Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam phát triển mạnh mẽ và cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc hoàn thiện tổ chức thông tin kế toán trong chu trình bán hàng và thu tiền trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp thương mại. Công ty Cổ phần Ollin Hà Nội, hoạt động trong lĩnh vực phân phối thực phẩm dinh dưỡng y học với vốn điều lệ 20 tỷ đồng, đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc đồng bộ hóa dữ liệu và quản lý hiệu quả chu trình bán hàng và thu tiền. Từ năm 2021 đến 2023, dữ liệu thực tế cho thấy việc sử dụng phần mềm kế toán MISA phiên bản offline chỉ giới hạn trong bộ phận kế toán, trong khi các phòng ban khác vẫn sử dụng Excel, dẫn đến tình trạng dữ liệu phân tán, chậm trễ và thiếu chính xác. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng tổ chức thông tin kế toán chu trình bán hàng và thu tiền tại Công ty, đồng thời đề xuất giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý kinh doanh, giảm thiểu rủi ro và tăng cường kiểm soát công nợ. Nghiên cứu tập trung tại trụ sở Công ty ở Hà Nội, trong giai đoạn 2021-2023, với ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện các chỉ số quản trị như tốc độ xử lý đơn hàng, tỷ lệ thu hồi công nợ và độ chính xác báo cáo tài chính, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết hệ thống thông tin kế toán và mô hình chu trình bán hàng và thu tiền. Hệ thống thông tin kế toán được định nghĩa là tập hợp các nguồn lực, phương tiện và phương pháp được tổ chức khoa học nhằm thu thập, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời cho doanh nghiệp. Mô hình chu trình bán hàng và thu tiền bao gồm các bước: nhận đơn đặt hàng, kiểm tra tín dụng và tồn kho, lập lệnh bán hàng, chuẩn bị hàng, giao hàng, xuất hóa đơn, theo dõi công nợ và thu tiền. Các khái niệm chính được sử dụng gồm: tổ chức thông tin kế toán, chu trình bán hàng, công nợ phải thu, phần mềm kế toán MISA, và quản lý công nợ theo tuổi nợ. Lý thuyết này giúp phân tích mối quan hệ giữa các bộ phận trong doanh nghiệp và vai trò của công nghệ thông tin trong việc nâng cao hiệu quả quản lý.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp bao gồm các tài liệu ngành kế toán, quy định pháp luật về kế toán và thuế, cùng các nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua quan sát thực tế, phỏng vấn trực tiếp nhân viên các phòng ban liên quan tại Công ty Cổ phần Ollin Hà Nội, và thu thập các mẫu báo cáo, chứng từ kế toán trong giai đoạn 2021-2023. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm toàn bộ nhân viên phòng kế toán, kinh doanh, kho và giao hàng, với phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp tổng hợp, so sánh và đánh giá thực trạng tổ chức thông tin kế toán, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện. Timeline nghiên cứu kéo dài trong năm 2024, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ứng dụng công nghệ thông tin chưa đồng bộ: Công ty chỉ sử dụng phần mềm MISA offline cho bộ phận kế toán, trong khi các phòng ban khác như kinh doanh, kho và giao hàng vẫn sử dụng Excel. Điều này dẫn đến dữ liệu rời rạc, không đồng bộ, gây chậm trễ trong việc cập nhật và chia sẻ thông tin. Ví dụ, nhân viên kinh doanh phải gọi điện thoại để xác nhận tồn kho với kế toán, làm tăng thời gian xử lý đơn hàng.

  2. Tổ chức dữ liệu và mã hóa chưa khoa học: Mã khách hàng và mã hàng hóa chưa được chuẩn hóa theo quy tắc nhất định, thiếu các trường thông tin quan trọng như hạn mức tín dụng khách hàng, số lượng tồn kho tối thiểu. Điều này làm giảm hiệu quả quản lý tồn kho và công nợ, gây ra tình trạng tồn kho ứ đọng hoặc thiếu hàng, ảnh hưởng đến doanh thu.

