Tổng quan nghiên cứu

Quản lý nguồn nhân lực (NNL) là một trong những yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt và toàn cầu hóa. Tổng công ty Giấy Việt Nam (VINAPACO), với hơn 40 năm hình thành và phát triển, hiện có quy mô gồm 14 phòng, ban chức năng, 20 đơn vị hạch toán phụ thuộc, 7 đơn vị hạch toán báo sổ, 1 công ty con và 7 công ty liên kết, với tổng số lao động khoảng 2.868 người tính đến cuối năm 2019. Trong giai đoạn 2017-2019, VINAPACO đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong sản xuất kinh doanh, góp phần giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động, đặc biệt là lao động nông thôn.

Tuy nhiên, Tổng công ty đang đối mặt với nhiều thách thức trong quản lý NNL như biến động lực lượng lao động, cạnh tranh thu hút nhân tài, và sự phát triển nhanh chóng của các khu công nghiệp trên cả nước. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng quản lý NNL tại VINAPACO, nhận diện các tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực, góp phần thúc đẩy hiệu quả sản xuất kinh doanh của Tổng công ty.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý NNL tại VINAPACO trong giai đoạn 2017-2019, bao gồm thu hút, đào tạo và phát triển, sắp xếp và sử dụng, cũng như duy trì nguồn nhân lực. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho công tác quản lý nhân sự tại các doanh nghiệp nhà nước nói chung và VINAPACO nói riêng, đồng thời góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong ngành giấy.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nguồn nhân lực hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết quản trị nguồn nhân lực: Nhấn mạnh vai trò của con người trong tổ chức, bao gồm các hoạt động thu hút, đào tạo, sử dụng và duy trì nhân lực nhằm đạt được mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp.
  • Mô hình quy trình quản lý nguồn nhân lực: Bao gồm các bước hoạch định NNL, tuyển dụng, đào tạo và phát triển, sắp xếp và sử dụng, đánh giá và duy trì nhân lực.
  • Các khái niệm chính: Nguồn nhân lực, quản lý nguồn nhân lực, hoạch định nhân lực, phân tích công việc, tuyển dụng, đào tạo phát triển, đánh giá thành tích và đãi ngộ.

Các lý thuyết này được vận dụng để phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp quản lý NNL tại VINAPACO, đồng thời tham khảo kinh nghiệm quản lý nhân lực từ các doanh nghiệp lớn như Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, Tổng công ty Xi măng Việt Nam và Công ty Cổ phần Giấy Hải Tiến.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập thông tin thứ cấp và sơ cấp:

  • Nguồn dữ liệu thứ cấp: Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh giai đoạn 2017-2019, các tài liệu pháp luật liên quan, các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về quản lý NNL.
  • Nguồn dữ liệu sơ cấp: Khảo sát xã hội học với mẫu 351 cán bộ công nhân viên được chọn ngẫu nhiên từ tổng số 2.868 người tại VINAPACO, thực hiện tháng 7 năm 2020. Phương pháp thu thập gồm phỏng vấn sâu, quan sát tại nơi làm việc và điều tra bằng phiếu hỏi cấu trúc, bán cấu trúc.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả (tính trung bình, tỷ lệ phần trăm) và so sánh các chỉ tiêu qua các năm và với các doanh nghiệp cùng ngành. Các thang đo Likert 5 điểm được áp dụng để đánh giá mức độ đồng thuận của người lao động về các hoạt động quản lý NNL.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2017 đến năm 2020, tập trung phân tích thực trạng giai đoạn 2017-2019 và khảo sát năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng nguồn nhân lực tại VINAPACO: Tổng số lao động là 2.868 người, trong đó cơ cấu lao động theo trình độ và giới tính có sự cân đối, với tỷ lệ lao động trẻ và có thâm niên làm việc phù hợp. Tỷ lệ hồ sơ dự tuyển so với nhu cầu tuyển dụng đạt khoảng 120%, cho thấy VINAPACO có sức hút nhất định trên thị trường lao động. Tuy nhiên, tỷ lệ tuyển dụng so với nhu cầu chỉ đạt khoảng 85%, phản ánh một phần chất lượng ứng viên chưa đáp ứng yêu cầu.

