I. Cơ sở lý luận về chi NSNN cho đầu tư XDCB
Chi NSNN cho đầu tư XDCB là một khoản chi lớn và chiếm tỷ trọng chủ yếu trong tổng nguồn vốn chi đầu tư phát triển của NSNN. Theo Nguyễn Thị Bạch Nguyệt (2012), chi NSNN cho đầu tư XDCB là khoản chi tài chính Nhà nước được đầu tư cho các công trình thuộc kết cấu hạ tầng như cầu cống, bến cảng, sân bay, hệ thống thủy lợi, năng lượng, viễn thông, các công trình kinh tế có tính chất chiến lược, các công trình và dự án phát triển văn hóa xã hội trọng điểm, phúc lợi công cộng nhằm hình thành thế cân đối cho nền kinh tế, tạo ra tiền đề kích thích quá trình vận động vốn của doanh nghiệp và tư nhân nhằm mục đích tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân. Theo Điều 4, Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015, chi đầu tư XDCB là nhiệm vụ chi của NSNN để thực hiện các chương trình, dự án đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội và các chương trình, dự án phục vụ phát triển KT - XH.
1.1 Khái niệm và đặc điểm về đầu tư XDCB
Đầu tư XDCB là hoạt động nhằm tạo ra các TSCĐ có năng lực sản xuất và phục vụ nhất định như khảo sát, thiết kế, xây lắp. XDCB được thực hiện thông qua nhiều hình thức: xây mới, nâng cấp, mở rộng, cải tiến hay khôi phục TSCĐ cho nền kinh tế. Hoạt động đầu tư XDCB có những đặc điểm chính như phạm vi rộng, đòi hỏi nguồn lực lớn, tạo ra các sản phẩm có giá trị sử dụng lâu dài, diễn ra trong thời gian dài, và sản phẩm có tính đơn chiếc.
1.2 Các giai đoạn thực hiện dự án đầu tư XDCB
Các dự án đầu tư XDCB được thực hiện qua nhiều giai đoạn tách rời nhau nhưng có sự gắn kết chặt chẽ. Giai đoạn chuẩn bị đầu tư bao gồm nghiên cứu sự cần thiết phải đầu tư, tiến hành thăm dò thị trường, chọn địa điểm xây dựng, lập dự án đầu tư. Giai đoạn thực hiện đầu tư bao gồm chuẩn bị mặt bằng xây dựng, tuyển chọn tư vấn khảo sát, thiết kế, tổ chức đấu thầu thi công xây lắp, thiết bị, thi công xây lắp công trình, kiểm tra giám sát thực hiện các hợp đồng. Giai đoạn kết thúc xây dựng đưa công trình vào khai thác và sử dụng bao gồm bàn giao, nghiệm thu, quyết toán vốn đầu tư và đưa vào sử dụng.
II. Thực trạng quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB tại huyện Võ Nhai
Thực trạng quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB tại huyện Võ Nhai giai đoạn 2016-2018 cho thấy những kết quả đạt được và những hạn chế cần khắc phục. Các dự án đầu tư XDCB trên địa bàn huyện Võ Nhai đã góp phần phát triển cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng đời sống người dân. Tuy nhiên, công tác quản lý chi NSNN còn gặp nhiều khó khăn như hiệu quả vốn đầu tư thấp, thất thoát, lãng phí trong thực hiện đầu tư, đội ngũ cán bộ tài chính địa phương còn hạn chế.
2.1 Kết quả chi NSNN cho đầu tư XDCB
Kết quả chi NSNN cho đầu tư XDCB trên địa bàn huyện Võ Nhai giai đoạn 2016-2018 cho thấy sự gia tăng đáng kể về số lượng dự án và tổng vốn đầu tư. Các dự án tập trung vào các lĩnh vực như giao thông, thủy lợi, giáo dục, y tế, văn hóa. Tuy nhiên, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư còn thấp, nhiều dự án chậm tiến độ, chất lượng công trình chưa đảm bảo.
2.2 Những hạn chế trong quản lý chi NSNN
Những hạn chế trong quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB tại huyện Võ Nhai bao gồm: thiếu sự giám sát chặt chẽ trong quá trình thực hiện dự án, chậm trễ trong việc giải ngân vốn đầu tư, thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý, trình độ chuyên môn của cán bộ quản lý còn hạn chế, chưa ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin trong quản lý chi NSNN.
III. Giải pháp hoàn thiện quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB
Giải pháp hoàn thiện quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB tại huyện Võ Nhai cần tập trung vào việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, nâng cao năng lực chuyên môn của cán bộ quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chi NSNN, và tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách quản lý vốn đầu tư.
3.1 Hoàn thiện quy trình quản lý chi NSNN
Hoàn thiện quy trình quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB cần tập trung vào việc xây dựng và thực hiện các quy trình quản lý chặt chẽ, từ khâu lập kế hoạch, phân bổ vốn, thực hiện dự án, đến khâu nghiệm thu, quyết toán vốn đầu tư. Cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để đảm bảo việc sử dụng vốn đầu tư hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.
3.2 Nâng cao năng lực chuyên môn của cán bộ quản lý
Nâng cao năng lực chuyên môn của cán bộ quản lý chi NSNN cho đầu tư XDCB là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả quản lý. Cần tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý tài chính, quản lý dự án cho cán bộ quản lý. Đồng thời, cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chi NSNN để nâng cao hiệu quả công tác quản lý.
