Báo cáo quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn

• Tác giả: Nguyễn Duy Cường
• Người hướng dẫn: TS. Đỗ Huyền Trang
• Trường học: Trường Đại Học Quy Nhơn
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Hoàn Thiện Báo Cáo Quyết Toán Ngân Sách Xã Trên Địa Bàn Thành Phố Quy Nhơn
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Bình Định

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BÁO CÁO QUYẾT TOÁN NGÂN SÁCH XÃ
• 1.1. TỔNG QUAN VỀ KHU VỰC CÔNG, KẾ TOÁN KHU VỰC CÔNG
• 1.2. CHẾ ĐỘ TÀI CHÍNH VÀ KẾ TOÁN NGÂN SÁCH XÃ
• 1.2.1. Khái niệm và nhiệm vụ của kế toán ngân sách và tài chính xã
• 1.2.2. Phương pháp và yêu cầu đối với kế toán ngân sách và tài chính xã
• 1.2.2.1. Phương pháp kế toán ngân sách và tài chính xã
• 1.2.2.2. Yêu cầu đối với kế toán ngân sách và tài chính xã
• 1.3. BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ BÁO CÁO QUYẾT TOÁN NGÂN SÁCH XÃ
• 1.3.1. Mục đích lập báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán ngân sách xã
• 1.3.2. Số lượng báo cáo, thời hạn nộp báo cáo
• 1.3.3. Sơ lược về các biểu mẫu trong báo cáo quyết toán ngân sách xã
• 1.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG BÁO CÁO QUYẾT TOÁN NGÂN SÁCH XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUY NHƠN
• 2.1. GIỚI THIỆU VỀ THÀNH PHỐ QUY NHƠN
• 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên – xã hội và đặc điểm kinh tế
• 2.1.1.1. Đặc điểm tự nhiên – xã hội
• 2.1.1.2. Đặc điểm kinh tế
• 2.1.1.3. Đặc điểm tài chính của các đơn vị phường, xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn
• 2.2. KHẢO SÁT THỰC TRẠNG BÁO CÁO QUYẾT TOÁN NGÂN SÁCH XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUY NHƠN
• 2.2.1. Nội dung khảo sát
• 2.2.2. Kết quả khảo sát
• 2.3. ĐÁNH GIÁ SAU KHẢO SÁT
• 2.3.1. Nguyên nhân khách quan
• 2.3.2. Nguyên nhân chủ quan
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN BÁO CÁO QUYẾT TOÁN NGÂN SÁCH XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ QUY NHƠN
• 3.1. ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN BÁO CÁO QUYẾT TOÁN NGÂN SÁCH
• 3.1.1. Định hướng trong ngắn hạn
• 3.1.2. Định hướng trong dài hạn
• 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
• 3.2.1. Giải pháp trong dài hạn
• 3.2.1.1. Quan điểm dựa trên Chuẩn mực kế toán công
• 3.2.1.2. Quan điểm dựa trên cơ sở kế toán
• 3.2.2. Giải pháp trong ngắn hạn
• 3.2.2.1. Giải pháp hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán
• 3.2.2.2. Giải pháp hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán
• 3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ
• 3.3.1. Đối với Quốc hội và Chính phủ
• 3.3.2. Đối với Ủy ban nhân dân các cấp
• 3.3.3. Một số kiến nghị khác
• 3.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN CHUNG
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Báo Cáo Quyết Toán Ngân Sách Xã Quy Nhơn

Trong bối cảnh kinh tế thế giới biến động, Việt Nam cần thay đổi cơ chế quản lý để thích ứng. Việc gia nhập các tổ chức kinh tế quốc tế đòi hỏi sự minh bạch thông tin tài chính, đặc biệt là báo cáo tài chính ngân sách cấp xã, phường. Liên đoàn Kế toán Quốc tế (IFAC) đã ban hành Chuẩn mực Kế toán Công Quốc tế (IPSAS) để hỗ trợ các đơn vị công lập báo cáo tài chính minh bạch và dễ so sánh. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có chuẩn mực kế toán công, gây khó khăn cho việc đánh giá tài chính. Kế toán công bao gồm nhiều lĩnh vực, trong đó có kế toán ngân sách xã, phường, thị trấn. Đây là cấp cơ sở, gần dân nhất, thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội. Do đó, việc tổ chức công tác kế toán và lập báo cáo tài chính là bắt buộc. Báo cáo quyết toán ngân sách xã hiện hành bao gồm nhiều biểu mẫu, nhưng chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu theo IPSAS 1. Việc hoàn thiện báo cáo này là cần thiết để tiệm cận chuẩn mực quốc tế. Vì vậy, đề tài "Hoàn thiện báo cáo quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn" có tính cấp thiết.