  2. Công tác đào tạo và phát triển: Tổng số lượt đào tạo trong giai đoạn 2017-2019 đạt khoảng 1.200 lượt, với tỷ trọng đào tạo tập trung vào cán bộ quản lý và công nhân kỹ thuật. Kinh phí đào tạo chiếm khoảng 3% tổng chi phí hoạt động, chủ yếu tập trung vào đào tạo kỹ thuật và nghiệp vụ chuyên môn. Tỷ lệ nhân viên được đánh giá sau đào tạo đạt mức 90% có cải thiện năng lực.

  3. Sắp xếp và sử dụng nguồn nhân lực: Việc bố trí lao động tại VINAPACO được thực hiện theo nguyên tắc đúng người đúng việc, với tỷ lệ lao động được sắp xếp phù hợp chuyên môn đạt 78%. Công tác luân chuyển cán bộ được thực hiện nhằm phát huy năng lực và giảm thiểu rủi ro đạo đức nghề nghiệp.

  4. Duy trì nguồn nhân lực: Hệ thống đánh giá thành tích nhân viên được áp dụng định kỳ với tỷ lệ nhân viên đạt loại A và B chiếm 65%. Chính sách đãi ngộ bao gồm lương, thưởng, phụ cấp và các chế độ phúc lợi được duy trì ổn định, góp phần giữ chân nhân viên có năng lực. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số hạn chế về mức độ hài lòng với chính sách đãi ngộ.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy VINAPACO đã có những bước tiến tích cực trong quản lý NNL, đặc biệt là trong công tác đào tạo và sắp xếp sử dụng lao động. Việc tỷ lệ hồ sơ dự tuyển cao hơn nhu cầu tuyển dụng phản ánh hiệu quả truyền thông và uy tín của Tổng công ty trên thị trường lao động. Tuy nhiên, tỷ lệ tuyển dụng thấp hơn nhu cầu cho thấy cần nâng cao chất lượng tuyển chọn và mở rộng nguồn ứng viên.

So sánh với các doanh nghiệp cùng ngành như Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam và Tổng công ty Xi măng Việt Nam, VINAPACO cần tăng cường hơn nữa công tác đào tạo kỹ năng mềm và phát triển đội ngũ quản lý để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Việc duy trì chính sách đãi ngộ cạnh tranh và minh bạch sẽ giúp nâng cao sự hài lòng và giảm tỷ lệ nghỉ việc.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ cơ cấu lao động theo độ tuổi, trình độ, tỷ lệ tuyển dụng và đào tạo qua các năm, cũng như bảng tổng hợp kết quả đánh giá nhân viên để minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác hoạch định nguồn nhân lực: Xây dựng kế hoạch nhân lực chi tiết theo từng giai đoạn, dự báo nhu cầu nhân lực dựa trên chiến lược phát triển và biến động thị trường lao động. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo VINAPACO; Thời gian: 6 tháng tới.

  2. Nâng cao chất lượng tuyển dụng: Áp dụng các phương pháp tuyển dụng hiện đại như phỏng vấn theo năng lực, trắc nghiệm tâm lý, mở rộng nguồn tuyển dụng từ các trường đại học, cao đẳng và thị trường lao động bên ngoài. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự; Thời gian: liên tục hàng năm.

  3. Tăng cường đào tạo và phát triển nhân lực: Đa dạng hóa các chương trình đào tạo kỹ năng mềm, ngoại ngữ, tin học và kỹ thuật chuyên môn, đồng thời xây dựng lộ trình phát triển nghề nghiệp rõ ràng cho từng nhóm đối tượng. Chủ thể thực hiện: Phòng đào tạo; Thời gian: 1-2 năm.

