Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn từ năm 2017 đến 2021, Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn đầu tư công nhằm phục vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Tuy nhiên, công tác kiểm soát tiến độ thực hiện các dự án này còn tồn tại nhiều hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả đầu tư và chất lượng công trình. Việc kiểm soát tiến độ không chặt chẽ dẫn đến tăng chi phí đầu tư, lãng phí nguồn lực và kéo dài thời gian hoàn thành dự án. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng kiểm soát tiến độ các dự án tại Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng huyện Thanh Trì, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tiến độ dự án trong thời gian tới. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các dự án sử dụng vốn đầu tư công do Ban Quản lý Dự án huyện Thanh Trì thực hiện trong giai đoạn 2017-2021. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực quản lý dự án, góp phần thúc đẩy phát triển hạ tầng kỹ thuật và kinh tế xã hội của huyện Thanh Trì, đồng thời làm cơ sở tham khảo cho các đơn vị quản lý dự án tương tự tại các địa phương khác.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình quản lý dự án hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản lý dự án theo chu trình PDCA (Plan-Do-Check-Act): Nhấn mạnh việc lập kế hoạch, thực hiện, kiểm tra và điều chỉnh liên tục nhằm đảm bảo tiến độ và chất lượng dự án.
  • Mô hình kiểm soát tiến độ dự án (Schedule Control Model): Bao gồm các bước lập kế hoạch tiến độ, theo dõi tiến độ thực hiện, phân tích sai lệch và điều chỉnh kế hoạch.
  • Khái niệm về tiến độ trong xây dựng: Tiến độ được hiểu là kế hoạch chi tiết về thời gian thực hiện các công việc trong dự án, thể hiện qua các sơ đồ như Gantt, sơ đồ xiên, sơ đồ mạng lưới PERT/CPM.
  • Các khái niệm chính: Dự án đầu tư xây dựng, quản lý dự án, kiểm soát tiến độ, giải phóng mặt bằng, thẩm tra thiết kế, hợp đồng xây dựng, đường găng (critical path).

Khung lý thuyết này giúp hệ thống hóa các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ dự án, các công cụ và kỹ thuật kiểm soát tiến độ, đồng thời làm cơ sở phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Chủ yếu sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo tổng kết, báo cáo tài chính, hồ sơ dự án của Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng huyện Thanh Trì giai đoạn 2017-2021; các văn bản pháp luật liên quan như Luật Xây dựng, Nghị định 15/2021/NĐ-CP; các tài liệu chuyên ngành, sách, luận văn, bài báo khoa học.
  • Phương pháp thu thập dữ liệu: Thu thập thông tin từ các báo cáo, hồ sơ dự án, văn bản pháp luật và các tài liệu nghiên cứu có liên quan.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để tổng hợp số liệu về tiến độ, chi phí, nhân lực; phân tích so sánh để đánh giá thực trạng kiểm soát tiến độ; áp dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và lịch sử để đánh giá nguyên nhân tồn tại và đề xuất giải pháp.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2017-2021, với việc thu thập và xử lý số liệu trong năm 2021-2022, phân tích và đề xuất giải pháp trong năm 2022.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan và thực tiễn, giúp luận văn có cơ sở vững chắc để đánh giá và cải thiện công tác kiểm soát tiến độ dự án.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng kiểm soát tiến độ còn nhiều hạn chế: Qua phân tích số liệu, khoảng 30% các dự án tại Ban Quản lý Dự án huyện Thanh Trì bị chậm tiến độ so với kế hoạch ban đầu. Một số dự án có thời gian thi công kéo dài hơn dự kiến từ 10-20%, gây tăng chi phí đầu tư khoảng 15-25%.

  2. Giải phóng mặt bằng là nút thắt lớn nhất: Thời gian giải phóng mặt bằng trung bình mất hơn 60 ngày, chưa kể các trường hợp tranh chấp kéo dài, làm chậm tiến độ thi công. Việc phối hợp giữa các bên liên quan chưa hiệu quả, dẫn đến tiến độ dự án bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

  3. Năng lực và trình độ cán bộ quản lý còn hạn chế: Đội ngũ cán bộ quản lý dự án chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu về chuyên môn và kỹ năng kiểm soát tiến độ. Tỷ lệ cán bộ có trình độ chuyên môn phù hợp chỉ đạt khoảng 70%, ảnh hưởng đến khả năng lập kế hoạch và xử lý các tình huống phát sinh.

  4. Công tác thẩm tra, thẩm định thiết kế và lựa chọn nhà thầu còn chậm: Thời gian thẩm tra thiết kế trung bình kéo dài từ 20-40 ngày, vượt quá khung thời gian quy định. Việc lựa chọn nhà thầu chưa đảm bảo tính cạnh tranh và năng lực, dẫn đến tiến độ thi công không ổn định.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc chậm tiến độ là do sự phức tạp trong công tác giải phóng mặt bằng, năng lực quản lý dự án còn yếu và quy trình thẩm tra, lựa chọn nhà thầu chưa tối ưu. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại các địa phương khác, kết quả này tương đồng với thực trạng chung về khó khăn trong kiểm soát tiến độ dự án sử dụng vốn công. Việc sử dụng các công cụ quản lý tiến độ như sơ đồ mạng PERT/CPM, kỹ thuật cân bằng nguồn lực chưa được áp dụng rộng rãi tại Ban Quản lý Dự án huyện Thanh Trì, làm giảm hiệu quả kiểm soát tiến độ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tiến độ kế hoạch và thực tế của các dự án, bảng tổng hợp thời gian giải phóng mặt bằng và thẩm tra thiết kế, giúp minh họa rõ ràng các điểm nghẽn trong quản lý tiến độ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đẩy nhanh tiến độ công tác giải phóng mặt bằng: Ban Quản lý Dự án phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng địa phương để rút ngắn thời gian bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, đặt mục tiêu giảm thời gian giải phóng mặt bằng xuống dưới 45 ngày trong vòng 2 năm tới.

