Luận văn về sáng tác viết cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Ký

• Người hướng dẫn: TS. Lê Hồ Nghĩa
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Sư phạm
• Đề tài: Chương trình đào tạo và nghiên cứu
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục đích nghiên cứu
• 1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.4. Kết cấu của luận văn
• 2. CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ HÀNH TRÌNH SÁNG TÁC CỦA NGUYỄN NGỌC KÝ
• 2.1. Tuổi ấu thơ với đôi tay tật nguyền
• 2.2. Văn xuôi viết cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Ký
• 2.3. Thơ viết cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Ký
• 2.4. Một số đề xuất về việc đưa sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký vào hoạt động giáo dục ở cấp (Mầm non, Tiểu học, Trung học, Giáo dục đặc biệt)
• 3. TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về sáng tác cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Ký

Nguyễn Ngọc Ký là một tấm gương sáng về nghị lực sống, vượt lên nghịch cảnh số phận. Dù bị liệt cả hai tay, Nguyễn Ngọc Ký đã tập viết bằng chân để đến trường, vào đại học và trở thành nhà giáo - nhà văn, sống một cuộc đời đầy ý nghĩa. Hơn 35 năm công tác trong ngành Giáo dục, nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký đã dìu dắt bao thế hệ học trò với tấm lòng nhiệt huyết và những bài giảng sáng tạo. Ông còn dành thời gian, tâm sức nghiên cứu và viết sách về giáo dục; thực hiện hàng ngàn buổi giao lưu, nói chuyện, tư vấn tâm lý tại các trường THCS, THPT, trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học trong cả nước nhằm giáo dục lẽ sống, bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm, “truyền lửa” cho thế hệ trẻ. Năm 1992, Nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký vinh dự được Nhà nước tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú. Không chỉ thành công trong sự nghiệp giáo dục, người thầy ấy còn nỗ lực không ngừng trên hành trình sáng tác văn học và đạt được những thành công đáng ghi nhận. Ông là nhà văn viết bằng chân đầu tiên được sách Kỷ lục Việt Nam ghi nhận. Năm 2006, Nguyễn Ngọc Ký được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam. Vượt qua hành trình gian khó, đến nay, ông đã có trên 30 đầu sách được xuất bản, trong đó có những tác phẩm tái bản nhiều lần. Văn học viết cho thiếu nhi có vai trò quan trọng trong công tác giáo dục và bồi dưỡng tâm hồn cho các em. Gắn bó với công tác giáo dục lâu năm và am hiểu điều này, Nguyễn Ngọc Ký đã chọn con đường viết cho thiếu nhi là hướng đi chính trong hành trình sáng tác của mình. Tác phẩm viết cho thiếu nhi của ông đa dạng về thể loại và đề tài, hấp dẫn trong cách thể hiện, có nội dung giáo dục phù hợp, giúp các em có ý thức chăm ngoan, học giỏi; có tình yêu gia đình, yêu quê hương đất nước. Một số sáng tác cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Ký đã được chọn đưa vào sách giáo khoa môn Văn và Tiếng Việt ở phổ thông, được nhiều thế hệ học trò yêu thích. Thơ Nguyễn Ngọc Ký có bài được phổ nhạc thành bài hát cho thiếu nhi. Ba lần nhà văn được tặng giải thưởng trong các cuộc thi sáng tác cho tuổi thơ toàn quốc, được báo Tuổi trẻ tặng giải Nhất trong cuộc thi viết về mẹ. Ông xứng đáng với danh hiệu “Nhà văn của những kỷ lục”, “Nhà thơ của thiếu nhi”. Vì vậy, việc nghiên cứu sáng tác cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Ký không chỉ thể hiện sự trân trọng đối với nhà văn mà còn đưa lại những kết luận khách quan, khoa học về sự đóng góp của ông đối với “mảng” văn học thiếu nhi (và những giới hạn - nếu có). Tuy nhiên, qua tìm hiểu của chúng tôi, chưa có đề tài nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề này. Là một giáo viên Ngữ văn gắn bó với môi trường giáo dục phổ thông, qua quá trình công tác, chúng tôi nhận thức sâu sắc vai trò của văn học đối với việc hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Từ sự trân trọng, yêu thích tác phẩm của Nguyễn Ngọc Ký, tác giả luận văn mong muốn tập trung đi sâu nghiên cứu sáng tác viết cho thiếu nhi của nhà văn; từ đó, có cơ sở vận dụng kết quả nghiên cứu vào hoạt động chuyên môn và thực tiễn giáo dục trong nhà trường một cách khoa học và hiệu quả. Vì những lý do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài: “Sáng tác viết cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Ký” để nghiên cứu. Hy vọng kết quả nghiên cứu của đề tài là một đóng góp có ý nghĩa trong lĩnh vực nghiên cứu văn học và thực tiễn giáo dục hiện nay.

