Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng với tốc độ tăng trưởng GDP đạt khoảng 6,41% trong 9 tháng đầu năm 2017, ngành bán lẻ hiện đại ngày càng trở nên quan trọng và cạnh tranh khốc liệt. Công ty Cổ phần Nhất Nam, với hệ thống siêu thị Fivimart gồm 24 siêu thị tại Hà Nội và các tỉnh thành, đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ lớn như BigC, Saigon Coopmart, Vinmart và các thương hiệu quốc tế tiềm năng như Miniso, Walmart. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hoàn thiện hoạch định chiến lược kinh doanh (CLKD) của Công ty Cổ phần Nhất Nam nhằm giúp công ty giữ vững và phát triển thị phần trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động kinh doanh các mặt hàng thực phẩm và công nghệ phẩm mang nhãn hiệu Fivimart trên địa bàn Hà Nội trong giai đoạn 2013-2017, với tầm nhìn ứng dụng đến năm 2022. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc đề xuất các giải pháp chiến lược giúp nâng cao hiệu quả kinh doanh, gia tăng lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững cho công ty trong tương lai.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, bao gồm:

  • Khái niệm chiến lược kinh doanh: Được hiểu là tập hợp các quyết định và hành động nhằm tạo lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp trong dài hạn, dựa trên việc phân bổ nguồn lực phù hợp với môi trường kinh doanh thay đổi (Johnson & Scholes; Hill & Jones).

  • Mô hình PESTEL: Phân tích môi trường vĩ mô gồm các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội, công nghệ, môi trường và pháp luật ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.

  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter: Đánh giá áp lực cạnh tranh từ khách hàng, đối thủ hiện tại, đối thủ tiềm ẩn, nhà cung cấp và sản phẩm thay thế.

  • Ma trận TOWS và QSPM: Công cụ phân tích tình thế chiến lược, giúp lựa chọn chiến lược kinh doanh phù hợp dựa trên điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.

  • Các loại hình chiến lược kinh doanh: Chiến lược chi phí thấp, chiến lược khác biệt hóa và chiến lược tập trung.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp bao gồm báo cáo kinh doanh, tài liệu thống kê, các nghiên cứu ngành và báo cáo nội bộ của công ty từ 2013-2017. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn trực tiếp với ban lãnh đạo và nhân viên công ty trong tháng 8 năm 2017.

  • Phương pháp chọn mẫu: Phỏng vấn có chủ đích với các nhà quản lý cấp cao nhằm thu thập thông tin chiến lược và quan điểm lãnh đạo.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá kết quả kinh doanh, phân tích SWOT qua ma trận TOWS để xác định tình thế chiến lược, và ma trận QSPM để lựa chọn chiến lược tối ưu. So sánh kết quả với các đối thủ cạnh tranh trong ngành để đánh giá vị thế công ty.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu từ 2013 đến 2017, phân tích và đề xuất giải pháp hoàn thiện chiến lược đến năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ổn định: Doanh thu của công ty tăng từ 926 tỷ đồng năm 2014 lên 1.505 tỷ đồng năm 2016, tương ứng tốc độ tăng trung bình khoảng 28% mỗi năm. Lợi nhuận sau thuế cũng tăng từ 16 tỷ đồng lên 28 tỷ đồng trong cùng kỳ, cho thấy hiệu quả kinh doanh được cải thiện rõ rệt.

  2. Năng suất lao động tăng nhưng còn thấp: Năng suất lao động tăng từ 0,4 tỷ đồng năm 2014 lên 0,59 tỷ đồng năm 2016, tuy nhiên mức tăng chỉ khoảng 23% trong 3 năm, thấp hơn so với tốc độ tăng doanh thu, phản ánh công ty chưa tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực.

  3. Môi trường kinh doanh thuận lợi nhưng cạnh tranh gay gắt: GDP tăng trưởng 6,41% và tổng mức bán lẻ hàng hóa tăng 10,5% trong 9 tháng đầu năm 2017 tạo điều kiện thuận lợi cho ngành bán lẻ. Tuy nhiên, sự gia nhập của nhiều đối thủ lớn trong và ngoài nước như BigC, Saigon Coopmart, Aeon, cùng với xu hướng phát triển thương mại điện tử, tạo áp lực cạnh tranh lớn.

  4. Phân tích SWOT cho thấy điểm mạnh về hệ thống siêu thị và thương hiệu Fivimart, điểm yếu về năng lực quản trị nguồn nhân lực và công nghệ thông tin, cơ hội từ thị trường bán lẻ phát triển nhanh, thách thức từ đối thủ cạnh tranh và thay đổi hành vi người tiêu dùng.

Thảo luận kết quả

Kết quả kinh doanh tích cực của Công ty Cổ phần Nhất Nam phản ánh sự đầu tư hiệu quả vào mở rộng hệ thống siêu thị và đa dạng hóa sản phẩm. Tuy nhiên, năng suất lao động tăng chậm cho thấy cần cải thiện quản lý nhân sự và đào tạo. Môi trường kinh tế vĩ mô ổn định và tăng trưởng GDP tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển bán lẻ, nhưng sự cạnh tranh ngày càng gay gắt đòi hỏi công ty phải có chiến lược kinh doanh linh hoạt và sáng tạo hơn.

