Tổng quan nghiên cứu

Tài sản công là nguồn lực quan trọng, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản quốc gia, đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh. Theo quy định của Nhà nước, tài sản công thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Công tác quản lý tài sản công trong các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) có ý nghĩa đặc biệt trong việc sử dụng hiệu quả nguồn lực quốc gia, tránh lãng phí và tham nhũng. Tuy nhiên, thực tiễn tại nhiều DNNN, trong đó có Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Cà Mau, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như hệ thống tiêu chuẩn quản lý chưa đồng bộ, cơ chế phân cấp chưa rõ ràng, công tác bảo dưỡng, sửa chữa tài sản chưa thường xuyên, và thanh tra, kiểm tra chưa được coi trọng.

Luận văn tập trung nghiên cứu hoàn thiện công tác quản lý tài sản công tại Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Cà Mau trong giai đoạn 2019-2021. Mục tiêu cụ thể gồm hệ thống hóa cơ sở lý luận, phân tích thực trạng quản lý tài sản công tại công ty, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý trong thời gian tới. Nghiên cứu có phạm vi địa lý tại tỉnh Cà Mau, với dữ liệu thu thập từ báo cáo kiểm toán và các tài liệu pháp luật liên quan. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công, hỗ trợ phát triển bền vững doanh nghiệp và tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài sản công trong DNNN, bao gồm:

  • Khái niệm doanh nghiệp nhà nước (DNNN): Theo Luật Doanh nghiệp số 59/2020/QH14, DNNN là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết, hoạt động theo cơ chế thị trường và quản trị hiện đại.

  • Khái niệm tài sản công: Được quy định tại Luật Quản lý, sử dụng tài sản công số 15/2017/QH14, tài sản công bao gồm tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu, phục vụ hoạt động quản lý, cung cấp dịch vụ công, bảo đảm quốc phòng, an ninh, tài sản kết cấu hạ tầng, tài sản tại doanh nghiệp và các quỹ tài chính nhà nước.

  • Nguyên tắc quản lý tài sản công: Bao gồm việc giao quyền quản lý, sử dụng tài sản công đúng mục đích, bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm, minh bạch, phòng chống tham nhũng và kiểm tra, giám sát chặt chẽ.

  • Các chỉ tiêu đánh giá công tác quản lý tài sản công: Hệ số nợ, hệ số vốn chủ sở hữu, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS), tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ suất sinh lời của tài sản (ROA), và hiệu suất sử dụng tổng tài sản.

  • Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài sản công: Bao gồm hệ thống văn bản pháp luật, năng lực cán bộ quản lý, đối tượng quản lý, và các yếu tố khách quan như thiên tai, biến động kinh tế, hội nhập quốc tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích tài liệu và phương pháp so sánh để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp. Cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Bao gồm tài liệu sơ cấp như văn bản pháp luật, nghị quyết Đảng, số liệu thống kê chính thức, báo cáo kiểm toán của Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Cà Mau giai đoạn 2019-2021; tài liệu thứ cấp từ các bài báo, nghiên cứu liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê số liệu tài chính, so sánh các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng tài sản qua các năm, đánh giá thực trạng quản lý tài sản công tại công ty.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Dữ liệu tập trung vào toàn bộ tài sản công và các báo cáo tài chính của Công ty trong giai đoạn nghiên cứu, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2021, với việc thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu trong năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình quản lý tài sản công tại Công ty: Công ty có vốn điều lệ 13,2 tỷ đồng, trong đó Nhà nước nắm giữ 91,88% cổ phần. Tổng tài sản công được quản lý thống nhất, chặt chẽ, tuy nhiên còn tồn tại sai sót trong hồ sơ tài sản và chưa có định mức sử dụng tài sản đồng bộ. Báo cáo tài chính cho thấy tổng tài sản và nguồn vốn có xu hướng ổn định trong giai đoạn 2019-2021.

  2. Hiệu quả sử dụng tài sản: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) duy trì ở mức khoảng 15-20%, tỷ suất sinh lời của tài sản (ROA) đạt trên 8%, cho thấy công ty sử dụng tài sản công có hiệu quả tương đối tốt so với mức lãi suất cho vay. Tuy nhiên, hiệu suất sử dụng tổng tài sản có xu hướng giảm nhẹ, phản ánh sức sản xuất của tài sản chưa được khai thác tối đa.

  3. Cơ cấu tổ chức và phân cấp quản lý: Bộ máy tổ chức quản lý tài sản công tại công ty còn chưa rõ ràng, phân công nhiệm vụ chưa cụ thể, dẫn đến công tác bảo dưỡng, sửa chữa tài sản chưa được thực hiện thường xuyên và hiệu quả.