  3. Quy trình luân chuyển chứng từ chưa hoàn chỉnh: Đơn đặt hàng không được cập nhật trên phần mềm mà chủ yếu theo dõi thủ công, dễ bị bỏ sót. Việc lập và luân chuyển chứng từ như hợp đồng, hóa đơn, phiếu xuất kho diễn ra thủ công, gây khó khăn trong việc kiểm soát và đối chiếu công nợ.

  4. Báo cáo và kiểm soát công nợ còn hạn chế: Mặc dù có báo cáo công nợ theo tuổi nợ, nhưng kế toán chưa cập nhật đầy đủ trên phần mềm mà vẫn theo dõi thủ công bằng Excel. Công ty chưa có hệ thống cảnh báo nợ quá hạn và hạn mức tín dụng, dẫn đến rủi ro tài chính cao với tỷ lệ nợ khó đòi tăng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên là do việc ứng dụng công nghệ thông tin chưa toàn diện và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận. So với các nghiên cứu trong ngành, việc sử dụng phần mềm kế toán offline chỉ cho một bộ phận là điểm yếu phổ biến ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ, ảnh hưởng đến tính kịp thời và chính xác của thông tin kế toán. Việc tổ chức dữ liệu chưa khoa học làm giảm khả năng kiểm soát tồn kho và công nợ, tương tự với các báo cáo cho thấy doanh nghiệp dễ gặp rủi ro tài chính khi không có hệ thống cảnh báo hiệu quả. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đồng bộ hóa dữ liệu và hoàn thiện quy trình luân chuyển chứng từ để nâng cao hiệu quả quản lý. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ đơn hàng xử lý chậm, tỷ lệ nợ quá hạn theo tháng, và bảng so sánh mức độ ứng dụng công nghệ thông tin giữa các phòng ban.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai phần mềm kế toán phiên bản online tích hợp với phần mềm bán hàng: Đề xuất chuyển từ phần mềm MISA offline sang phiên bản AMIS online kết hợp với phần mềm ESHOP để đồng bộ dữ liệu giữa các bộ phận. Mục tiêu nâng cao tốc độ xử lý đơn hàng và giảm thời gian cập nhật thông tin xuống dưới 24 giờ. Thời gian thực hiện dự kiến trong 6 tháng, do phòng IT phối hợp với phòng kế toán và kinh doanh triển khai.

  2. Chuẩn hóa mã hóa đối tượng quản lý: Xây dựng quy tắc mã hóa thống nhất cho khách hàng, hàng hóa và nhân viên, bổ sung các trường thông tin như hạn mức tín dụng, số lượng tồn kho tối thiểu. Mục tiêu cải thiện quản lý tồn kho và công nợ, giảm tỷ lệ tồn kho ứ đọng ít nhất 15% trong năm đầu tiên. Phòng kế toán và kho chịu trách nhiệm thực hiện trong vòng 3 tháng.

  3. Hoàn thiện quy trình luân chuyển chứng từ và cập nhật đơn hàng: Thiết lập quy trình nhập đơn hàng trực tiếp trên phần mềm, tự động cập nhật trạng thái đơn hàng và chứng từ liên quan. Mục tiêu giảm thiểu sai sót và bỏ sót đơn hàng xuống dưới 2% tổng số đơn. Thời gian triển khai 4 tháng, do phòng kinh doanh phối hợp phòng kế toán thực hiện.

  4. Xây dựng hệ thống cảnh báo công nợ và quản lý tín dụng: Thiết lập hệ thống cảnh báo tự động khi công nợ vượt hạn mức hoặc quá hạn thanh toán, đồng thời xây dựng chính sách quản lý tín dụng chặt chẽ. Mục tiêu giảm tỷ lệ nợ quá hạn ít nhất 20% trong năm đầu tiên. Phòng kế toán công nợ và ban lãnh đạo chịu trách nhiệm, triển khai trong 5 tháng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý doanh nghiệp thương mại: Luận văn cung cấp cái nhìn toàn diện về tổ chức thông tin kế toán chu trình bán hàng và thu tiền, giúp nhà quản lý hiểu rõ các điểm yếu và giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị tài chính.