1.1. Cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Nguyễn Ngọc Ký

Nguyễn Ngọc Ký là một nhà giáo, nhà văn nổi tiếng với nghị lực phi thường. Ông đã vượt qua khó khăn để trở thành một người có ích cho xã hội. Cuộc đời và sự nghiệp của ông là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ trẻ. Các tác phẩm của ông thường mang đậm tính nhân văn và giáo dục.

1.2. Vai trò của văn học thiếu nhi trong giáo dục

Văn học thiếu nhi đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và bồi dưỡng tâm hồn cho trẻ em. Những câu chuyện, bài thơ hay giúp trẻ em phát triển trí tưởng tượng, khả năng ngôn ngữ và tình yêu với cuộc sống. Văn học thiếu nhi cũng giúp trẻ em hiểu biết về thế giới xung quanh và những giá trị đạo đức tốt đẹp.

1.3. Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu về Nguyễn Ngọc Ký

Đề tài nghiên cứu về sáng tác cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Ký được lựa chọn vì sự trân trọng đối với nhà văn và mong muốn tìm hiểu sâu sắc về những đóng góp của ông cho văn học thiếu nhi Việt Nam. Nghiên cứu này cũng nhằm mục đích vận dụng những kết quả nghiên cứu vào thực tiễn giáo dục, giúp học sinh tiếp cận với những tác phẩm văn học ý nghĩa và giàu giá trị nhân văn.

II. Phân tích nội dung trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký

Các sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký thường xoay quanh những chủ đề gần gũi với thiếu nhi, như tình bạn, gia đình, trường lớp và quê hương. Ông đặc biệt chú trọng đến việc giáo dục đạo đức, lòng nhân ái và tinh thần vượt khó cho các em. Các nhân vật trong truyện thường là những em bé ngoan ngoãn, hiếu thảo, giàu nghị lực và luôn biết vươn lên trong cuộc sống. Thơ của ông thường mang âm hưởng trong trẻo, hồn nhiên, thể hiện tình yêu với thiên nhiên và con người. Các tác phẩm của Nguyễn Ngọc Ký không chỉ mang tính giải trí mà còn có giá trị giáo dục sâu sắc, giúp các em nhỏ hình thành những phẩm chất tốt đẹp.

2.1. Tình bạn và tình thầy trò trong tác phẩm Nguyễn Ngọc Ký

Tình bạn và tình thầy trò là những chủ đề nổi bật trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký. Ông khắc họa những mối quan hệ đẹp đẽ, trong sáng, thể hiện sự quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau giữa bạn bè và sự tận tâm, yêu thương của thầy cô đối với học trò. Những câu chuyện về tình bạn và tình thầy trò giúp các em nhỏ hiểu được giá trị của những mối quan hệ này và biết cách xây dựng, vun đắp chúng.

2.2. Gia đình và quê hương trong sáng tác cho thiếu nhi

Gia đình và quê hương là nguồn cảm hứng lớn trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký. Ông thể hiện tình yêu thương, sự gắn bó sâu sắc với gia đình, quê hương qua những hình ảnh gần gũi, thân thuộc. Những câu chuyện về gia đình và quê hương giúp các em nhỏ thêm yêu quý, tự hào về nguồn cội của mình và có ý thức bảo vệ, gìn giữ những giá trị truyền thống tốt đẹp.

2.3. Nghị lực vượt khó và khát vọng sống trong tác phẩm

Nghị lực vượt khó và khát vọng sống là những thông điệp quan trọng mà Nguyễn Ngọc Ký muốn gửi gắm đến các em nhỏ. Ông thể hiện những tấm gương về những người có hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn luôn nỗ lực vươn lên trong cuộc sống, đạt được những thành công đáng ngưỡng mộ. Những câu chuyện về nghị lực vượt khó giúp các em nhỏ có thêm động lực, niềm tin vào bản thân và biết cách đối mặt với những thử thách trong cuộc sống.

