Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội hiện nay, việc làm và giải quyết việc làm (GQVL) là vấn đề trọng tâm đối với các quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam. Theo Luật Việc làm số 38/2013/QH13, việc làm được hiểu là hoạt động lao động tạo ra thu nhập hợp pháp, đóng vai trò quan trọng trong ổn định xã hội và phát triển kinh tế. Tại huyện An Lão, thành phố Hải Phòng, Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) đã triển khai hoạt động cho vay GQVL nhằm hỗ trợ người lao động (NLĐ) và các cơ sở sản xuất kinh doanh (SXKD) tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, tạo việc làm và nâng cao thu nhập.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung làm rõ các vấn đề lý luận về đẩy mạnh hoạt động cho vay GQVL tại NHCSXH huyện An Lão, phân tích thực trạng giai đoạn 2018-2022 và đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ hoạt động cho vay GQVL tại NHCSXH huyện An Lão trong giai đoạn 2018-2022, với trọng tâm là các đối tượng NLĐ và cơ sở SXKD trên địa bàn huyện.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện chính sách tín dụng ưu đãi, góp phần giảm nghèo, tạo việc làm bền vững, ổn định đời sống người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Qua đó, nghiên cứu cũng hỗ trợ NHCSXH huyện An Lão nâng cao năng lực quản lý, mở rộng quy mô cho vay và nâng cao chất lượng tín dụng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý kinh tế liên quan đến hoạt động tín dụng chính sách và giải quyết việc làm. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết về tín dụng chính sách xã hội: Nhấn mạnh vai trò của NHCSXH trong việc cung cấp vốn ưu đãi cho các đối tượng chính sách nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, giảm nghèo và tạo việc làm. Lý thuyết này làm rõ đặc điểm hoạt động cho vay không vì mục tiêu lợi nhuận mà hướng tới mục tiêu an sinh xã hội.

  2. Mô hình quản lý hoạt động cho vay GQVL: Bao gồm các khái niệm về điều kiện cho vay, quy trình cho vay, kiểm soát tín dụng và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động cho vay như dư nợ, doanh số cho vay, tỷ lệ nợ quá hạn, số lượng lao động được tạo việc làm.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: việc làm, giải quyết việc làm, hoạt động cho vay giải quyết việc làm, dư nợ cho vay, tỷ lệ nợ quá hạn, tổ tiết kiệm và vay vốn (TKVV), và các đối tượng chính sách.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ các báo cáo tổng kết hoạt động hàng năm của NHCSXH huyện An Lão, các văn bản pháp luật liên quan như Luật Việc làm 2013, Nghị định 61/2015/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ của NHCSXH. Ngoài ra, dữ liệu thứ cấp được khai thác từ các tài liệu chuyên ngành, sách giáo trình và các nghiên cứu trước đây.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Thống kê mô tả: Phân tích số liệu về nguồn vốn, dư nợ, doanh số cho vay, tỷ lệ nợ quá hạn và số lao động được tạo việc làm trong giai đoạn 2018-2022.
  • Phân tích so sánh: Đánh giá sự biến động các chỉ tiêu qua các năm để nhận diện xu hướng phát triển và các hạn chế.
  • Phân tích tổng hợp: Kết hợp các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động cho vay GQVL nhằm đưa ra các giải pháp phù hợp.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các khoản vay GQVL tại NHCSXH huyện An Lão trong giai đoạn 2018-2022, với sự phối hợp của các tổ chức chính trị xã hội và tổ TKVVV trên địa bàn. Phương pháp chọn mẫu là toàn bộ dữ liệu có sẵn nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2018 đến năm 2022, tập trung phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn tiếp theo đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng nguồn vốn và dư nợ cho vay GQVL
    Nguồn vốn hoạt động của NHCSXH huyện An Lão tăng từ 278.994 triệu đồng năm 2018 lên 401.731 triệu đồng năm 2022, tương đương mức tăng 11,56% so với năm trước. Dư nợ cho vay GQVL cũng tăng mạnh từ 10.778 triệu đồng năm 2018 lên 43.115 triệu đồng năm 2022, tăng 79% so với năm 2021. Điều này cho thấy sự mở rộng quy mô tín dụng GQVL, đáp ứng nhu cầu vốn của NLĐ và cơ sở SXKD.

  2. Số lượng khách hàng vay và lao động được tạo việc làm
    Số lượng khách hàng vay vốn GQVL tăng đều qua các năm, góp phần tạo ra hơn chục nghìn việc làm ổn định với mức thu nhập từ trung bình đến khá. Tốc độ tăng trưởng lao động được tạo việc làm đạt khoảng 10-15% mỗi năm, phản ánh hiệu quả của chương trình cho vay trong việc giải quyết việc làm tại địa phương.

