Luận Văn Thạc Sĩ: Dạy Học Nguyên Hàm Tích Phân Để Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Cho Học Sinh

• Tác giả: Lê Thị Loan
• Người hướng dẫn: Gs. Nguyễn Hữu Châu
• Trường học: Trường đại học giáo dục - Đại học quốc gia hà nội
• Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học (bộ môn Toán)
• Đề tài: Dạy học chủ đề Nguyên hàm – Tích phân với mục tiêu phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
• 1.1. Vấn đề và giải quyết vấn đề trong dạy học Toán Trung học phổ thông
• 1.2. Vấn đề trong dạy học Toán
• 1.3. Giải quyết vấn đề trong dạy học Toán
• 1.4. Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.5. Cơ sở khoa học của phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.5.1. Cơ sở triết học
• 1.5.2. Cơ sở tâm lí học
• 1.5.3. Cơ sở giáo dục học
• 1.6. Đặc điểm, hình thức của phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.6.1. Đặc điểm của dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.7. Thực hiện dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.8. Những ưu, nhược điểm và lưu ý của phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề
• 1.9. Năng lực và năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trong học Toán THPT
• 1.9.1. Quan điểm về năng lực
• 1.9.2. Các mức độ của năng lực
• 1.9.3. Năng lực toán học của học sinh THPT
• 1.9.4. Năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trong học Toán THPT
• 1.9.4.1. Cấu trúc của năng lực giải quyết vấn đề
• 1.9.4.2. Vấn đề phát triển năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học Toán
• 1.9.4.3. Biểu hiện của năng lực giải quyết vấn đề trong học Toán ở THPT
• 1.9.4.4. Cấp độ của năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học Toán ở THPT
• 1.10. Vai trò, vị trí, nội dung và những thuận lợi khó khăn của giáo viên khi dạy chủ đề Nguyên hàm – Tích phân trong chương trình Giải tích 12
• 1.10.1. Vai trò, vị trí
• 1.10.2. Sơ lược nội dung chủ đề Nguyên hàm - Tích phân lớp 12
• 1.10.3. Những thuận lợi và khó khăn khi giảng dạy chủ đề Nguyên hàm – Tích phân lớp 12
• 1.11. Thực trạng về việc dạy và học chủ đề Nguyên hàm – Tích phân ở trường THPT Cao Phong, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định
• 1.11.1. Kết quả dự giờ thăm lớp
• 1.11.2. Bảng thống kê số liệu điều tra dạy và học chủ đề Nguyên hàm – Tích phân
• 1.12. Kết luận Chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC CHỦ ĐỀ NGUYÊN HÀM – TÍCH PHÂN
• 2.1. Các căn cứ để xây dựng biện pháp
• 2.1.1. Căn cứ vào cơ sở triết học
• 2.1.2. Căn cứ vào cơ sở tâm lí học
• 2.1.3. Căn cứ vào cơ sở giáo dục học
• 2.1.4. Căn cứ vào điều kiện thực tiễn
• 2.2. Một số biện pháp sư phạm góp phần phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh thông qua dạy chủ đề Nguyên hàm – Tích phân
• 2.2.1. Biện pháp 1: Trang bị tri thức cốt lõi về nội dung và phương pháp của chủ đề Nguyên hàm – Tích phân cho học sinh
• 2.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng hệ thống bài tập có tính vấn đề tạo điều kiện để học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề
• 2.2.3. Biện pháp 3: Tổ chức dạy học giải quyết vấn đề chủ đề Nguyên hàm – Tích phân nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh
• 2.3. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
• 3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm
• 3.1.1. Mục đích thực nghiệm
• 3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm
• 3.2. Tổ chức và nội dung thực nghiệm
• 3.2.1. Tổ chức thực nghiệm
• 3.2.2. Nội dung thực nghiệm
• 3.3. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm
• 3.3.1. Đánh giá định tính
• 3.3.2. Đánh giá định lượng
• 3.4. Kết luận chung về thực nghiệm
• 3.4.1. Về nội dung thực nghiệm
• 3.4.2. Một số vấn đề cần quan tâm
• 3.5. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Trong Dạy Học Nguyên Hàm Tích Phân

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề là một trong những mục tiêu quan trọng trong giáo dục hiện đại. Đặc biệt, trong dạy học môn Toán, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tư duy phản biện và khả năng giải quyết vấn đề. Chủ đề Nguyên hàm - Tích phân là một phần khó trong chương trình Toán lớp 12, đòi hỏi giáo viên cần có những phương pháp dạy học phù hợp để giúp học sinh vượt qua những khó khăn này.

