Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, việc ứng dụng phần mềm kế toán (PMKT) tại các doanh nghiệp trở thành xu hướng tất yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và kế toán. Tại TP. Hồ Chí Minh, theo khảo sát từ tháng 01 đến tháng 07 năm 2016, có khoảng 204 doanh nghiệp sử dụng phần mềm kế toán trong công tác quản lý tài chính. Tuy nhiên, hiệu quả sử dụng phần mềm này còn nhiều hạn chế do các yếu tố như chất lượng phần mềm, phần cứng, năng lực quản lý và thái độ người dùng. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán tại các doanh nghiệp trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, đánh giá mức độ tác động của từng nhân tố và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán. Nghiên cứu tập trung trong phạm vi các doanh nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh trong năm 2016, với ý nghĩa quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp khai thác tối đa lợi ích từ phần mềm kế toán, nâng cao năng lực cạnh tranh và quản lý tài chính hiệu quả hơn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết nền tảng chính: lý thuyết khuyếch tán công nghệ và lý thuyết nguồn lực doanh nghiệp. Lý thuyết khuyếch tán công nghệ (Roger, 1995) giải thích quá trình áp dụng công nghệ mới trong doanh nghiệp, nhấn mạnh vai trò của nhận thức và thái độ người dùng trong việc chấp nhận phần mềm kế toán. Lý thuyết nguồn lực doanh nghiệp (Wernerfelt, 1995) tập trung vào việc các nguồn lực như tài chính, nhân sự và năng lực quản lý ảnh hưởng đến khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong doanh nghiệp. Mô hình nghiên cứu gồm sáu khái niệm chính: chất lượng thông tin, năng lực quản lý, chất lượng phần mềm, chất lượng phần cứng, hiệu quả tư vấn và thái độ chấp nhận phần mềm. Trong đó, chất lượng phần mềm có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số hồi quy β = 0.501, tiếp theo là chất lượng phần cứng (β = 0.167), năng lực quản lý (β = 0.164), hiệu quả tư vấn (β = 0.135), chất lượng thông tin (β = 0.123) và thái độ chấp nhận phần mềm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính bao gồm thảo luận nhóm với 12 thành viên để xác định các nhân tố ảnh hưởng và xây dựng bảng câu hỏi khảo sát. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát 204 doanh nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh từ tháng 01 đến tháng 07 năm 2016, sử dụng thang đo Likert 5 mức độ để đánh giá mức độ tác động của các nhân tố. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS 22, đánh giá độ tin cậy thang đo qua hệ số Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố khám phá (EFA). Mô hình hồi quy tuyến tính bội được sử dụng để kiểm định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán. Cỡ mẫu 204 được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các doanh nghiệp sử dụng phần mềm kế toán trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng phần mềm là nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán với hệ số β = 0.501, cho thấy phần mềm có tính ổn định, khả năng tích hợp và bảo mật cao sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng. Khoảng 50% sự biến thiên hiệu quả sử dụng được giải thích bởi chất lượng phần mềm.

  2. Chất lượng phần cứng có tác động đáng kể với β = 0.167, phản ánh tầm quan trọng của hệ thống máy tính đủ mạnh, khả năng chia sẻ dữ liệu và nâng cấp trong tương lai. Khoảng 16.7% sự biến thiên hiệu quả sử dụng được giải thích bởi yếu tố này.

  3. Năng lực quản lý với β = 0.164 cho thấy trình độ chuyên môn, ý thức tuân thủ pháp luật và trách nhiệm nghề nghiệp của nhà quản lý và nhân viên kế toán ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả sử dụng phần mềm.

  4. Hiệu quả tư vấn từ chuyên gia và nhà cung cấp phần mềm có hệ số β = 0.135, cho thấy vai trò hỗ trợ kỹ thuật và tư vấn trong quá trình triển khai phần mềm là cần thiết để nâng cao hiệu quả sử dụng.

  5. Chất lượng thông tin với β = 0.123 và thái độ chấp nhận phần mềm có ảnh hưởng thấp nhất nhưng vẫn có tác động tích cực đến hiệu quả sử dụng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò then chốt của chất lượng phần mềm và phần cứng trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán. Sự tương tác giữa năng lực quản lý và hiệu quả tư vấn cũng góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng phần mềm. Các biểu đồ phân tích hồi quy và bảng phân tích tương quan Pearson minh họa rõ mối quan hệ tích cực giữa các nhân tố và hiệu quả sử dụng phần mềm. So sánh với nghiên cứu của Phan Đức Dũng & Phạm Anh Tuấn (2015), nghiên cứu này bổ sung thêm yếu tố thái độ chấp nhận phần mềm, làm rõ hơn khía cạnh con người trong việc ứng dụng công nghệ. Ý nghĩa thực tiễn của kết quả là doanh nghiệp cần chú trọng đầu tư vào phần mềm và phần cứng chất lượng, đồng thời nâng cao năng lực quản lý và nhận thức người dùng để khai thác tối đa lợi ích từ phần mềm kế toán.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng phần mềm kế toán: Doanh nghiệp cần lựa chọn phần mềm có tính ổn định, bảo mật và khả năng tích hợp cao. Nhà cung cấp phần mềm cần thường xuyên cập nhật, bảo trì và nâng cấp để đáp ứng các thay đổi về quy định kế toán. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm. Chủ thể thực hiện: doanh nghiệp và nhà cung cấp phần mềm.

