I. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án
Phần này tổng hợp các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến pháp luật thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước. Các nghiên cứu tập trung vào khái niệm, đặc điểm, vai trò và nội dung của pháp luật trong lĩnh vực này. Những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu được chỉ rõ, bao gồm sự thiếu đồng bộ và tính khả thi của các quy định pháp luật hiện hành.
1.1. Các công trình nghiên cứu trong nước
Các công trình trong nước tập trung vào dân chủ cơ sở, quy chế dân chủ và hình thức dân chủ trực tiếp. Nghiên cứu của Trần Ngọc Khuê và Tào Thị Quyên nhấn mạnh tác động của yếu tố tâm lý xã hội và sự cần thiết mở rộng dân chủ trực tiếp. Các tác giả như Thái Ninh và Hoàng Chí Bảo phân tích bản chất của dân chủ XHCN và vai trò của nó trong tiến trình lịch sử.
1.2. Các công trình nghiên cứu nước ngoài
Các nghiên cứu nước ngoài tập trung vào mô hình dân chủ phương Tây và kinh nghiệm thực hiện dân chủ trong hành chính công. Những bài học từ các nước phát triển được phân tích để rút ra kinh nghiệm áp dụng vào Việt Nam, đặc biệt trong việc hoàn thiện pháp luật và cơ chế thực hiện dân chủ.
II. Cơ sở lý luận của pháp luật về thực hiện dân chủ trong hoạt động cơ quan hành chính nhà nước
Chương này làm rõ khái niệm, đặc điểm và vai trò của pháp luật thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước. Nội dung pháp luật bao gồm các quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân, cơ chế thực hiện dân chủ và các tiêu chí đánh giá hiệu quả.
2.1. Khái niệm và đặc điểm
Pháp luật thực hiện dân chủ được định nghĩa là hệ thống quy phạm pháp luật điều chỉnh việc thực hiện quyền dân chủ của công dân trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước. Đặc điểm nổi bật là tính đồng bộ, khả thi và phù hợp với Hiến pháp và pháp luật hiện hành.
2.2. Vai trò và nội dung
Pháp luật này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm quyền lực thuộc về nhân dân, tăng cường hiệu lực và hiệu quả hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước. Nội dung bao gồm các quy định về quyền tham gia, giám sát và phản biện của công dân.
III. Quá trình hình thành phát triển và thực trạng pháp luật về thực hiện dân chủ
Chương này phân tích quá trình hình thành và phát triển của pháp luật thực hiện dân chủ từ sau đổi mới đến nay. Thực trạng pháp luật hiện hành được đánh giá qua các ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế.
3.1. Quá trình hình thành và phát triển
Pháp luật về thực hiện dân chủ được hình thành từ các văn bản pháp luật đầu tiên sau đổi mới, đặc biệt là Chỉ thị số 30-CT/TW năm 1998. Quá trình phát triển gắn liền với việc hoàn thiện Hiến pháp và các văn bản pháp luật liên quan.
3.2. Thực trạng pháp luật hiện nay
Thực trạng cho thấy các quy định pháp luật còn rời rạc, thiếu đồng bộ và khả thi. Hạn chế này dẫn đến tình trạng mất dân chủ và suy giảm niềm tin của người dân vào cơ quan hành chính nhà nước.
IV. Quan điểm và giải pháp hoàn thiện pháp luật về thực hiện dân chủ
Chương này đề xuất các quan điểm và giải pháp hoàn thiện pháp luật thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước. Các giải pháp tập trung vào việc xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, tăng cường tính khả thi và hiệu quả thực thi.
4.1. Quan điểm hoàn thiện
Quan điểm hoàn thiện dựa trên nguyên tắc bảo đảm quyền lực thuộc về nhân dân, tăng cường sự tham gia và giám sát của công dân. Pháp luật cần phù hợp với Hiến pháp và thực tiễn quản lý nhà nước.
4.2. Giải pháp cụ thể
Các giải pháp bao gồm hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức và năng lực thực thi pháp luật của cán bộ, công chức.