1.1. Khái Niệm Về Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Trong Dạy Học

Năng lực giải quyết vấn đề được hiểu là khả năng của học sinh trong việc nhận diện, phân tích và tìm ra giải pháp cho các vấn đề toán học. Theo nghiên cứu của Lê Thị Loan (2017), năng lực này không chỉ bao gồm kiến thức mà còn liên quan đến kỹ năng tư duy và khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

1.2. Tầm Quan Trọng Của Nguyên Hàm Tích Phân Trong Dạy Học

Chủ đề Nguyên hàm - Tích phân không chỉ là một phần kiến thức quan trọng trong chương trình Toán lớp 12 mà còn là cơ sở để học sinh phát triển các kỹ năng giải quyết vấn đề. Việc hiểu rõ và vận dụng thành thạo các khái niệm này sẽ giúp học sinh tự tin hơn trong việc giải quyết các bài toán phức tạp.

II. Những Thách Thức Trong Việc Dạy Học Nguyên Hàm Tích Phân

Dạy học Nguyên hàm - Tích phân gặp nhiều thách thức, từ việc học sinh thiếu hứng thú đến việc giáo viên chưa áp dụng hiệu quả các phương pháp dạy học tích cực. Những khó khăn này cần được nhận diện và giải quyết để nâng cao chất lượng dạy học.

2.1. Khó Khăn Trong Việc Giải Quyết Vấn Đề Toán Học

Học sinh thường gặp khó khăn trong việc áp dụng kiến thức đã học vào các bài toán thực tiễn. Điều này dẫn đến việc thiếu tự tin và động lực học tập. Theo nghiên cứu của GS. Nguyễn Hữu Châu, việc thiếu kỹ năng giải quyết vấn đề là một trong những nguyên nhân chính khiến học sinh không đạt kết quả cao trong môn Toán.

2.2. Thiếu Hứng Thú Trong Học Tập

Nhiều học sinh cảm thấy chán nản khi học Nguyên hàm - Tích phân do tính chất trừu tượng của nó. Việc giáo viên chưa tạo ra được môi trường học tập tích cực và hấp dẫn cũng góp phần làm giảm hứng thú học tập của học sinh.

III. Phương Pháp Dạy Học Hiệu Quả Để Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề

Để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh, giáo viên cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, khuyến khích học sinh tham gia vào quá trình học tập một cách chủ động.

3.1. Phương Pháp Dạy Học Tích Cực

Phương pháp dạy học tích cực giúp học sinh chủ động tham gia vào quá trình học tập. Giáo viên có thể sử dụng các tình huống có vấn đề để kích thích tư duy và khả năng giải quyết vấn đề của học sinh.

3.2. Tổ Chức Hoạt Động Nhóm

Hoạt động nhóm không chỉ giúp học sinh trao đổi ý tưởng mà còn rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm. Việc thảo luận và giải quyết vấn đề cùng nhau sẽ giúp học sinh phát triển năng lực giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Của Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề

Việc phát triển năng lực giải quyết vấn đề không chỉ có ý nghĩa trong học tập mà còn trong cuộc sống hàng ngày. Học sinh có thể áp dụng những kỹ năng này để giải quyết các vấn đề thực tiễn.

4.1. Kết Quả Nghiên Cứu Từ Thực Tiễn

Nghiên cứu cho thấy rằng học sinh có năng lực giải quyết vấn đề tốt hơn sẽ có khả năng áp dụng kiến thức vào thực tiễn cao hơn. Điều này được chứng minh qua các bài kiểm tra và khảo sát thực tế tại trường THPT Cao Phong.

4.2. Tác Động Đến Tương Lai Của Học Sinh

Năng lực giải quyết vấn đề sẽ giúp học sinh tự tin hơn trong việc đối mặt với các thử thách trong học tập và cuộc sống. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục mà còn góp phần vào sự phát triển toàn diện của học sinh.

V. Kết Luận Về Phát Triển Năng Lực Giải Quyết Vấn Đề Trong Dạy Học

Phát triển năng lực giải quyết vấn đề qua dạy học Nguyên hàm - Tích phân là một nhiệm vụ quan trọng và cần thiết. Giáo viên cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực để giúp học sinh vượt qua những khó khăn và phát triển toàn diện.

5.1. Tóm Tắt Những Điểm Chính

Năng lực giải quyết vấn đề là một yếu tố quan trọng trong giáo dục. Việc dạy học Nguyên hàm - Tích phân cần được cải thiện để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh.

5.2. Định Hướng Tương Lai

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và áp dụng các phương pháp dạy học mới để phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục trong môn Toán.