Luận án tiến sĩ: Khám phá truyện Nôm bác học Việt Nam từ góc nhìn cổ mẫu

• Trường học: Trường Đại Học
• Chuyên ngành: Văn Học
• Đề tài: Luận Án Tiến Sĩ: Truyện Nôm Bác Học Việt Nam Qua Góc Nhìn Cổ Mẫu
• Loại tài liệu: luận án

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lí do chọn đề tài
• 0.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 0.4. Phƣơng pháp nghiên cứu
• 0.5. Đóng góp mới của luận án
• 0.6. Bố cục luận án
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU TRUYỆN NÔM BÁC HỌC VÀ HƢỚNG NGHIÊN CỨU TRUYỆN NÔM BÁC HỌC
• 1.1. TỪ LÍ THUYẾT CỔ MẪU
• 1.1.1. Thành tựu nghiên cứu truyện Nôm bác học
• 1.1.2. Đánh giá giá trị truyện Nôm bác học trong bối cảnh tƣ duy tiền hiện đại
• 1.1.3. Đánh giá giá trị truyện Nôm bác học trong bối cảnh tƣ duy hiện đại
• 1.1.4. Giá trị tƣ tƣởng nhân văn truyện Nôm bác học đặt ra và những vấn đề còn bỏ ngỏ
• 1.2. Các hƣớng vận dụng lí thuyết cổ mẫu và tiếp cận truyện Nôm bác học từ góc nhìn cổ mẫu
• 1.2.1. Các hƣớng vận dụng lí thuyết cổ mẫu vào nghiên cứu văn học
• 1.2.2. Tiếp cận truyện Nôm bác học từ góc nhìn cổ mẫu
• 1.3. Tiểu kết chƣơng 1
• 2. CHƯƠNG 2: LƢỢC THUẬT LÍ THUYẾT CỔ MẪU VÀ VẤN ĐỀ VẬN DỤNG
• 2.1. LÍ THUYẾT CỔ MẪU VÀO NGHIÊN CỨU TRUYỆN NÔM BÁC HỌC
• 2.1.1. Những vấn đề chung về lí thuyết tâm lí học phân tích chiều sâu và cổ mẫu
• 2.1.2. Những nét chính trong tâm lí học phân tích chiều sâu của C. Lí thuyết cổ mẫu
• 2.1.3. Bản chất của lí thuyết cổ mẫu trong tƣơng quan với sáng tạo và nghiên cứu văn học
• 2.2. Đặc trƣng và các dấu chỉ nhận biết cổ mẫu
• 2.2.1. Cổ mẫu trong tƣơng quan với sáng tạo và nghiên cứu văn học
• 2.2.2. Sự tƣơng thích giữa lí thuyết cổ mẫu với truyện Nôm bác học
• 2.2.3. Dấu ấn huyền thoại, cổ tích trong truyện Nôm bác học
• 2.2.4. Tƣơng thích của lí thuyết cổ mẫu trong nghiên cứu truyện Nôm bác học
• 2.3. Tiểu kết chƣơng 2
• 3. CHƯƠNG 3: CÁC KHÔNG GIAN MƠ TƢỞNG TRONG TRUYỆN NÔM BÁC HỌC TỪ GÓC NHÌN CỔ MẪU
• 3.1. Không gian xã hội vĩ mô trong truyện Nôm bác học
• 3.2. Cái nhìn về không gian vũ trụ trong truyện Nôm bác học
• 3.3. Cái nhìn về không gian nhân sinh trong truyện Nôm bác học
• 3.4. Các không gian thiêng trong truyện Nôm bác học
• 3.5. Không gian kì ảo trong truyện Nôm bác học
• 3.6. Không gian tiên, mộng trong truyện Nôm bác học
• 3.7. Không gian bóng âm trong truyện Nôm bác học: trăng
• 3.8. Tiểu kết chƣơng 3
• 4. CHƯƠNG 4: DỰ ƢỚC THÂN PHẬN CON NGƢỜI TRONG TRUYỆN NÔM BÁC HỌC TỪ GÓC NHÌN CỔ MẪU
• 4.1. Giới hạn của thân phận con ngƣời trong truyện Nôm bác học
• 4.2. Giới hạn thử thách thân phận trong truyện Nôm bác học
• 4.3. Giới hạn tự tử trong truyện Nôm bác học
• 4.4. Motif vƣợt thoát giới hạn thân phận trong truyện Nôm bác học
• 4.5. Motif ngẫu nhiên, tiên - tục
• 4.6. Motif song trùng
• 4.7. Thân phận hƣớng về thế giới lí tƣởng trong truyện Nôm bác học
• 4.8. Ý niệm thân phận viên mãn trong truyện Nôm bác học
• 4.9. Thân phận hƣớng đến cổ mẫu tự ngã trong truyện Nôm bác học
• 4.10. Tiểu kết chƣơng 4
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU

Tóm tắt

I. Giới thiệu về luận án tiến sĩ

Luận án tiến sĩ 'Truyện Nôm bác học Việt Nam qua góc nhìn cổ mẫu' tập trung vào việc phân tích và đánh giá giá trị của thể loại truyện Nôm bác học trong bối cảnh văn hóa Việt Nam. Truyện Nôm, một hiện tượng văn học đặc sắc, không chỉ phản ánh tư tưởng nhân văn mà còn chứa đựng nhiều yếu tố tâm linh, tín ngưỡng và văn hóa dân gian. Đề tài này nhằm làm sáng tỏ những giá trị nghệ thuật và tư tưởng của truyện Nôm bác học, đồng thời chỉ ra những vấn đề còn bỏ ngỏ trong nghiên cứu. Việc áp dụng lý thuyết cổ mẫu của Carl Jung vào phân tích văn bản sẽ giúp mở rộng hiểu biết về các motif và hình ảnh trong truyện Nôm, từ đó khẳng định vị trí của nó trong văn học Việt Nam.