So sánh với các đối thủ như BigC và Saigon Coopmart, công ty cần học hỏi các chiến lược khác biệt hóa và phát triển dịch vụ khách hàng để nâng cao trải nghiệm mua sắm. Việc áp dụng mô hình PESTEL và 5 lực lượng cạnh tranh giúp công ty nhận diện rõ các yếu tố ảnh hưởng và xây dựng chiến lược phù hợp. Việc sử dụng ma trận TOWS và QSPM trong lựa chọn chiến lược giúp đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong thực thi.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận, bảng phân tích SWOT chi tiết, cùng ma trận QSPM thể hiện điểm hấp dẫn của các chiến lược lựa chọn, giúp minh họa rõ ràng quá trình ra quyết định chiến lược.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện tầm nhìn và sứ mạng chiến lược: Định hướng rõ ràng về phát triển bền vững, tập trung vào chất lượng sản phẩm và dịch vụ khách hàng nhằm nâng cao uy tín thương hiệu Fivimart. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban lãnh đạo công ty.

  2. Tăng cường đầu tư công nghệ thông tin và thương mại điện tử: Phát triển kênh bán hàng đa kênh (online và offline), ứng dụng công nghệ để phân tích hành vi khách hàng và tối ưu hóa quản lý chuỗi cung ứng. Mục tiêu tăng doanh thu từ kênh online lên 20% trong 2 năm; Chủ thể: Phòng công nghệ và marketing.

  3. Nâng cao năng lực quản trị nguồn nhân lực: Đào tạo kỹ năng chuyên môn và quản lý cho nhân viên, cải thiện năng suất lao động ít nhất 15% trong 3 năm tới; Chủ thể: Phòng nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo.

  4. Phát triển chiến lược khác biệt hóa sản phẩm và dịch vụ: Tập trung vào các mặt hàng thực phẩm tươi sống chất lượng cao, dịch vụ khách hàng chuyên nghiệp, xây dựng các chương trình khách hàng thân thiết để tăng tỷ lệ giữ chân khách hàng lên 30% trong 2 năm; Chủ thể: Phòng kinh doanh và marketing.

  5. Hoạch định ngân sách chiến lược hợp lý: Đảm bảo nguồn lực tài chính đủ để thực hiện các chiến lược trên, ưu tiên đầu tư vào công nghệ và phát triển nhân lực; Chủ thể: Ban tài chính và kế hoạch.

  6. Thiết lập hệ thống kiểm tra, đánh giá chiến lược định kỳ: Xây dựng bộ chỉ số KPI theo từng mục tiêu chiến lược, đánh giá hàng quý để điều chỉnh kịp thời; Chủ thể: Ban kiểm soát nội bộ và ban lãnh đạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý cấp cao của các doanh nghiệp bán lẻ: Giúp hiểu rõ quy trình hoạch định chiến lược kinh doanh, áp dụng các công cụ phân tích môi trường và lựa chọn chiến lược phù hợp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Kinh tế: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạch định chiến lược kinh doanh trong ngành bán lẻ hiện đại tại Việt Nam.

  3. Các chuyên gia tư vấn chiến lược và phát triển doanh nghiệp: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và đề xuất giải pháp chiến lược cụ thể cho doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý ngành bán lẻ: Hiểu được tác động của môi trường kinh tế, chính trị, xã hội đến hoạt động kinh doanh, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạch định chiến lược kinh doanh là gì và tại sao nó quan trọng?
    Hoạch định chiến lược kinh doanh là quá trình xác định mục tiêu dài hạn, phân tích môi trường và lựa chọn các chiến lược phù hợp để đạt được lợi thế cạnh tranh. Nó giúp doanh nghiệp chủ động ứng phó với thay đổi và phát triển bền vững.

  2. Công ty Cổ phần Nhất Nam đã sử dụng những công cụ phân tích nào trong nghiên cứu?
    Công ty áp dụng mô hình PESTEL, 5 lực lượng cạnh tranh của Porter, ma trận TOWS và QSPM để phân tích môi trường và lựa chọn chiến lược tối ưu, giúp đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.

  3. Chiến lược khác biệt hóa có ý nghĩa gì đối với Fivimart?
    Chiến lược khác biệt hóa giúp Fivimart tạo ra lợi thế cạnh tranh bằng cách cung cấp sản phẩm và dịch vụ độc đáo, nâng cao trải nghiệm khách hàng, từ đó tăng thị phần và giữ chân khách hàng trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng suất lao động tại công ty?
    Nâng cao năng suất lao động có thể thực hiện qua đào tạo nhân viên, cải tiến quy trình làm việc, ứng dụng công nghệ và xây dựng môi trường làm việc tích cực, giúp tăng hiệu quả và động lực làm việc.

  5. Thương mại điện tử ảnh hưởng thế nào đến chiến lược kinh doanh của công ty?
    Thương mại điện tử mở rộng kênh bán hàng, tăng khả năng tiếp cận khách hàng và giảm chi phí vận hành. Công ty cần tích hợp bán hàng đa kênh để đáp ứng nhu cầu đa dạng và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường hiện đại.

Kết luận

  • Hoạch định chiến lược kinh doanh là yếu tố then chốt giúp Công ty Cổ phần Nhất Nam duy trì và phát triển trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
  • Công ty đã đạt được tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ổn định trong giai đoạn 2014-2016, nhưng cần cải thiện năng suất lao động và ứng dụng công nghệ.
  • Phân tích môi trường vĩ mô và ngành cho thấy nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức từ đối thủ cạnh tranh và xu hướng thị trường.
  • Đề xuất các giải pháp chiến lược tập trung vào hoàn thiện tầm nhìn, phát triển công nghệ, nâng cao quản trị nhân sự và khác biệt hóa sản phẩm.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, xây dựng hệ thống đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp với biến động thị trường.

Hành động ngay hôm nay để hoàn thiện hoạch định chiến lược kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững cho Công ty Cổ phần Nhất Nam!