  3. Chất lượng tín dụng và tỷ lệ nợ quá hạn
    Tỷ lệ nợ quá hạn cho vay GQVL tại NHCSXH huyện An Lão duy trì ở mức thấp, dưới 2%, cho thấy công tác kiểm soát tín dụng và thu hồi nợ được thực hiện hiệu quả. Doanh số thu nợ tăng trung bình 8-10% mỗi năm, đảm bảo nguồn vốn quay vòng và phát triển bền vững.

  4. Ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài và bên trong
    Môi trường kinh tế xã hội ổn định, chính sách Nhà nước phù hợp, cùng với mạng lưới tổ chức tín dụng rộng khắp và sự phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị xã hội là những nhân tố tích cực thúc đẩy hoạt động cho vay GQVL. Ngược lại, hạn chế về trình độ nhận thức của một số hộ vay, thủ tục vay vốn còn phức tạp và điều kiện tự nhiên khó khăn là những thách thức cần khắc phục.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy NHCSXH huyện An Lão đã phát huy hiệu quả vai trò là công cụ tín dụng chính sách trong việc hỗ trợ tạo việc làm và phát triển kinh tế địa phương. Sự tăng trưởng mạnh mẽ về dư nợ và số lượng khách hàng vay phản ánh nhu cầu vốn lớn và sự tin tưởng của người dân vào chương trình cho vay GQVL.

So sánh với các nghiên cứu tại huyện Phù Ninh (Phú Thọ) và huyện Yên Thế (Bắc Giang), các chỉ tiêu về tăng trưởng dư nợ và tỷ lệ nợ quá hạn của An Lão tương đối ổn định và có phần vượt trội nhờ công tác phối hợp hiệu quả với các tổ chức chính trị xã hội và mạng lưới tổ TKVVV. Biểu đồ tăng trưởng dư nợ và doanh số thu nợ qua các năm có thể minh họa rõ nét sự phát triển bền vững của chương trình.

Tuy nhiên, việc một số hộ vay sử dụng vốn không đúng mục đích hoặc gặp khó khăn trong trả nợ vẫn tồn tại, đòi hỏi NHCSXH cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và nâng cao chất lượng tư vấn, hướng dẫn khách hàng. Ngoài ra, việc đơn giản hóa thủ tục vay vốn và nâng cao trình độ cán bộ tín dụng cũng là yếu tố then chốt để đẩy mạnh hoạt động cho vay GQVL.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nguồn vốn cho vay GQVL
    Chủ động phối hợp với các cấp ngân sách và huy động vốn từ các tổ chức, cá nhân để tăng nguồn vốn cho vay, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của NLĐ và cơ sở SXKD. Mục tiêu tăng trưởng dư nợ GQVL khoảng 15% mỗi năm, thực hiện trong giai đoạn 2023-2030.

  2. Đơn giản hóa thủ tục và nâng cao chất lượng dịch vụ
    Rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ vay vốn, giảm bớt giấy tờ không cần thiết, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giao dịch để tạo thuận lợi cho khách hàng. Đào tạo cán bộ tín dụng nâng cao kỹ năng tư vấn và phục vụ khách hàng, đảm bảo thái độ chuyên nghiệp, tận tâm.

  3. Tăng cường phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội và tổ TKVVV
    Phát huy vai trò “cánh tay nối dài” của các tổ chức này trong công tác tuyên truyền, bình xét cho vay, giám sát sử dụng vốn và thu hồi nợ. Mở rộng mạng lưới tổ TKVVV để bao phủ toàn bộ các xã, thị trấn trên địa bàn huyện.

  4. Nâng cao công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nợ xấu
    Thực hiện kiểm tra định kỳ và đột xuất việc sử dụng vốn vay, phát hiện kịp thời các trường hợp sử dụng sai mục đích hoặc có nguy cơ nợ quá hạn. Áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm túc nhằm bảo toàn nguồn vốn và nâng cao chất lượng tín dụng.

  5. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và đào tạo nâng cao nhận thức khách hàng
    Tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo về kỹ năng quản lý tài chính, sản xuất kinh doanh cho các hộ vay vốn. Tuyên truyền sâu rộng về chính sách tín dụng ưu đãi và trách nhiệm trả nợ nhằm nâng cao ý thức sử dụng vốn hiệu quả.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý NHCSXH và các tổ chức tín dụng chính sách
    Giúp nâng cao hiểu biết về thực trạng và các giải pháp đẩy mạnh hoạt động cho vay GQVL, từ đó cải thiện hiệu quả quản lý và triển khai chương trình tín dụng.