1.1. Lý do chọn đề tài

Truyện Nôm bác học là một thể loại văn học đặc biệt, mang trong mình nhiều giá trị văn hóa và tư tưởng. Việc nghiên cứu thể loại này không chỉ giúp làm rõ những đặc điểm nghệ thuật mà còn góp phần vào việc hiểu biết sâu sắc hơn về tâm tư, tình cảm của con người Việt Nam trong quá khứ. Đề tài này cũng nhằm khắc phục những hạn chế trong nghiên cứu trước đây, khi mà nhiều công trình chỉ tập trung vào khía cạnh lịch sử - xã hội mà bỏ qua giá trị nghệ thuật và tâm lý của văn bản.

II. Tổng quan về nghiên cứu truyện Nôm bác học

Nghiên cứu truyện Nôm bác học đã có nhiều thành tựu đáng kể, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần được làm rõ. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng truyện Nôm bác học không chỉ đơn thuần là một thể loại văn học mà còn là một kho tàng văn hóa, chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc. Việc áp dụng lý thuyết cổ mẫu vào nghiên cứu sẽ giúp làm sáng tỏ những cấu trúc tâm lý và nghệ thuật trong truyện Nôm. Đặc biệt, các motif và hình ảnh trong truyện Nôm bác học thường phản ánh những khát vọng, ước mơ và nỗi đau của con người, từ đó tạo nên một bức tranh đa chiều về cuộc sống và con người Việt Nam.

2.1. Thành tựu nghiên cứu truyện Nôm bác học

Nhiều công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng truyện Nôm bác học có sự giao thoa giữa văn hóa dân gian và văn hóa bác học. Các nhà nghiên cứu đã phân tích các yếu tố như motif, hình ảnh và cấu trúc nghệ thuật trong truyện Nôm, từ đó khẳng định giá trị nghệ thuật và tư tưởng của thể loại này. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết, đặc biệt là trong việc áp dụng lý thuyết cổ mẫu vào phân tích văn bản.

III. Lý thuyết cổ mẫu và ứng dụng trong nghiên cứu

Lý thuyết cổ mẫu của Carl Jung cung cấp một khung lý thuyết hữu ích để phân tích các yếu tố tâm lý trong truyện Nôm bác học. Các motif và hình ảnh trong truyện không chỉ phản ánh thực tại mà còn thể hiện những khát vọng và nỗi đau của con người. Việc áp dụng lý thuyết này sẽ giúp làm rõ hơn về các cấu trúc tâm lý và nghệ thuật trong truyện Nôm, từ đó khẳng định giá trị của thể loại này trong văn học Việt Nam. Các nhà nghiên cứu có thể sử dụng lý thuyết cổ mẫu để phân tích các nhân vật, tình huống và không gian trong truyện, từ đó tạo ra một cái nhìn sâu sắc hơn về văn bản.

3.1. Đặc trưng và dấu chỉ nhận biết cổ mẫu

Cổ mẫu trong truyện Nôm bác học thường được thể hiện qua các motif và hình ảnh quen thuộc, phản ánh những khát vọng và nỗi đau của con người. Các nhà nghiên cứu cần chú ý đến những yếu tố này để có thể phân tích sâu sắc hơn về tâm lý và nghệ thuật trong truyện. Việc nhận diện cổ mẫu sẽ giúp làm rõ hơn về các cấu trúc tâm lý và nghệ thuật trong truyện Nôm, từ đó khẳng định giá trị của thể loại này trong văn học Việt Nam.

IV. Giá trị tư tưởng nhân văn trong truyện Nôm bác học

Truyện Nôm bác học không chỉ là một thể loại văn học mà còn là một kho tàng tư tưởng nhân văn. Các tác phẩm trong thể loại này thường phản ánh những khát vọng, ước mơ và nỗi đau của con người. Việc nghiên cứu giá trị tư tưởng nhân văn trong truyện Nôm sẽ giúp làm rõ hơn về tâm tư, tình cảm của con người Việt Nam trong quá khứ. Các nhà nghiên cứu cần chú ý đến những yếu tố này để có thể phân tích sâu sắc hơn về tâm lý và nghệ thuật trong truyện, từ đó khẳng định giá trị của thể loại này trong văn học Việt Nam.

4.1. Những vấn đề còn bỏ ngỏ

Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về truyện Nôm bác học, vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết. Các nhà nghiên cứu cần tiếp tục khai thác các yếu tố tâm lý và nghệ thuật trong truyện, từ đó làm rõ hơn về giá trị tư tưởng nhân văn của thể loại này. Việc nghiên cứu các vấn đề còn bỏ ngỏ sẽ giúp làm phong phú thêm hiểu biết về truyện Nôm bác học và khẳng định vị trí của nó trong văn học Việt Nam.