III. Nghệ thuật trong sáng tác cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Ký

Nguyễn Ngọc Ký sử dụng ngôn ngữ giản dị, trong sáng, phù hợp với lứa tuổi thiếu nhi. Ông thường sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa để tạo nên những hình ảnh sinh động, hấp dẫn. Cốt truyện thường đơn giản, dễ hiểu, nhưng vẫn chứa đựng những tình tiết bất ngờ, thú vị. Giọng văn của ông thường nhẹ nhàng, ấm áp, thể hiện sự yêu thương, trân trọng đối với trẻ em. Các tác phẩm của Nguyễn Ngọc Ký không chỉ mang tính giải trí mà còn có giá trị nghệ thuật cao, góp phần bồi dưỡng tâm hồn và thẩm mỹ cho các em nhỏ.

3.1. Ngôn ngữ giản dị trong sáng và gần gũi với trẻ thơ

Ngôn ngữ trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký rất giản dị, dễ hiểu, gần gũi với cách diễn đạt của trẻ thơ. Ông sử dụng những từ ngữ quen thuộc, đời thường, tránh những từ ngữ hoa mỹ, cầu kỳ. Điều này giúp các em nhỏ dễ dàng tiếp cận và cảm nhận được những thông điệp mà tác giả muốn truyền tải.

3.2. Sử dụng biện pháp tu từ tạo hình ảnh sinh động

Nguyễn Ngọc Ký thường sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ để tạo nên những hình ảnh sinh động, hấp dẫn trong tác phẩm của mình. Những hình ảnh này giúp các em nhỏ dễ dàng hình dung và cảm nhận được những điều mà tác giả muốn miêu tả, đồng thời kích thích trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của các em.

3.3. Cốt truyện đơn giản dễ hiểu nhưng vẫn thú vị

Cốt truyện trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký thường đơn giản, dễ hiểu, phù hợp với khả năng tiếp nhận của trẻ em. Tuy nhiên, ông vẫn khéo léo lồng ghép những tình tiết bất ngờ, thú vị, tạo sự hấp dẫn và kích thích sự tò mò của các em. Những câu chuyện của ông không chỉ mang tính giải trí mà còn giúp các em nhỏ học hỏi được nhiều điều bổ ích.

IV. Giá trị giáo dục trong sáng tác của nhà văn Nguyễn Ngọc Ký

Sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký mang đậm giá trị giáo dục, hướng đến việc bồi dưỡng nhân cách, đạo đức và tâm hồn cho thiếu nhi. Ông khuyến khích các em sống trung thực, yêu thương, giúp đỡ người khác, có ý thức bảo vệ môi trường và luôn nỗ lực vươn lên trong cuộc sống. Các tác phẩm của ông cũng giúp các em hiểu biết về lịch sử, văn hóa và truyền thống của dân tộc, từ đó bồi đắp lòng yêu nước và tự hào dân tộc. Giá trị giáo dục trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký không chỉ thể hiện qua nội dung mà còn qua cách thể hiện, giúp các em nhỏ tiếp thu một cách tự nhiên và hiệu quả.

4.1. Bồi dưỡng nhân cách và đạo đức cho thiếu nhi

Sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký tập trung vào việc bồi dưỡng nhân cách và đạo đức cho thiếu nhi. Ông khuyến khích các em sống trung thực, thật thà, biết yêu thương, chia sẻ và giúp đỡ những người xung quanh. Những câu chuyện của ông giúp các em nhỏ hình thành những phẩm chất tốt đẹp và trở thành những người có ích cho xã hội.

4.2. Giáo dục lòng yêu nước và tự hào dân tộc

Nguyễn Ngọc Ký cũng chú trọng đến việc giáo dục lòng yêu nước và tự hào dân tộc cho thiếu nhi. Ông giới thiệu những nét đẹp của văn hóa, lịch sử và truyền thống Việt Nam qua những câu chuyện, bài thơ. Điều này giúp các em nhỏ thêm yêu quý, tự hào về quê hương, đất nước và có ý thức bảo vệ, gìn giữ những giá trị văn hóa của dân tộc.

4.3. Khuyến khích tinh thần vượt khó và vươn lên

Một trong những giá trị giáo dục quan trọng trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký là khuyến khích tinh thần vượt khó và vươn lên trong cuộc sống. Ông thể hiện những tấm gương về những người có hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn luôn nỗ lực học tập, làm việc và đạt được những thành công đáng ngưỡng mộ. Những câu chuyện này giúp các em nhỏ có thêm động lực, niềm tin vào bản thân và biết cách đối mặt với những thử thách trong cuộc sống.

