Tổng quan nghiên cứu

Công tác kế toán đóng vai trò then chốt trong việc quản lý tài chính và điều hành hoạt động kinh doanh của các đơn vị sự nghiệp có thu, đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước như Công ty TNHH Nhà nước Một thành viên Xổ số Kiến thiết Cần Thơ. Với tổng số vốn điều lệ được xây dựng lại theo Thông tư 25/2007/TT-BTC là khoảng 116 tỷ đồng, công ty hoạt động trên nhiều tỉnh thành với mạng lưới đại lý rộng khắp, đòi hỏi hệ thống kế toán phải được tổ chức chặt chẽ, hiệu quả để đảm bảo tính chính xác và kịp thời của thông tin tài chính. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác tổ chức kế toán tại công ty còn tồn tại nhiều hạn chế như chất lượng công tác kế toán chưa cao, tiến độ lập báo cáo chưa đảm bảo, hệ thống chứng từ và kiểm tra kế toán chưa được chú trọng đúng mức, cũng như việc ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng tổ chức công tác kế toán tại công ty trong năm 2020, đánh giá kết quả đạt được và những hạn chế, nguyên nhân tồn tại, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả công tác kế toán. Nghiên cứu có phạm vi thực hiện tại trụ sở chính và các trạm giao dịch của công ty tại Cần Thơ và một số tỉnh thành lân cận. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp thông tin chính xác, kịp thời phục vụ quản lý tài chính, góp phần ổn định tình hình tài chính công ty, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh doanh và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình về tổ chức công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp có thu, bao gồm:

  • Lý thuyết tổ chức kế toán: Tổ chức kế toán được hiểu là hệ thống các yếu tố cấu thành như bộ máy kế toán, phương pháp kế toán, kỹ thuật hạch toán, chế độ kế toán nhằm đảm bảo thu thập, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời phục vụ quản lý.

  • Nguyên tắc kế toán theo Luật Kế toán số 88/2015/QH13: Bao gồm nguyên tắc thống nhất, nguyên tắc phù hợp, nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả, đảm bảo tính khách quan, nhất quán và phù hợp với đặc điểm hoạt động của đơn vị.

  • Mô hình tổ chức bộ máy kế toán: Bao gồm mô hình tập trung, phân tán và kết hợp, được lựa chọn dựa trên quy mô, phạm vi hoạt động và đặc điểm quản lý của đơn vị.

  • Khái niệm và nội dung tổ chức công tác kế toán: Tổ chức chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản, sổ kế toán, báo cáo tài chính và công tác kiểm tra kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp:

  • Dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các báo cáo tài chính, báo cáo kế toán, tài liệu pháp luật liên quan và các nghiên cứu trước đó.

  • Dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua phỏng vấn chuyên gia gồm Ban Giám đốc, Kế toán trưởng, phó phòng Kế toán và trưởng phòng chuyên môn của công ty.

Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm:

  • Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để phân tích, so sánh và tổng hợp các tài liệu, số liệu.

  • Phương pháp quy nạp, suy luận logic và tổng hợp nhằm hệ thống hóa các quan điểm và kinh nghiệm tổ chức công tác kế toán từ các nước phát triển.

  • Phương pháp so sánh để đánh giá sự biến động các chỉ tiêu kế toán qua các năm.

  • Phương pháp phỏng vấn chuyên gia nhằm thu thập ý kiến đánh giá, dự báo và đề xuất giải pháp.

Cỡ mẫu phỏng vấn gồm 10 chuyên gia chủ chốt trong công ty, được lựa chọn theo phương pháp giới thiệu và đánh giá năng lực dựa trên học vị, chức vụ và kinh nghiệm thực tiễn. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm 2020, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và cập nhật.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổ chức bộ máy kế toán: Công ty áp dụng mô hình tổ chức bộ máy kế toán tập trung kết hợp phân tán, với 23 cán bộ công nhân viên kế toán phân bổ tại các phòng ban. Tuy nhiên, các bộ phận kế toán tại phòng ban trực thuộc chưa được tổ chức chuyên nghiệp, kiến thức kế toán còn hạn chế, dẫn đến việc xử lý chứng từ và báo cáo chưa hiệu quả.

  2. Chất lượng công tác kế toán: Chất lượng và tiến độ lập báo cáo tài chính chưa đảm bảo, với tỷ lệ báo cáo chậm khoảng 20% so với kế hoạch. Việc kiểm tra, xử lý chứng từ chưa thường xuyên, chưa áp dụng chứng từ điện tử, làm giảm hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin.

  3. Hệ thống tài khoản kế toán: Tài khoản chi tiết chưa hợp lý, chủ yếu phục vụ kế toán tài chính mà chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu quản trị. Khoảng 30% tài khoản chi tiết chưa được phân cấp phù hợp với yêu cầu quản lý nội bộ.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin: Công ty mới áp dụng phần mềm kế toán Bravo, nhưng việc thu thập dữ liệu và báo cáo còn chậm do quy trình giao nhận chứng từ phức tạp, gây tốn thời gian kiểm tra, đối chiếu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc tổ chức bộ máy kế toán chưa chuyên nghiệp, thiếu sự phân công rõ ràng và đào tạo chuyên sâu cho nhân viên kế toán tại các phòng ban. So với các nghiên cứu về tổ chức kế toán tại các doanh nghiệp nhà nước khác, công ty còn thiếu sự đồng bộ trong hệ thống tài khoản và quy trình xử lý chứng từ, dẫn đến hiệu quả công tác kế toán chưa cao.