  2. Cải thiện chất lượng phần cứng: Đầu tư hệ thống máy tính đủ mạnh, có khả năng chia sẻ dữ liệu và nâng cấp linh hoạt để đảm bảo phần mềm hoạt động hiệu quả. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng. Chủ thể thực hiện: doanh nghiệp.

  3. Tăng cường năng lực quản lý và đào tạo nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, ý thức tuân thủ pháp luật và trách nhiệm nghề nghiệp cho nhà quản lý và nhân viên kế toán. Thời gian thực hiện: định kỳ hàng năm. Chủ thể thực hiện: doanh nghiệp, các tổ chức đào tạo.

  4. Tăng cường hiệu quả tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật: Doanh nghiệp nên hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia tư vấn và nhà cung cấp phần mềm để nhận được hỗ trợ kịp thời, giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình sử dụng phần mềm. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể thực hiện: doanh nghiệp và nhà cung cấp dịch vụ tư vấn.

  5. Khuyến khích thái độ tích cực trong việc chấp nhận phần mềm: Xây dựng môi trường làm việc thân thiện với công nghệ, khuyến khích người dùng tiếp cận và sử dụng phần mềm kế toán một cách chủ động. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể thực hiện: doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán, từ đó đưa ra các quyết định đầu tư và chính sách đào tạo phù hợp nhằm nâng cao năng lực quản lý tài chính.

  2. Nhân viên kế toán và tài chính: Nắm bắt được các yếu tố kỹ thuật và quản lý ảnh hưởng đến công việc, từ đó nâng cao kỹ năng sử dụng phần mềm kế toán, giảm thiểu sai sót và tăng hiệu quả công việc.

  3. Nhà cung cấp phần mềm kế toán: Tham khảo để cải tiến sản phẩm, nâng cao chất lượng phần mềm và dịch vụ tư vấn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng doanh nghiệp.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, công nghệ thông tin: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo hoặc ứng dụng trong giảng dạy.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán?
    Chất lượng phần mềm là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số β = 0.501, do đó việc lựa chọn phần mềm ổn định, bảo mật và dễ sử dụng là rất quan trọng.

  2. Phần cứng có vai trò như thế nào trong việc sử dụng phần mềm kế toán?
    Chất lượng phần cứng ảnh hưởng đáng kể (β = 0.167), máy tính đủ mạnh và có khả năng nâng cấp giúp phần mềm hoạt động trơn tru, giảm thiểu lỗi và tăng tốc độ xử lý.

  3. Năng lực quản lý ảnh hưởng ra sao đến hiệu quả sử dụng phần mềm?
    Năng lực quản lý với β = 0.164 cho thấy trình độ chuyên môn và ý thức tuân thủ pháp luật của nhà quản lý và nhân viên kế toán góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng phần mềm.

  4. Tại sao hiệu quả tư vấn lại quan trọng?
    Hiệu quả tư vấn (β = 0.135) giúp doanh nghiệp nhận được hỗ trợ kỹ thuật và giải pháp phù hợp trong quá trình triển khai và sử dụng phần mềm, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng.

  5. Làm thế nào để cải thiện thái độ chấp nhận phần mềm kế toán trong doanh nghiệp?
    Tạo môi trường làm việc thân thiện với công nghệ, tổ chức đào tạo và khuyến khích người dùng tiếp cận phần mềm một cách tích cực sẽ giúp cải thiện thái độ và tăng hiệu quả sử dụng.

Kết luận

  • Xác định sáu nhân tố chính ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán gồm: chất lượng phần mềm, chất lượng phần cứng, năng lực quản lý, hiệu quả tư vấn, chất lượng thông tin và thái độ chấp nhận phần mềm.
  • Chất lượng phần mềm và phần cứng là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, chiếm hơn 65% ảnh hưởng tổng thể.
  • Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp định tính và định lượng với cỡ mẫu 204 doanh nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh trong năm 2016.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng phần mềm kế toán, tập trung vào đầu tư công nghệ, đào tạo nhân sự và tăng cường tư vấn hỗ trợ.
  • Khuyến nghị các doanh nghiệp và nhà cung cấp phần mềm phối hợp chặt chẽ để phát triển và ứng dụng phần mềm kế toán hiệu quả hơn trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế.

Hành động tiếp theo: Doanh nghiệp nên tiến hành đánh giá lại hệ thống phần mềm kế toán hiện tại, triển khai các giải pháp nâng cao chất lượng phần mềm và phần cứng, đồng thời tổ chức đào tạo nâng cao năng lực quản lý và nhân viên kế toán. Nhà cung cấp phần mềm cần cải tiến sản phẩm và dịch vụ tư vấn để đáp ứng tốt hơn nhu cầu khách hàng.