Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới, các doanh nghiệp trong nước phải đối mặt với nhiều thách thức cạnh tranh khốc liệt. Theo ước tính, việc tổ chức công tác kế toán khoa học và hợp lý đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Công ty Cổ phần Thương mại và Khảo sát (SUJCOM.,JSC) hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh khách sạn, du lịch, kiểm định, khảo sát trắc địa và cung cấp máy móc thiết bị, với quy mô tương đối lớn tại Hà Nội và các tỉnh phía Bắc. Qua khảo sát giai đoạn 2017-2019, bộ phận kế toán của công ty còn tồn tại nhiều hạn chế như cơ cấu tổ chức chưa rõ ràng, quy trình làm việc bị động, chưa phát huy vai trò tham mưu tài chính cho Ban Giám đốc.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp, phân tích thực trạng tổ chức kế toán tại SUJCOM.,JSC, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện phù hợp với định hướng phát triển của công ty. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, góp phần tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế hội nhập.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán trong doanh nghiệp, bao gồm:

  • Lý thuyết về tổ chức công tác kế toán: Định nghĩa kế toán là công cụ quản lý kinh tế tài chính, phản ánh, đo lường và cung cấp thông tin chính xác, kịp thời cho các quyết định quản lý. Tổ chức công tác kế toán là hệ thống các phương pháp, quy trình và bộ máy kế toán nhằm đảm bảo thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin kế toán đầy đủ, hợp pháp.

  • Mô hình tổ chức bộ máy kế toán: Bao gồm các hình thức tổ chức kế toán tập trung, phân tán và hỗn hợp, phù hợp với quy mô, đặc điểm hoạt động và yêu cầu quản lý của doanh nghiệp.

  • Khái niệm chính sách kế toán: Là các nguyên tắc, cơ sở và phương pháp cụ thể được doanh nghiệp áp dụng trong lập và trình bày báo cáo tài chính, ảnh hưởng đến việc quản trị lợi nhuận, chi phí thuế và cung cấp thông tin cho các đối tượng sử dụng.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, hệ thống sổ kế toán, báo cáo kế toán tài chính và quản trị, kiểm tra kế toán, ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu thứ cấp và sơ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các văn bản pháp luật như Luật Kế toán số 88/2015/QH13, Thông tư 200/2014/TT-BTC và các văn bản hướng dẫn liên quan; tài liệu nội bộ công ty như chứng từ kế toán, sổ sách, báo cáo tài chính giai đoạn 2015-2018; các công trình nghiên cứu khoa học về tổ chức công tác kế toán.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua quan sát trực tiếp, phỏng vấn các cán bộ quản lý và kế toán tại SUJCOM.,JSC, bao gồm Tổng Giám đốc, kế toán trưởng và kế toán viên nhằm đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán.

  • Phân tích dữ liệu: Áp dụng phương pháp logic, tổng hợp, so sánh và đối chiếu để đánh giá thực trạng, xác định tồn tại và nguyên nhân, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ bộ phận kế toán và các phòng ban liên quan tại SUJCOM.,JSC trong giai đoạn 2017-2019. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu bộ máy kế toán chưa hợp lý: SUJCOM.,JSC áp dụng mô hình tổ chức kế toán hỗn hợp nhưng chưa phân công nhiệm vụ rõ ràng giữa các bộ phận kế toán. Khoảng 30% nhân viên kế toán chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ chuyên môn, dẫn đến hiệu quả công việc thấp và chậm trễ trong xử lý chứng từ.

  2. Quy trình luân chuyển chứng từ và ghi sổ kế toán còn bất cập: Tỷ lệ chứng từ bị sai sót hoặc không hợp lệ chiếm khoảng 12%, gây khó khăn trong việc tổng hợp và lập báo cáo tài chính kịp thời. Việc kiểm tra chứng từ chưa được thực hiện thường xuyên và có hệ thống.

  3. Hệ thống tài khoản kế toán chưa được vận dụng tối ưu: Công ty sử dụng hệ thống tài khoản theo quy định nhưng chưa chi tiết hóa phù hợp với đặc thù hoạt động kinh doanh đa ngành. Điều này làm giảm khả năng cung cấp thông tin quản trị chính xác và kịp thời.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán còn hạn chế: Mặc dù đã sử dụng phần mềm kế toán nội địa như MISA và FAST, nhưng việc tích hợp và đồng bộ dữ liệu chưa hiệu quả, dẫn đến việc xử lý dữ liệu phân tán và tăng khối lượng công việc thủ công lên đến 40%.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên là do công tác tổ chức bộ máy kế toán chưa được chú trọng đúng mức, thiếu sự phân công rõ ràng và đào tạo chuyên sâu cho nhân viên kế toán. So với một số nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ sai sót chứng từ và hiệu quả xử lý thông tin của SUJCOM.,JSC còn thấp hơn mức trung bình của các doanh nghiệp cùng quy mô.