  4. Công tác thanh tra, kiểm tra: Việc thanh tra, kiểm tra việc sử dụng tài sản công chưa được coi trọng đúng mức, làm tăng nguy cơ lãng phí và thất thoát tài sản.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân các hạn chế trên xuất phát từ hệ thống tiêu chuẩn quản lý tài sản công chưa đồng bộ, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban, và năng lực cán bộ quản lý còn hạn chế. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tình trạng này không phải là hiếm gặp, đặc biệt trong các DNNN chuyển đổi mô hình hoạt động sang công ty cổ phần. Việc áp dụng các chỉ tiêu tài chính như ROE, ROA giúp đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản một cách khách quan, đồng thời cung cấp cơ sở để điều chỉnh chính sách quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tổng tài sản, biểu đồ tỷ suất lợi nhuận và bảng phân tích cơ cấu cổ đông để minh họa rõ nét hơn về thực trạng và xu hướng quản lý tài sản công tại công ty. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý, nâng cao năng lực cán bộ và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn và định mức sử dụng tài sản công: Xây dựng và ban hành các tiêu chuẩn, định mức cụ thể, đồng bộ cho từng loại tài sản công tại công ty nhằm đảm bảo việc sử dụng đúng mục đích và tiết kiệm. Thời gian thực hiện trong vòng 12 tháng, do Ban Giám đốc phối hợp với Phòng Kế hoạch – Kỹ thuật chủ trì.

  2. Tăng cường phân cấp và phân công quản lý tài sản rõ ràng: Rà soát, điều chỉnh cơ cấu tổ chức quản lý tài sản, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng phòng ban, cá nhân nhằm nâng cao trách nhiệm và hiệu quả quản lý. Thực hiện trong 6 tháng, do Ban Giám đốc và Phòng Tổ chức nhân sự đảm nhiệm.

  3. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý tài sản công: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ quản lý tài sản công cho cán bộ, công nhân viên liên quan, nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý. Kế hoạch đào tạo định kỳ hàng năm, do Phòng Nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo thực hiện.

  4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát: Thiết lập quy trình kiểm tra định kỳ, đột xuất việc sử dụng tài sản công, xử lý nghiêm các vi phạm để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Thời gian triển khai ngay và duy trì thường xuyên, do Ban Kiểm soát và Phòng Kế toán Tài vụ phối hợp thực hiện.

  5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài sản: Xây dựng hệ thống phần mềm quản lý tài sản công để theo dõi, cập nhật thông tin tài sản, báo cáo và phân tích hiệu quả sử dụng. Thời gian triển khai trong 18 tháng, do Ban Giám đốc phối hợp với Phòng Công nghệ thông tin và đối tác công nghệ thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý doanh nghiệp nhà nước: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài sản công, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng tài sản trong các DNNN.

  2. Cơ quan quản lý nhà nước về tài sản công: Các sở, ban, ngành liên quan có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định và giám sát công tác quản lý tài sản công tại địa phương.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, quản lý công: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu, học tập về quản lý tài sản công và doanh nghiệp nhà nước.

  4. Các doanh nghiệp cổ phần có vốn nhà nước: Đặc biệt là các công ty cổ phần trong lĩnh vực dịch vụ công ích, có thể áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tài sản công là gì và tại sao phải quản lý chặt chẽ?
    Tài sản công là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu, bao gồm tài sản phục vụ quản lý, dịch vụ công, quốc phòng, an ninh. Quản lý chặt chẽ giúp sử dụng hiệu quả, tránh lãng phí và tham nhũng, bảo vệ nguồn lực quốc gia.

  2. Những khó khăn chính trong quản lý tài sản công tại các DNNN hiện nay?
    Khó khăn gồm hệ thống tiêu chuẩn chưa đồng bộ, phân cấp quản lý chưa rõ ràng, công tác bảo dưỡng, sửa chữa chưa thường xuyên, và thanh tra, kiểm tra chưa được chú trọng.

  3. Các chỉ tiêu tài chính nào được sử dụng để đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản công?
    Các chỉ tiêu phổ biến gồm tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ suất sinh lời của tài sản (ROA), tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS), hệ số nợ và hiệu suất sử dụng tổng tài sản.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực quản lý tài sản công tại doanh nghiệp?
    Thông qua đào tạo chuyên môn, bồi dưỡng nghiệp vụ, xây dựng quy trình quản lý rõ ràng, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường kiểm tra, giám sát.

  5. Tại sao việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài sản công lại quan trọng?
    Ứng dụng công nghệ giúp theo dõi, cập nhật thông tin tài sản chính xác, kịp thời, hỗ trợ báo cáo và phân tích hiệu quả, giảm thiểu sai sót và tăng tính minh bạch trong quản lý.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng quản lý tài sản công tại Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Cà Mau trong giai đoạn 2019-2021, chỉ ra những thành tựu và hạn chế cụ thể.
  • Phân tích các chỉ tiêu tài chính cho thấy công ty sử dụng tài sản công tương đối hiệu quả nhưng còn tiềm năng cải thiện về hiệu suất sử dụng và quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm hoàn thiện tiêu chuẩn, phân cấp quản lý, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường kiểm tra và ứng dụng công nghệ thông tin.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công tại các DNNN, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi mô hình doanh nghiệp.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các doanh nghiệp khác để hoàn thiện công tác quản lý tài sản công trên phạm vi rộng hơn.

Quý độc giả và các cơ quan quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài sản công, góp phần phát triển kinh tế bền vững và minh bạch.