  2. Lãnh đạo và cán bộ các cơ quan quản lý nhà nước về lao động, việc làm và an sinh xã hội
    Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng, điều chỉnh chính sách hỗ trợ việc làm và tín dụng ưu đãi phù hợp với thực tiễn địa phương.

  3. Các tổ chức chính trị xã hội và tổ TKVVV
    Hỗ trợ nâng cao năng lực phối hợp, giám sát và tư vấn khách hàng trong hoạt động cho vay GQVL, góp phần bảo đảm sử dụng vốn đúng mục đích và hiệu quả.

  4. Các nhà nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, tài chính ngân hàng
    Là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình hoạt động tín dụng chính sách, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng tín dụng ưu đãi tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạt động cho vay giải quyết việc làm tại NHCSXH huyện An Lão có đặc điểm gì nổi bật?
    Hoạt động cho vay GQVL tại NHCSXH huyện An Lão tập trung vào đối tượng NLĐ và cơ sở SXKD khó khăn, với mục tiêu không vì lợi nhuận mà nhằm tạo việc làm, nâng cao thu nhập và ổn định đời sống. Quy trình cho vay được thực hiện chặt chẽ, phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội và tổ TKVVV để đảm bảo vốn sử dụng đúng mục đích.

  2. Nguồn vốn cho vay GQVL được hình thành như thế nào?
    Nguồn vốn chủ yếu từ ngân sách Trung ương, chiếm trên 88% tổng nguồn vốn năm 2022, cùng với nguồn vốn huy động từ các tổ chức, cá nhân địa phương. Sự gia tăng tỷ trọng vốn huy động qua các năm cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn của cộng đồng đối với hoạt động tín dụng chính sách.

  3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động cho vay GQVL gồm những gì?
    Bao gồm số lượng khách hàng vay vốn, dư nợ cho vay, doanh số cho vay, doanh số thu nợ, tỷ lệ nợ quá hạn và số lao động được tạo việc làm. Các chỉ tiêu này phản ánh quy mô, chất lượng và hiệu quả sử dụng vốn vay.

  4. Những khó khăn chính trong hoạt động cho vay GQVL tại huyện An Lão là gì?
    Một số hộ vay vốn còn hạn chế về trình độ nhận thức và kinh nghiệm sản xuất, dẫn đến sử dụng vốn không hiệu quả hoặc không đúng mục đích. Thủ tục vay vốn đôi khi còn phức tạp, cùng với điều kiện tự nhiên khó khăn ảnh hưởng đến khả năng trả nợ.

  5. Biện pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả cho vay GQVL?
    Đề xuất tăng cường nguồn vốn, đơn giản hóa thủ tục, nâng cao chất lượng dịch vụ, phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị xã hội, tăng cường kiểm tra giám sát và đẩy mạnh tuyên truyền, đào tạo nâng cao nhận thức khách hàng. Các biện pháp này nhằm đảm bảo vốn vay được sử dụng hiệu quả, tạo việc làm bền vững.

Kết luận

  • Hoạt động cho vay giải quyết việc làm tại NHCSXH huyện An Lão đã có sự phát triển mạnh mẽ về quy mô và chất lượng trong giai đoạn 2018-2022, góp phần tạo ra hàng chục nghìn việc làm ổn định.
  • Nguồn vốn chủ yếu từ ngân sách Trung ương được bổ sung bởi nguồn vốn huy động địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho mở rộng tín dụng chính sách.
  • Tỷ lệ nợ quá hạn duy trì ở mức thấp, phản ánh hiệu quả công tác kiểm soát tín dụng và thu hồi nợ.
  • Các nhân tố bên ngoài và bên trong như môi trường kinh tế xã hội, chính sách Nhà nước, mạng lưới tổ chức tín dụng và trình độ cán bộ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động cho vay.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tăng cường nguồn vốn, đơn giản hóa thủ tục, nâng cao chất lượng dịch vụ và phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị xã hội để đẩy mạnh hoạt động cho vay GQVL trong giai đoạn tới.

Next steps: Triển khai các biện pháp đề xuất từ năm 2023, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả hoạt động hàng năm để điều chỉnh chính sách phù hợp. Các cơ quan quản lý và NHCSXH huyện An Lão cần phối hợp chặt chẽ nhằm đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế xã hội bền vững.

Call to action: Các bên liên quan cần tăng cường hợp tác, đổi mới phương thức quản lý và nâng cao nhận thức của người vay vốn để phát huy tối đa hiệu quả nguồn vốn tín dụng chính sách, góp phần xây dựng huyện An Lão trở thành địa phương phát triển toàn diện và bền vững.