V. Ứng dụng sáng tác Nguyễn Ngọc Ký vào giáo dục hiện nay

Sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký có thể được ứng dụng rộng rãi trong các hoạt động giáo dục ở các cấp học, từ mầm non đến trung học phổ thông. Các tác phẩm của ông có thể được sử dụng làm tài liệu giảng dạy, đọc thêm, hoặc làm nguồn cảm hứng cho các hoạt động ngoại khóa. Việc đưa sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký vào giáo dục giúp các em nhỏ tiếp cận với những tác phẩm văn học ý nghĩa, giàu giá trị nhân văn và giáo dục, từ đó bồi dưỡng tâm hồn, phát triển nhân cách và nâng cao khả năng cảm thụ văn học.

5.1. Sử dụng tác phẩm Nguyễn Ngọc Ký trong giảng dạy văn học

Các tác phẩm của Nguyễn Ngọc Ký có thể được sử dụng làm tài liệu giảng dạy trong các tiết học văn học. Giáo viên có thể lựa chọn những đoạn trích, bài thơ phù hợp với nội dung bài học để phân tích, giảng giải cho học sinh. Việc này giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm, đồng thời phát triển khả năng cảm thụ văn học và tư duy phản biện.

5.2. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa liên quan đến tác phẩm

Các trường học có thể tổ chức các hoạt động ngoại khóa liên quan đến tác phẩm của Nguyễn Ngọc Ký, như thi kể chuyện, đọc thơ, vẽ tranh, viết cảm nhận về tác phẩm. Những hoạt động này giúp học sinh có cơ hội thể hiện sự sáng tạo, đồng thời củng cố kiến thức và tình yêu với văn học.

5.3. Khuyến khích học sinh đọc và tìm hiểu về Nguyễn Ngọc Ký

Giáo viên và phụ huynh nên khuyến khích học sinh đọc và tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của Nguyễn Ngọc Ký. Tấm gương nghị lực phi thường của ông là nguồn cảm hứng lớn cho các em nhỏ, giúp các em có thêm động lực để vượt qua khó khăn và vươn lên trong cuộc sống.

VI. Kết luận và tương lai của sáng tác Nguyễn Ngọc Ký

Sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký là một phần quan trọng của văn học thiếu nhi Việt Nam. Các tác phẩm của ông không chỉ mang tính giải trí mà còn có giá trị giáo dục và nghệ thuật cao, góp phần bồi dưỡng tâm hồn, phát triển nhân cách và nâng cao khả năng cảm thụ văn học cho các em nhỏ. Với những đóng góp to lớn của mình, Nguyễn Ngọc Ký xứng đáng là một nhà văn được yêu mến và trân trọng. Trong tương lai, sáng tác của ông sẽ tiếp tục được nghiên cứu, ứng dụng và phát huy giá trị trong các hoạt động giáo dục và văn hóa.

6.1. Đánh giá đóng góp của Nguyễn Ngọc Ký cho văn học

Nguyễn Ngọc Ký đã có những đóng góp to lớn cho văn học thiếu nhi Việt Nam. Các tác phẩm của ông không chỉ được yêu thích bởi độc giả nhỏ tuổi mà còn được đánh giá cao bởi giới chuyên môn. Ông là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại.

6.2. Triển vọng phát triển của sáng tác Nguyễn Ngọc Ký

Sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký có triển vọng phát triển lớn trong tương lai. Các tác phẩm của ông có thể được chuyển thể thành phim, kịch, hoặc được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu về văn học thiếu nhi. Việc quảng bá và giới thiệu sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký đến với độc giả trong và ngoài nước là rất cần thiết.

6.3. Kế thừa và phát huy giá trị sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký

Thế hệ nhà văn trẻ cần kế thừa và phát huy những giá trị tốt đẹp trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký. Cần có những nghiên cứu sâu sắc hơn về tác phẩm của ông để hiểu rõ hơn về những đóng góp của ông cho văn học Việt Nam. Việc học hỏi và tiếp thu những kinh nghiệm sáng tác của Nguyễn Ngọc Ký sẽ giúp các nhà văn trẻ tạo ra những tác phẩm văn học chất lượng, góp phần làm phong phú thêm nền văn học Việt Nam.