Tổng quan nghiên cứu

Ngành viễn thông Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu nổi bật, trong đó có việc thử nghiệm thành công mạng 5G. Tuy nhiên, thị trường viễn thông đang dần bão hòa, cạnh tranh gay gắt và doanh thu từ các dịch vụ truyền thống như điện thoại cố định, tin nhắn giảm sút qua các năm. Tại VNPT Hà Nội, doanh thu năm 2020 chỉ đạt 95% kế hoạch, với tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2016-2020 chỉ khoảng 0,6%, thấp hơn nhiều so với các đối thủ và bình quân ngành. Trong bối cảnh đó, quản trị hoạt động mua hàng trở thành yếu tố then chốt để tối ưu chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ và tăng tính cạnh tranh. Luận văn tập trung nghiên cứu quản trị hoạt động mua hàng tại VNPT Hà Nội trong giai đoạn 2018-2021, nhằm phân tích thực trạng, đánh giá các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản trị mua hàng, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong thị trường viễn thông đầy thách thức.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết quản trị mua hàng và quản trị tác nghiệp, trong đó quản trị mua hàng được hiểu là quá trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát các hoạt động mua hàng nhằm đạt mục tiêu doanh nghiệp. Mô hình chu trình mua hàng gồm các bước: xác định nhu cầu, lựa chọn nhà cung cấp, đàm phán ký hợp đồng, theo dõi giao nhận và đánh giá kết quả mua hàng. Các khái niệm chính bao gồm: tiêu chuẩn đánh giá nhà cung cấp (năng lực tài chính, kinh nghiệm, kỹ thuật), phương pháp xác định giá (giá thấp nhất, giá đánh giá, giá tổng hợp), và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả mua hàng (chất lượng, số lượng, giá cả, giao hàng). Ngoài ra, luận văn phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị mua hàng gồm nhân tố bên trong (chiến lược kinh doanh, nguồn lực, nhân sự) và nhân tố bên ngoài (môi trường pháp luật, kinh tế, nhà cung cấp, khách hàng, đối thủ cạnh tranh).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Nguồn dữ liệu gồm số liệu thứ cấp từ báo cáo hoạt động và kết quả kinh doanh VNPT Hà Nội giai đoạn 2018-2021, cùng dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát, phỏng vấn cán bộ nhân viên trong bộ phận mua hàng từ tháng 01 đến 06/2021. Cỡ mẫu khảo sát gồm 98 nhân sự mua hàng tại VNPT Hà Nội. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 20 với các kỹ thuật: phân tích nhân tố khám phá (EFA), kiểm định Cronbach Alpha để đánh giá độ tin cậy thang đo, và mô hình hồi quy tuyến tính đa biến nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến hiệu quả quản trị mua hàng. Timeline nghiên cứu kéo dài từ 2018 đến giữa năm 2021, đảm bảo tính cập nhật và thực tiễn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình mua hàng và cơ cấu nhân sự: VNPT Hà Nội có 98 nhân sự mua hàng, chiếm 20,46% tổng số nhân sự, trong đó 72,4% có trình độ đại học trở lên, độ tuổi trung bình 47. Cơ cấu tổ chức bộ phận mua hàng gồm Ban Giám đốc, Phòng Đầu tư, Phòng Kỹ thuật, Công ty Dịch vụ vật tư và các đơn vị liên quan.

  2. Giá trị mua hàng và chủng loại vật tư: Giá trị mua hàng chủ yếu tập trung vào thiết bị đầu cuối (chiếm 48%-59% tổng giá trị mua hàng sản xuất kinh doanh) và cáp quang (chiếm 19%-23% tổng giá trị mua hàng đầu tư hạ tầng). Năm 2019, giá trị mua hàng tăng 11,26% so với 2018, trong đó thiết bị đầu cuối tăng 37,43%. Năm 2020, giá trị mua hàng giảm khoảng 3% do tái sử dụng vật tư và ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

  3. Tỷ lệ hàng thiếu và chi phí mua hàng: Tỷ lệ hàng thiếu về giá trị tăng từ 1,64% năm 2018 lên 6,07% năm 2020, chủ yếu do gián đoạn chuỗi cung ứng nguyên vật liệu như chip và sợi quang. Chi phí hoạt động mua hàng giai đoạn 2018-2020 có xu hướng ổn định, thể hiện qua việc doanh nghiệp kiểm soát tốt chi phí mua hàng.

  4. Hiệu quả quản trị mua hàng: Qua phân tích hồi quy đa biến, các nhân tố như quy trình quản trị mua hàng, năng lực nhân sự, ứng dụng công nghệ thông tin và chiến lược kinh doanh có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến hiệu quả quản trị mua hàng tại VNPT Hà Nội. Ví dụ, việc hoàn thiện quy trình mua hàng giúp giảm thời gian thực hiện mua hàng trung bình từ 15 ngày xuống còn khoảng 10 ngày.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy VNPT Hà Nội đã duy trì hoạt động mua hàng ổn định, đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh và đầu tư hạ tầng. Tuy nhiên, tỷ lệ hàng thiếu tăng cao trong năm 2020 phản ánh sự ảnh hưởng của đại dịch và hạn chế trong quản lý chuỗi cung ứng. So với các nghiên cứu tại doanh nghiệp khác, VNPT Hà Nội có điểm mạnh về trình độ nhân sự và cơ cấu tổ chức, nhưng còn hạn chế trong ứng dụng công nghệ và đánh giá nhà cung cấp toàn diện. Việc áp dụng các tiêu chuẩn đánh giá nhà cung cấp theo quy định pháp luật và sử dụng KPI định lượng, định tính giúp nâng cao hiệu quả quản trị. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng giá trị mua hàng theo nhóm mặt hàng và bảng so sánh tỷ lệ hàng thiếu qua các năm để minh họa rõ nét xu hướng và thách thức.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện quy trình quản trị mua hàng: Rà soát, tối ưu các bước trong chu trình mua hàng nhằm giảm thời gian và chi phí, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Thời gian thực hiện đề xuất trong 12 tháng, do Ban Giám đốc và Phòng Đầu tư chủ trì.

