I. Tổng quan nghiên cứu mưa lũ và biến đổi khí hậu
Chương này tập trung vào việc tổng hợp các nghiên cứu về mưa lũ và biến đổi khí hậu trên thế giới và tại Việt Nam. Các nghiên cứu toàn cầu như của Frich và nnk (2002) và Alexander và nnk (2006) đã chỉ ra xu hướng gia tăng của mưa lớn và mưa cực trị ở nhiều khu vực. Tuy nhiên, các nghiên cứu này còn hạn chế do sự không đồng nhất trong phương pháp và số liệu. Tại Việt Nam, Nam Trung Bộ là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, với các hiện tượng mưa lớn và lũ lụt ngày càng gia tăng. Các nghiên cứu trước đây thường sử dụng mô hình khí hậu toàn cầu, dẫn đến sai số lớn khi áp dụng cho các khu vực nhỏ như Nam Trung Bộ.
1.1. Nghiên cứu mưa lũ trên thế giới
Các nghiên cứu toàn cầu như của Frich và nnk (2002) và Alexander và nnk (2006) đã chỉ ra xu hướng gia tăng của mưa lớn và mưa cực trị ở nhiều khu vực như phía nam Châu Phi, đông nam Châu Úc, và phía tây nước Nga. Tuy nhiên, các nghiên cứu này còn hạn chế do sự không đồng nhất trong phương pháp và số liệu, đặc biệt là ở các khu vực nhỏ như Nam Trung Bộ.
1.2. Nghiên cứu mưa lũ tại Việt Nam
Tại Việt Nam, Nam Trung Bộ là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, với các hiện tượng mưa lớn và lũ lụt ngày càng gia tăng. Các nghiên cứu trước đây thường sử dụng mô hình khí hậu toàn cầu, dẫn đến sai số lớn khi áp dụng cho các khu vực nhỏ như Nam Trung Bộ. Điều này đặt ra yêu cầu cần có các nghiên cứu chi tiết hóa kết quả từ các mô hình khí hậu toàn cầu.
II. Cơ sở khoa học tính toán mưa lũ thiết kế
Chương này trình bày cơ sở khoa học và phương pháp tính toán mưa lũ thiết kế có xét đến biến đổi khí hậu. Các mô hình khí hậu toàn cầu (GCM) và kịch bản biến đổi khí hậu được sử dụng để dự báo mưa lớn và lũ lụt. Phương pháp chi tiết hóa lượng mưa từ các mô hình khí hậu toàn cầu về từng trạm được áp dụng để giảm thiểu sai số. Các kịch bản biến đổi khí hậu như RCP4.5 và RCP8.5 được sử dụng để dự báo mưa lớn và lũ lụt trong tương lai.
2.1. Mô hình khí hậu toàn cầu
Các mô hình khí hậu toàn cầu (GCM) được sử dụng để dự báo mưa lớn và lũ lụt trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Các mô hình này được lựa chọn dựa trên khả năng mô phỏng chính xác các hiện tượng khí hậu tại Nam Trung Bộ.
2.2. Phương pháp chi tiết hóa lượng mưa
Phương pháp chi tiết hóa lượng mưa từ các mô hình khí hậu toàn cầu về từng trạm được áp dụng để giảm thiểu sai số. Phương pháp này giúp cải thiện độ chính xác của các dự báo mưa lớn và lũ lụt tại Nam Trung Bộ.
III. Tính toán mưa lũ thiết kế tại Nam Trung Bộ
Chương này trình bày kết quả tính toán mưa lớn và lũ thiết kế tại Nam Trung Bộ có xét đến biến đổi khí hậu. Các kết quả cho thấy sự gia tăng đáng kể của mưa lớn và lũ lụt trong tương lai, đặc biệt là trong các kịch bản RCP8.5. Các bản đồ phân vùng biến động dòng chảy lũ được xây dựng để hỗ trợ công tác quản lý và thiết kế các công trình thủy lợi.
3.1. Tính toán mưa lớn nhất một ngày
Kết quả tính toán mưa lớn nhất một ngày cho thấy sự gia tăng đáng kể trong tương lai, đặc biệt là trong các kịch bản RCP8.5. Các bản đồ phân vùng biến động lượng mưa được xây dựng để hỗ trợ công tác quản lý và thiết kế các công trình thủy lợi.
3.2. Tính toán lũ thiết kế
Kết quả tính toán lũ thiết kế cho thấy sự gia tăng đáng kể của lũ lụt trong tương lai, đặc biệt là trong các kịch bản RCP8.5. Các bản đồ phân vùng biến động dòng chảy lũ được xây dựng để hỗ trợ công tác quản lý và thiết kế các công trình thủy lợi.