  2. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý dự án: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý tiến độ, kỹ thuật lập kế hoạch và kiểm soát dự án cho đội ngũ cán bộ, nhằm nâng tỷ lệ cán bộ đạt chuẩn chuyên môn lên trên 90% trong 3 năm tới.

  3. Cải tiến quy trình thẩm tra, thẩm định thiết kế và lựa chọn nhà thầu: Rút ngắn thời gian thẩm tra thiết kế xuống dưới 30 ngày, áp dụng các tiêu chí đánh giá năng lực nhà thầu chặt chẽ hơn, đảm bảo lựa chọn nhà thầu có năng lực và kinh nghiệm phù hợp, thực hiện trong vòng 1 năm.

  4. Ứng dụng công nghệ quản lý dự án hiện đại: Áp dụng phần mềm quản lý tiến độ dự án, kỹ thuật sơ đồ mạng PERT/CPM và kỹ thuật cân bằng nguồn lực để theo dõi, phân tích và điều chỉnh tiến độ kịp thời, triển khai trong 2 năm tới với sự hỗ trợ của các chuyên gia tư vấn.

Các giải pháp trên cần sự phối hợp đồng bộ giữa Ban Quản lý Dự án, các cơ quan chức năng và nhà thầu nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát tiến độ, giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả đầu tư công.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các cấp: Nhận diện các vấn đề thực tiễn trong kiểm soát tiến độ, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý dự án sử dụng vốn công.

  2. Các nhà hoạch định chính sách địa phương: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách, quy định về quản lý dự án đầu tư xây dựng phù hợp với thực tế địa phương.

  3. Các nhà thầu xây dựng và tư vấn quản lý dự án: Hiểu rõ các yêu cầu, quy trình kiểm soát tiến độ, từ đó nâng cao năng lực thực hiện và phối hợp với chủ đầu tư hiệu quả hơn.

  4. Các học viên, nghiên cứu sinh chuyên ngành quản trị dự án, xây dựng: Tài liệu tham khảo bổ ích cho việc nghiên cứu, học tập về quản lý tiến độ dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn công.

Luận văn cung cấp cái nhìn toàn diện về thực trạng và giải pháp kiểm soát tiến độ, giúp các đối tượng trên nâng cao năng lực quản lý và thực thi dự án hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

  1. Kiểm soát tiến độ dự án là gì và tại sao quan trọng?
    Kiểm soát tiến độ là quá trình theo dõi, đánh giá và điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án để đảm bảo hoàn thành đúng kế hoạch. Nó giúp hạn chế chậm trễ, giảm chi phí phát sinh và đảm bảo hiệu quả đầu tư.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến tiến độ dự án tại Ban Quản lý Dự án huyện Thanh Trì?
    Yếu tố chính là công tác giải phóng mặt bằng kéo dài, năng lực quản lý dự án còn hạn chế và quy trình thẩm tra, lựa chọn nhà thầu chưa tối ưu.

  3. Phương pháp nào được sử dụng để lập kế hoạch tiến độ trong nghiên cứu?
    Luận văn sử dụng các phương pháp lập kế hoạch tiến độ phổ biến như sơ đồ Gantt, sơ đồ xiên và sơ đồ mạng lưới PERT/CPM để phân tích và kiểm soát tiến độ.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực cán bộ quản lý dự án?
    Tổ chức đào tạo chuyên sâu về quản lý tiến độ, kỹ thuật lập kế hoạch và kiểm soát dự án, đồng thời nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng thực tiễn cho cán bộ.

  5. Làm thế nào để rút ngắn thời gian giải phóng mặt bằng trong các dự án?
    Cần tăng cường phối hợp giữa Ban Quản lý Dự án và các cơ quan chức năng địa phương, đẩy nhanh thủ tục bồi thường, hỗ trợ tái định cư và xử lý kịp thời các tranh chấp phát sinh.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng kiểm soát tiến độ các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn công tại Ban Quản lý Dự án huyện Thanh Trì giai đoạn 2017-2021, chỉ ra nhiều hạn chế về tiến độ và nguyên nhân chủ yếu.
  • Đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý dự án và kiểm soát tiến độ, áp dụng các công cụ quản lý tiến độ hiện đại trong phân tích thực trạng.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát tiến độ, bao gồm đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, nâng cao năng lực cán bộ, cải tiến quy trình thẩm tra và ứng dụng công nghệ quản lý.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư công và phát triển kinh tế xã hội huyện Thanh Trì.
  • Các bước tiếp theo là triển khai áp dụng các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp trong thực tế quản lý dự án.

Quý độc giả và các đơn vị quản lý dự án được khuyến khích tham khảo và áp dụng các kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát tiến độ dự án đầu tư xây dựng.