  2. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về kỹ năng đàm phán, đánh giá nhà cung cấp và ứng dụng công nghệ thông tin cho nhân viên mua hàng. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhân viên đạt chuẩn kỹ năng lên 90% trong 18 tháng, do Phòng Nhân sự phối hợp Công ty Dịch vụ vật tư thực hiện.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại: Triển khai hệ thống quản lý mua hàng tích hợp ERP để theo dõi, kiểm soát và báo cáo tự động, giảm thiểu sai sót và tăng tính kịp thời. Kế hoạch hoàn thành trong 24 tháng, do Trung tâm Tin học và Phòng Kỹ thuật đảm nhiệm.

  4. Xây dựng hệ thống đánh giá và quản lý nhà cung cấp toàn diện: Áp dụng tiêu chuẩn đánh giá năng lực, kỹ thuật và tài chính theo quy định pháp luật, kết hợp KPI định lượng và định tính để giám sát hiệu quả nhà cung cấp. Thời gian triển khai 12 tháng, do Phòng Đầu tư và Ban Quản lý dự án phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp viễn thông: Nắm bắt các giải pháp quản trị mua hàng hiệu quả, giúp tối ưu chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh trong thị trường bão hòa.

  2. Bộ phận mua hàng và quản lý chuỗi cung ứng: Áp dụng các quy trình, tiêu chuẩn đánh giá và công cụ phân tích để nâng cao hiệu quả công tác mua hàng và quản lý nhà cung cấp.

  3. Chuyên gia tư vấn quản trị và công nghệ thông tin: Tham khảo mô hình kết hợp giữa quản trị truyền thống và ứng dụng công nghệ trong quản lý mua hàng tại doanh nghiệp lớn.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, logistics: Học hỏi phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, cũng như các bài học thực tiễn về quản trị mua hàng trong ngành viễn thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị hoạt động mua hàng là gì và tại sao quan trọng?
    Quản trị hoạt động mua hàng là quá trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát các hoạt động mua hàng nhằm đạt mục tiêu doanh nghiệp. Nó giúp đảm bảo nguồn nguyên liệu, vật tư chất lượng, đúng thời gian với chi phí tối ưu, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

  2. Các tiêu chí đánh giá nhà cung cấp gồm những gì?
    Tiêu chí bao gồm năng lực tài chính, kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự, năng lực kỹ thuật, khả năng bảo hành bảo trì và uy tín trên thị trường. Việc đánh giá này giúp lựa chọn nhà cung cấp phù hợp, giảm rủi ro trong cung ứng.

  3. Phương pháp xác định giá trong mua hàng có những loại nào?
    Có ba phương pháp chính: giá thấp nhất (chọn nhà cung cấp có giá thấp nhất), giá đánh giá (tính tổng chi phí vòng đời sản phẩm), và giá tổng hợp (kết hợp điểm kỹ thuật và giá). Mỗi phương pháp phù hợp với từng loại gói thầu và yêu cầu kỹ thuật khác nhau.

  4. Làm thế nào để giảm thiểu tỷ lệ hàng thiếu trong mua hàng?
    Cần xây dựng quy trình xác định nhu cầu chính xác, theo dõi sát sao tiến độ giao hàng, đa dạng hóa nhà cung cấp và ứng dụng công nghệ quản lý kho, đồng thời có kế hoạch dự phòng phù hợp.

  5. Ứng dụng công nghệ thông tin giúp quản trị mua hàng hiệu quả ra sao?
    Công nghệ giúp tự động hóa quy trình, theo dõi tiến độ, quản lý tồn kho và đánh giá nhà cung cấp chính xác, giảm thiểu sai sót và tăng tính minh bạch, từ đó nâng cao hiệu quả và giảm chi phí mua hàng.

Kết luận

  • Quản trị hoạt động mua hàng tại VNPT Hà Nội đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh trong bối cảnh thị trường viễn thông cạnh tranh và bão hòa.
  • Nghiên cứu đã phân tích thực trạng, xác định các nhân tố ảnh hưởng và đánh giá hiệu quả quản trị mua hàng dựa trên dữ liệu giai đoạn 2018-2021.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào hoàn thiện quy trình, nâng cao năng lực nhân sự, ứng dụng công nghệ và xây dựng hệ thống đánh giá nhà cung cấp toàn diện.
  • Kế hoạch triển khai các giải pháp được đề xuất trong vòng 12-24 tháng nhằm nâng cao hiệu quả quản trị mua hàng, góp phần tăng trưởng bền vững cho VNPT Hà Nội.
  • Khuyến nghị các nhà quản trị và bộ phận liên quan áp dụng nghiên cứu để cải tiến hoạt động mua hàng, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng trong các lĩnh vực liên quan.

Hãy bắt đầu áp dụng các giải pháp quản trị mua hàng hiệu quả để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững doanh nghiệp trong thời đại công nghệ số.