Việc chưa áp dụng chứng từ điện tử và công nghệ thông tin một cách toàn diện làm giảm khả năng tự động hóa, kiểm soát và phân tích số liệu, ảnh hưởng đến tính kịp thời và chính xác của báo cáo tài chính. So với kinh nghiệm của các nước phát triển như Mỹ và Pháp, việc tổ chức kế toán cần kết hợp chặt chẽ giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị, đồng thời tăng cường ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ báo cáo chậm theo quý, bảng phân tích mức độ phù hợp của hệ thống tài khoản kế toán và sơ đồ mô hình tổ chức bộ máy kế toán hiện tại so với mô hình đề xuất.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán: Phân công rõ ràng nhiệm vụ cho từng bộ phận kế toán tại các phòng ban trực thuộc, tổ chức đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn cho nhân viên kế toán, đặc biệt là kiến thức về kế toán quản trị và công nghệ thông tin. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do Ban Giám đốc và phòng Nhân sự phối hợp thực hiện.

  2. Cải tiến hệ thống chứng từ và quy trình xử lý: Áp dụng chứng từ điện tử và xây dựng quy trình luân chuyển chứng từ khoa học, giảm thiểu thời gian kiểm tra, đối chiếu. Mục tiêu giảm 30% thời gian xử lý chứng từ trong vòng 1 năm, do phòng Tài chính – Kế toán chủ trì.

  3. Tối ưu hóa hệ thống tài khoản kế toán: Xây dựng và ban hành hệ thống tài khoản chi tiết phù hợp với yêu cầu quản lý tài chính và quản trị, kết hợp kế toán tài chính và kế toán quản trị trên cùng một hệ thống. Thời gian hoàn thành trong 9 tháng, do phòng Kế toán trưởng và chuyên gia tư vấn phối hợp thực hiện.

  4. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin: Nâng cấp phần mềm kế toán hiện tại, tích hợp với các phần mềm quản lý khác, đảm bảo tính kiểm soát, bảo mật và linh hoạt trong xử lý dữ liệu. Mục tiêu nâng cao hiệu quả xử lý số liệu lên 40% trong 1 năm, do phòng Công nghệ thông tin và phòng Tài chính – Kế toán phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các doanh nghiệp nhà nước: Giúp hiểu rõ vai trò và cách tổ chức công tác kế toán hiệu quả, từ đó nâng cao năng lực quản lý tài chính và ra quyết định.

  2. Phòng kế toán và tài chính các công ty xổ số kiến thiết: Áp dụng các giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán, cải tiến quy trình và hệ thống tài khoản phù hợp với đặc thù ngành nghề.

  3. Chuyên gia tư vấn và giảng viên ngành kế toán: Là tài liệu tham khảo bổ ích để nghiên cứu, giảng dạy về tổ chức công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp có thu và doanh nghiệp nhà nước.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về tài chính và kế toán: Hỗ trợ xây dựng chính sách, hướng dẫn và kiểm tra công tác kế toán tại các doanh nghiệp nhà nước, đảm bảo tuân thủ pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tổ chức công tác kế toán lại quan trọng đối với doanh nghiệp nhà nước?
    Tổ chức công tác kế toán giúp thu thập, xử lý và cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, phục vụ quản lý và ra quyết định, đồng thời đảm bảo tuân thủ pháp luật và kiểm soát tài chính hiệu quả.

  2. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán nào phù hợp với Công ty Xổ số Kiến thiết Cần Thơ?
    Mô hình kết hợp giữa tập trung và phân tán phù hợp với quy mô và phạm vi hoạt động của công ty, giúp phân công công việc rõ ràng, tăng hiệu quả kiểm soát và xử lý thông tin.

  3. Làm thế nào để cải thiện chất lượng báo cáo tài chính tại công ty?
    Cần hoàn thiện quy trình xử lý chứng từ, áp dụng công nghệ thông tin, đào tạo nhân viên kế toán và tối ưu hóa hệ thống tài khoản để đảm bảo tính chính xác và kịp thời của báo cáo.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin có vai trò gì trong công tác kế toán?
    Công nghệ thông tin giúp tự động hóa quy trình kế toán, giảm sai sót, tăng tốc độ xử lý dữ liệu và nâng cao khả năng kiểm soát, phân tích thông tin tài chính.

  5. Những nguyên tắc kế toán nào cần tuân thủ trong tổ chức công tác kế toán?
    Nguyên tắc thống nhất, phù hợp, tiết kiệm và hiệu quả là cơ sở để tổ chức công tác kế toán đảm bảo tính khách quan, nhất quán và phù hợp với đặc điểm hoạt động của đơn vị.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Nhà nước Một thành viên Xổ số Kiến thiết Cần Thơ, chỉ ra các hạn chế về bộ máy kế toán, hệ thống chứng từ, tài khoản và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Đã đánh giá nguyên nhân tồn tại và so sánh với kinh nghiệm tổ chức kế toán của các nước phát triển, làm rõ yêu cầu hoàn thiện công tác kế toán phù hợp với đặc thù doanh nghiệp nhà nước.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể gồm hoàn thiện bộ máy kế toán, cải tiến quy trình chứng từ, tối ưu hệ thống tài khoản và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Nghiên cứu có tính ứng dụng cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và hoạt động kinh doanh của công ty trong giai đoạn tới.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả định kỳ và điều chỉnh phù hợp với thực tiễn hoạt động.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo công ty và các phòng ban liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp hoàn thiện công tác kế toán, đồng thời tăng cường đào tạo và ứng dụng công nghệ để nâng cao năng lực quản lý tài chính.