  4. Cải tiến chính sách đãi ngộ và duy trì nhân lực: Xây dựng hệ thống lương thưởng minh bạch, công bằng, gắn kết với hiệu quả công việc và thị trường lao động, đồng thời tăng cường các hoạt động văn hóa doanh nghiệp để nâng cao sự gắn bó của nhân viên. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự; Thời gian: 1 năm.

  5. Tăng cường công tác đánh giá và sử dụng nhân lực: Áp dụng hệ thống đánh giá theo KPI, kết hợp phản hồi 360 độ để nâng cao hiệu quả sử dụng nhân lực và phát hiện kịp thời các vấn đề phát sinh. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và các phòng ban liên quan; Thời gian: 6 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp nhà nước: Nhận diện các vấn đề thực tiễn trong quản lý NNL, từ đó xây dựng chính sách phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

  2. Phòng nhân sự và quản lý nhân lực: Áp dụng các phương pháp và công cụ quản lý nhân lực hiện đại, cải tiến quy trình tuyển dụng, đào tạo và đánh giá nhân viên.

  3. Sinh viên, học viên cao học ngành Quản lý kinh tế, Quản trị nhân sự: Tài liệu tham khảo bổ ích về lý thuyết và thực tiễn quản lý NNL trong doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam.

  4. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia tư vấn quản lý: Cung cấp dữ liệu thực tế và phân tích chuyên sâu để phát triển các giải pháp quản lý nhân lực hiệu quả trong bối cảnh cạnh tranh và hội nhập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nguồn nhân lực là gì và tại sao nó quan trọng?
    Quản lý nguồn nhân lực là quá trình thu hút, đào tạo, sử dụng và duy trì nhân lực nhằm đạt mục tiêu tổ chức. Nó quan trọng vì con người là yếu tố quyết định sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp.

  2. VINAPACO đã áp dụng những phương pháp nào trong quản lý nhân lực?
    VINAPACO sử dụng các phương pháp hoạch định nhân lực, tuyển dụng công khai, đào tạo phát triển kỹ năng, sắp xếp lao động phù hợp và chính sách đãi ngộ đa dạng nhằm giữ chân nhân viên.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả đào tạo nhân lực tại doanh nghiệp?
    Cần xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế, kết hợp đào tạo kỹ năng mềm và chuyên môn, đánh giá hiệu quả đào tạo và hỗ trợ phát triển nghề nghiệp liên tục.

  4. Chính sách đãi ngộ ảnh hưởng thế nào đến sự ổn định nguồn nhân lực?
    Chính sách đãi ngộ công bằng, minh bạch và cạnh tranh giúp tăng sự hài lòng, động viên nhân viên làm việc hiệu quả và giảm tỷ lệ nghỉ việc, góp phần duy trì nguồn nhân lực ổn định.

  5. Làm sao để doanh nghiệp thích ứng với biến động thị trường lao động?
    Doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật thông tin thị trường, linh hoạt trong hoạch định nhân lực, đa dạng hóa nguồn tuyển dụng và nâng cao năng lực đào tạo để đáp ứng nhanh các thay đổi.

Kết luận

  • Quản lý nguồn nhân lực tại Tổng công ty Giấy Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong giai đoạn 2017-2019, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
  • Các tồn tại chủ yếu liên quan đến chất lượng tuyển dụng, chính sách đãi ngộ và phát triển nhân lực cần được cải thiện.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể về hoạch định, tuyển dụng, đào tạo, sử dụng và duy trì nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả quản lý.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn và lý luận, là tài liệu tham khảo cho các doanh nghiệp nhà nước và các nhà quản lý nhân sự.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp trong thời gian tới.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực quản lý nhân lực tại doanh nghiệp của bạn, góp phần xây dựng đội ngũ nhân sự vững mạnh và phát triển bền vững!