1.1. Khu Vực Công và Vai Trò của Kế Toán Khu Vực Công

Theo Hệ thống tài khoản quốc gia 2008 (SNA 2008) của Liên Hiệp Quốc, khu vực công bao gồm khu vực Chính phủ và khu vực doanh nghiệp nhà nước. Khu vực công là một bộ phận quan trọng trong nền kinh tế, phản ánh hoạt động kinh tế chính trị, xã hội do Nhà nước quyết định, bộ phận này giúp thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước, phân phối thu nhập và cung cấp các dịch vụ công cho xã hội. Kế toán khu vực công là công cụ và phương tiện quản lý tài sản, các quỹ và thực hiện các giao dịch của Chính phủ. Kế toán công như là một công cụ và phương tiện quản lý tài chính của Chính phủ, thực hiện việc ghi nhận, phân loại, kiểm soát và cung cấp thông tin về toàn bộ tình hình và sự vận động của các nguồn tài chính Nhà nước, tài sản Nhà nước bằng hệ thống các phương pháp chứng từ, tài khoản, tính giá, tổng hợp, cân đối theo những nguyên tắc, chế độ và Chuẩn mực kế toán.

1.2. Chuẩn Mực Kế Toán Công Quốc Tế IPSAS và Việt Nam

Liên đoàn Kế toán Quốc tế (IFAC) đã ban hành Chuẩn mực Kế toán Công Quốc tế (IPSAS) để hỗ trợ các đơn vị công lập báo cáo tài chính minh bạch và dễ so sánh. Tính đến tháng 8 năm 2018 đã có 41 Chuẩn mực được ban hành. Việt Nam đã và đang dần hoàn thiện hệ thống pháp lý trong lĩnh kế toán nói riêng để phù hợp với những tiêu chuẩn mà thế giới đề ra. Tuy nhiên, nước ta vẫn chưa ban hành Chuẩn mực kế toán trong lĩnh vực công. Điều này gây khó khăn cho các chuyên gia kinh tế cũng như nhà đầu tư nước ngoài trong việc đánh giá tình hình tài chính của các đơn vị trong lĩnh vực công để đưa ra các quyết định phù hợp.

II. Thực Trạng Quyết Toán Ngân Sách Xã Tại Thành Phố Quy Nhơn

Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra sự cần thiết hoàn thiện chế độ kế toán hành chính theo IPSAS, nhưng chưa đi sâu vào báo cáo quyết toán ngân sách xã. Đề tài của Ngô Thị Huệ có đề cập đến vấn đề này, nhưng chưa xây dựng được báo cáo theo chuẩn mực quốc tế. Các tác giả đã nhận thức được tầm quan trọng của việc hoàn thiện chế độ kế toán hành chính hiện hành theo Chuẩn mực Kế toán công quốc tế nhưng chưa chỉ ra được cụ thể Báo cáo quyết toán ngân sách xã phải hoàn thiện như thế nào để được quốc tế công nhận theo Chuẩn mực Kế toán công quốc tế. Điều này cho thấy việc nghiên cứu đề tài này là vấn đề mới đặt ra, đòi hỏi phải đi sâu vào nghiên cứu để từ đó thấy được thực trạng và đưa ra các giải pháp cụ thể để hoàn thiện báo cáo tài chính. Luận văn này tập trung vào nghiên cứu Chế độ kế toán ngân sách xã, thực trạng báo cáo Quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn và đưa ra các giải pháp hoàn thiện.

2.1. Tổng Quan Các Nghiên Cứu Liên Quan Đến Kế Toán Công

Trong bối cảnh, kế toán công của nước ta chưa được xây dựng Chuẩn mực để tiệm cận với Chuẩn mực Kế toán công quốc tế. Đã có nhiều tác giả nghiên cứu nhằm đưa ra các giải pháp giúp kế toán công của nước ta ngày càng hoàn thiện hơn, phù hợp với Chuẩn mực Kế toán công quốc tế. Trong số đó có các đề tài như sau: Luận văn Thạc sĩ của Ngô Thị Huệ với đề tài: “Hoàn thiện hệ thống 3 báo cáo kế toán ngân sách cấp xã, phường – Nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Quảng Bình” năm 2015. Đề tài nhằm đánh giá thực trạng hệ thống báo cáo kế toán ngân sách ở các xã, phường trên địa bàn tỉnh Quảng Bình đồng thời đưa ra các nhận xét về việc lập báo cáo kế toán ngân sách cấp xã, phường trên cơ sở tiếp cận Chuẩn mực Kế toán công quốc tế từ đó có những kiến nghị giải pháp thích hợp.

