I. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bối cảnh dân số gia tăng và biến đổi khí hậu, nhu cầu sử dụng tài nguyên nước ngày càng tăng cao. Các lĩnh vực như sinh hoạt, nông nghiệp và công nghiệp đều cần nước với khối lượng lớn. Điều này đặt ra thách thức lớn cho công tác quản lý nước. Việc áp dụng các phương pháp phân tích kinh tế trong quy hoạch tài nguyên nước là cần thiết để đưa ra quyết định chính xác. Tuyên bố Dublin (1992) nhấn mạnh rằng nước không chỉ là tài nguyên thiên nhiên mà còn là hàng hóa kinh tế. Do đó, việc xây dựng khung phân tích kinh tế cho ngành nước là rất quan trọng. Các nghiên cứu cần tập trung vào việc khắc phục các “thất bại thị trường” trong ngành nước, từ đó cải thiện quy hoạch và quản lý tài nguyên nước.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của nghiên cứu là xây dựng mô hình tối ưu hóa động ngẫu nhiên cho quy hoạch và quản lý tài nguyên nước tại lưu vực sông Hồng - Thái Bình. Các mục tiêu cụ thể bao gồm: (1) Nghiên cứu và áp dụng khung phát triển thước đo giá trị kinh tế cho các sử dụng nước; (2) Phát triển các mô hình tối ưu hóa động ngẫu nhiên dựa trên lý thuyết tối ưu hóa; (3) Thu thập và phân tích số liệu để xác định lời giải tối ưu cho các hệ thống nước. Nghiên cứu này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả phân bổ nước mà còn cung cấp thông tin cho các quyết định chính sách trong quản lý nước.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chủ yếu là các hệ thống phân bổ nước cho các mục đích khác nhau, đặc biệt là cho tưới lúa và phát điện. Phạm vi nghiên cứu bao gồm một số tiểu lưu vực trong hệ thống sông Hồng - Thái Bình, như lưu vực sông Công và lưu vực sông Đà. Nghiên cứu sử dụng số liệu trong khoảng thời gian dài hạn để đảm bảo tính chính xác và ổn định của các mô hình. Việc mở rộng phạm vi nghiên cứu giúp cung cấp cái nhìn tổng quát hơn về tình hình quản lý tài nguyên nước tại khu vực này.
IV. Các tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu áp dụng các phương pháp khoa học như mô hình hóa, tối ưu hóa và phân tích kinh tế. Khung mô hình hóa được xây dựng dựa trên các tài liệu tham khảo từ các chuyên gia quốc tế. Phương pháp xác suất và thống kê được sử dụng để đo lường các đại lượng kinh tế. Các mô hình tối ưu hóa động được phát triển để mô phỏng các hoạt động kinh tế trong ngành nước. Việc sử dụng phần mềm hiện đại như Lingo giúp nâng cao hiệu quả trong việc giải quyết các bài toán phức tạp liên quan đến quản lý nước.
V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển công cụ tối ưu hóa cho quy hoạch và quản lý tài nguyên nước. Việc xây dựng mô hình tối ưu hóa động ngẫu nhiên không chỉ giúp cải thiện hiệu quả phân bổ nước mà còn đóng góp vào việc phát triển nghiên cứu kinh tế trong ngành nước. Các kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà quản lý trong việc đưa ra quyết định chính sách. Hơn nữa, nghiên cứu còn mở ra hướng đi mới cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực quản lý nước tại Việt Nam.