Việc chưa tối ưu hóa hệ thống tài khoản kế toán và ứng dụng công nghệ thông tin làm giảm khả năng cung cấp thông tin tài chính chính xác, ảnh hưởng đến quyết định quản lý. Các biểu đồ so sánh số liệu về tỷ lệ sai sót chứng từ và thời gian xử lý báo cáo tài chính giữa SUJCOM.,JSC và các doanh nghiệp khác sẽ minh họa rõ nét sự chênh lệch này.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tổ chức công tác kế toán khoa học, đồng bộ và ứng dụng công nghệ hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện cơ cấu bộ máy kế toán: Phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng bộ phận và cá nhân trong phòng kế toán, đảm bảo phù hợp với quy mô và đặc thù hoạt động của SUJCOM.,JSC. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do Ban Giám đốc phối hợp phòng nhân sự chủ trì.

  2. Xây dựng quy trình luân chuyển chứng từ và kiểm tra kế toán chặt chẽ: Thiết lập quy trình chuẩn hóa, áp dụng kiểm soát nội bộ nhằm giảm tỷ lệ sai sót chứng từ xuống dưới 5% trong vòng 1 năm. Phòng kế toán và kiểm soát nội bộ chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Chi tiết hóa hệ thống tài khoản kế toán: Điều chỉnh và bổ sung tài khoản phù hợp với từng lĩnh vực kinh doanh, nâng cao khả năng phân tích và báo cáo tài chính quản trị. Thời gian thực hiện 9 tháng, phối hợp giữa phòng kế toán và tư vấn chuyên môn.

  4. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán: Đầu tư nâng cấp phần mềm kế toán tích hợp, đào tạo nhân viên sử dụng thành thạo, giảm thiểu công việc thủ công ít nhất 30% trong 1 năm. Ban Giám đốc và phòng CNTT phối hợp thực hiện.

Các giải pháp trên cần được theo dõi, đánh giá định kỳ để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo hiệu quả và phù hợp với sự phát triển của công ty.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám đốc và quản lý cấp cao doanh nghiệp: Nhận thức rõ vai trò của tổ chức công tác kế toán trong quản lý tài chính và ra quyết định chiến lược, từ đó chỉ đạo xây dựng bộ máy kế toán hiệu quả.

  2. Phòng kế toán và tài chính doanh nghiệp: Áp dụng các kiến thức, quy trình và giải pháp đề xuất để nâng cao năng lực chuyên môn, cải thiện quy trình làm việc và ứng dụng công nghệ.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, tài chính: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức tư vấn: Sử dụng làm tài liệu tham khảo trong việc xây dựng chính sách, hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thiện công tác kế toán.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tổ chức công tác kế toán lại quan trọng đối với doanh nghiệp?
    Tổ chức công tác kế toán giúp thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, hỗ trợ quản lý hiệu quả tài sản và nguồn vốn, đồng thời đáp ứng yêu cầu pháp lý. Ví dụ, SUJCOM.,JSC đã nhận thấy việc tổ chức kế toán chưa hợp lý ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý tài chính.

  2. Các hình thức tổ chức bộ máy kế toán phổ biến là gì?
    Có ba hình thức chính: tập trung, phân tán và hỗn hợp. Mỗi hình thức phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động khác nhau. SUJCOM.,JSC áp dụng hình thức hỗn hợp nhưng cần hoàn thiện để tăng hiệu quả.

  3. Làm thế nào để giảm tỷ lệ sai sót chứng từ kế toán?
    Bằng cách xây dựng quy trình kiểm tra, phê duyệt chứng từ chặt chẽ, đào tạo nhân viên và ứng dụng công nghệ thông tin. Tại SUJCOM.,JSC, tỷ lệ sai sót hiện khoảng 12%, cần cải thiện qua các giải pháp đề xuất.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán mang lại lợi ích gì?
    Giúp xử lý dữ liệu nhanh chóng, chính xác, giảm công việc thủ công, nâng cao năng suất và chất lượng thông tin. SUJCOM.,JSC hiện sử dụng phần mềm kế toán nhưng chưa đồng bộ, cần nâng cấp để phát huy hiệu quả.

  5. Chính sách kế toán ảnh hưởng thế nào đến báo cáo tài chính?
    Chính sách kế toán quyết định cách thức ghi nhận, đánh giá các nghiệp vụ kinh tế, ảnh hưởng đến lợi nhuận, chi phí và các chỉ tiêu tài chính. Việc lựa chọn chính sách phù hợp giúp doanh nghiệp quản trị hiệu quả hơn.

Kết luận

  • Tổ chức công tác kế toán tại SUJCOM.,JSC còn nhiều hạn chế về cơ cấu bộ máy, quy trình và ứng dụng công nghệ, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý tài chính.
  • Nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận, phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán phù hợp với đặc thù doanh nghiệp.
  • Việc hoàn thiện tổ chức kế toán góp phần nâng cao chất lượng thông tin tài chính, hỗ trợ quản lý và ra quyết định hiệu quả trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
  • Các giải pháp đề xuất cần được triển khai đồng bộ, có sự phối hợp chặt chẽ giữa Ban Giám đốc, phòng kế toán và các bộ phận liên quan trong vòng 1 năm tới.
  • Khuyến khích các doanh nghiệp cùng ngành tham khảo để áp dụng, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng nhằm nâng cao hiệu quả công tác kế toán trong doanh nghiệp Việt Nam.

Quý độc giả và doanh nghiệp quan tâm có thể liên hệ để nhận tư vấn chi tiết và hỗ trợ triển khai các giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức công tác kế toán.