  2. Chuyên viên kế toán và kiểm toán: Tài liệu chi tiết về quy trình, chứng từ và báo cáo kế toán trong chu trình bán hàng, hỗ trợ chuyên viên nâng cao kỹ năng tổ chức và kiểm soát thông tin kế toán.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kế toán, quản trị kinh doanh: Luận văn là nguồn tham khảo thực tiễn quý giá về ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán doanh nghiệp thương mại tại Việt Nam.

  4. Nhà phát triển phần mềm kế toán: Cung cấp thông tin về nhu cầu thực tế của doanh nghiệp trong việc đồng bộ hóa dữ liệu và quản lý công nợ, giúp phát triển các giải pháp phần mềm phù hợp hơn với thị trường.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao việc đồng bộ dữ liệu giữa các phòng ban lại quan trọng?
    Việc đồng bộ dữ liệu giúp thông tin được cập nhật kịp thời, chính xác, giảm thiểu sai sót và trùng lặp, từ đó nâng cao hiệu quả ra quyết định và giảm thời gian xử lý công việc. Ví dụ, nhân viên kinh doanh có thể kiểm tra tồn kho ngay trên hệ thống mà không cần gọi điện thoại.

  2. Phần mềm MISA online có ưu điểm gì so với phiên bản offline?
    Phiên bản online cho phép truy cập dữ liệu mọi lúc mọi nơi, hỗ trợ đa người dùng cùng lúc, đồng bộ dữ liệu tự động giữa các bộ phận, giúp tăng tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro sai sót do nhập liệu thủ công.

  3. Làm thế nào để kiểm soát công nợ hiệu quả hơn?
    Cần xây dựng hệ thống cảnh báo công nợ quá hạn, thiết lập hạn mức tín dụng cho từng khách hàng, thường xuyên đối chiếu công nợ và có chính sách thu hồi nợ rõ ràng. Việc này giúp giảm thiểu rủi ro tài chính và đảm bảo dòng tiền ổn định.

  4. Quy trình luân chuyển chứng từ hiện tại có điểm gì cần cải thiện?
    Hiện tại, đơn đặt hàng không được cập nhật trên phần mềm mà theo dõi thủ công, dễ bị bỏ sót. Cần thiết lập quy trình nhập liệu trực tiếp trên phần mềm, tự động cập nhật trạng thái đơn hàng và chứng từ liên quan để tăng tính chính xác và kịp thời.

  5. Làm sao để nhân viên các phòng ban phối hợp hiệu quả trong chu trình bán hàng?
    Cần phân quyền truy cập hệ thống phù hợp, đào tạo nhân viên sử dụng phần mềm, xây dựng quy trình làm việc rõ ràng và khuyến khích giao tiếp liên phòng ban. Việc này giúp tạo ra chu trình bán hàng liền mạch, giảm thiểu sai sót và tăng năng suất.

Kết luận

  • Hoàn thiện tổ chức thông tin kế toán chu trình bán hàng và thu tiền là yếu tố then chốt giúp Công ty Cổ phần Ollin Hà Nội nâng cao hiệu quả quản lý và cạnh tranh trên thị trường.
  • Việc ứng dụng phần mềm kế toán phiên bản online tích hợp với phần mềm bán hàng sẽ đồng bộ hóa dữ liệu, giảm thiểu sai sót và tăng tốc độ xử lý thông tin.
  • Chuẩn hóa mã hóa đối tượng và bổ sung các trường thông tin quản lý giúp kiểm soát tồn kho và công nợ hiệu quả hơn, giảm thiểu rủi ro tài chính.
  • Hoàn thiện quy trình luân chuyển chứng từ và xây dựng hệ thống cảnh báo công nợ sẽ nâng cao tính minh bạch và khả năng kiểm soát tài chính của Công ty.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai phần mềm mới, đào tạo nhân viên, xây dựng quy trình vận hành chuẩn và đánh giá hiệu quả định kỳ nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Quý doanh nghiệp và nhà quản lý quan tâm có thể liên hệ để được tư vấn chi tiết về giải pháp hoàn thiện tổ chức thông tin kế toán chu trình bán hàng và thu tiền phù hợp với đặc thù hoạt động kinh doanh.