng chấm công chi tiết và gắn kết lương với hiệu quả công việc: Thiết lập bảng chấm công theo ngày, áp dụng chính sách thưởng phạt dựa trên kết quả lao động nhằm tăng động lực làm việc cho nhân viên. Thực hiện trong 3 tháng, do phòng nhân sự và kế toán phối hợp.

  4. Phân bổ chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp cho từng mặt hàng: Mở rộng hệ thống tài khoản chi tiết cấp 3 cho từng loại hàng hóa để theo dõi chính xác chi phí và lợi nhuận từng sản phẩm, từ đó có kế hoạch kinh doanh hiệu quả hơn. Thời gian thực hiện 6 tháng, do phòng kế toán chủ trì.

  5. Trích lập dự phòng phải thu khó đòi: Thiết lập chính sách trích lập dự phòng nhằm giảm thiểu rủi ro tài chính do các khoản nợ khó đòi, đảm bảo tính bền vững tài chính của công ty. Thực hiện ngay trong kỳ kế toán tiếp theo, do kế toán trưởng và Ban Giám đốc quyết định.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám đốc các doanh nghiệp sản xuất và thương mại thép: Giúp hiểu rõ về tổ chức bộ máy kế toán, quy trình nghiệp vụ và các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính.

  2. Nhân viên và quản lý phòng kế toán: Cung cấp kiến thức thực tiễn về quy trình kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tiền lương, hàng hóa và tài sản cố định, hỗ trợ cải tiến công tác kế toán.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kế toán – kiểm toán: Là tài liệu tham khảo thực tế về áp dụng chuẩn mực kế toán trong doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp nâng cao kỹ năng phân tích và thực hành kế toán.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức kiểm toán: Hỗ trợ đánh giá thực trạng công tác kế toán tại doanh nghiệp, từ đó đề xuất chính sách và hướng dẫn phù hợp nhằm nâng cao chất lượng báo cáo tài chính.

Câu hỏi thường gặp

  1. Công ty TNHH Sản xuất thương mại kinh doanh thép Đồng Phát áp dụng hệ thống tài khoản kế toán nào?
    Công ty áp dụng hệ thống tài khoản theo Thông tư 200/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính, bao gồm các tài khoản cấp 1, cấp 2 và cấp 3 để theo dõi chi tiết các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.

  2. Quy trình kế toán tiền mặt tại công ty được thực hiện như thế nào?
    Quy trình bao gồm việc kiểm tra chứng từ, lập phiếu thu, phiếu chi 3 liên, ký duyệt của phụ trách kế toán và tổng giám đốc, ghi sổ quỹ, sổ nhật ký chung và sổ cái, đảm bảo tính chính xác và minh bạch.

  3. Những tồn tại chính trong công tác kế toán tiền lương là gì?
    Công ty chưa có bảng chấm công chi tiết để đánh giá năng lực làm việc theo ngày, chưa gắn kết chặt chẽ lương với kết quả lao động, dẫn đến thiếu động lực cho người lao động.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý hàng hóa trong công ty?
    Cần mở thêm tài khoản chi tiết cấp 3 cho từng mặt hàng thép, phân bổ chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp cho từng sản phẩm, từ đó xác định chính xác lợi nhuận và lập kế hoạch kinh doanh phù hợp.

  5. Công ty có sử dụng phần mềm kế toán chuyên nghiệp không?
    Hiện tại công ty chủ yếu sử dụng phần mềm Excel cho công tác kế toán, chưa áp dụng phần mềm kế toán chuyên nghiệp, gây mất nhiều thời gian và công sức trong ghi chép và xử lý nghiệp vụ.

Kết luận

  • Công ty TNHH Sản xuất thương mại kinh doanh thép Đồng Phát đã xây dựng được hệ thống kế toán tập trung phù hợp với quy mô và đặc thù hoạt động.
  • Quy trình kế toán tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tiền lương, hàng hóa và tài sản cố định được thực hiện đầy đủ, chính xác, đáp ứng yêu cầu quản lý và báo cáo.
  • Một số tồn tại như kiêm nhiệm công việc kế toán, thiếu bảng chấm công chi tiết, chưa phân bổ chi phí chính xác cho từng mặt hàng và chưa áp dụng phần mềm kế toán chuyên nghiệp cần được khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp phân bổ nguồn nhân lực, áp dụng phần mềm kế toán, xây dựng hệ thống chấm công và phân bổ chi phí nhằm nâng cao hiệu quả công tác kế toán và quản lý tài chính.
  • Tiếp tục theo dõi, đánh giá và cải tiến công tác kế toán trong các năm tiếp theo để đảm bảo sự phát triển bền vững của công ty.

Hành động tiếp theo: Ban Giám đốc và phòng kế toán cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng tới, đồng thời đào tạo nhân viên để nâng cao năng lực chuyên môn và ứng dụng công nghệ trong kế toán.