2.2. Phạm Vi Nghiên Cứu Báo Cáo Quyết Toán Ngân Sách Xã Quy Nhơn

Luận văn này chỉ nghiên cứu trong phạm vi báo cáo quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, không đi sâu vào chi tiết hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Các báo cáo bộ phận trong báo cáo quyết toán ngân sách xã: Biểu cân đối quyết toán ngân sách xã, Tổng hợp quyết toán thu ngân sách xã, Tổng hợp quyết toán chi ngân sách xã, Quyết toán thu ngân sách xã theo mục lục ngân sách Nhà nước (MLNSNN), Quyết toán chi ngân sách xã theo MLNSNN, Quyết toán chi đầu tư phát triển.

III. Phương Pháp Kế Toán Ngân Sách Xã Hướng Dẫn Chi Tiết

Theo Quyết định số 94/2005/QĐ-BTC, kế toán ngân sách và tài chính xã là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, giám sát, phân tích và cung cấp thông tin về toàn bộ hoạt động kinh tế - tài chính của xã, gồm: Hoạt động thu, chi ngân sách và hoạt động tài chính khác của xã. Các xã, phường, thị trấn (gọi chung 9 là xã) phải tổ chức công tác kế toán theo Luật Kế toán, Nghị định 128/2004/NĐ-CP ngày 31/5/2005 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Kế toán trong lĩnh vực kế toán nhà nước, các văn bản pháp luật kế toán hiện hành và Chế độ kế toán ngân sách và tài chính xã. Nhiệm vụ của kế toán ngân sách và tài chính xã bao gồm: Thu thập, xử lý, kiểm tra, giám sát các khoản thu, chi ngân sách, các quỹ công chuyên dùng, các khoản thu đóng góp của dân, các hoạt động sự nghiệp, tình hình quản lý và sử dụng tài sản do xã quản lý và các hoạt động tài chính khác của xã.

3.1. Kế Toán Kép và Kế Toán Đơn Lựa Chọn Phương Pháp Phù Hợp

Theo Quyết định số 94/2005/QĐ-BTC, kế toán ngân sách và tài chính xã phải thực hiện phương pháp "kế toán kép”. Phương pháp “kế toán kép” sử dụng các tài khoản kế toán trên Sổ Cái hoặc Nhật ký – Sổ Cái để hạch toán từng hoạt động kinh tế tài chính nhằm bảo đảm sự cân đối giữa thu và chi, giữa kinh phí được cấp và tình hình sử dụng kinh phí, giữa vốn và nguồn vốn ở mọi thời điểm. Những xã ở vùng cao có số thu, chi ngân sách không lớn, trình độ của cán bộ kế toán còn hạn chế có thể thực hiện phương pháp "kế toán đơn” theo Quyết định của Giám đốc Sở Tài chính.

3.2. Yêu Cầu Đối Với Kế Toán Ngân Sách và Tài Chính Xã

Theo Quyết định số 94/2005/QĐ-BTC, kế toán ngân sách và tài chính xác phải thực hiện các yêu cầu sau: Phản ánh đầy đủ nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh vào chứng từ kế toán, sổ kế toán và báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán ngân sách xã; Phản ánh kịp thời, đúng thời gian quy định các khoản thu, chi ngân sách và thu, chi hoạt động tài chính khác của xã; Phản ánh rõ ràng, dễ hiểu và chính xác thông tin, số liệu về tình hình thu, chi ngân sách và hoạt động tài chính của xã nhằm cung cấp những thông tin cho UBND và HĐND xã; Phản ánh trung thực hiện trạng, bản chất sự việc, nội dung và giá trị của nghi...

IV. Giải Pháp Hoàn Thiện Báo Cáo Quyết Toán Ngân Sách Xã

Để hoàn thiện báo cáo quyết toán ngân sách xã theo IPSAS, cần có định hướng rõ ràng trong ngắn hạn và dài hạn. Các giải pháp cần dựa trên Chuẩn mực kế toán công và cơ sở kế toán phù hợp. Cần hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán và hệ thống tài khoản kế toán. Đồng thời, cần có kiến nghị đối với Quốc hội, Chính phủ và UBND các cấp để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện. Mục tiêu là giúp kế toán trong khu vực công của nước ta ngày càng minh bạch, hoàn thiện hơn để tiệm cận với Chuẩn mực Kế toán công quốc tế.

4.1. Định Hướng Hoàn Thiện Báo Cáo Quyết Toán Ngân Sách Xã

Cần có định hướng rõ ràng trong ngắn hạn và dài hạn để hoàn thiện báo cáo quyết toán ngân sách xã theo IPSAS. Định hướng trong ngắn hạn có thể tập trung vào việc cải thiện quy trình lập báo cáo, nâng cao năng lực của cán bộ kế toán. Định hướng trong dài hạn có thể hướng đến việc áp dụng đầy đủ các chuẩn mực kế toán công quốc tế.

4.2. Giải Pháp Hoàn Thiện Hệ Thống Báo Cáo Kế Toán

Cần hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán để đảm bảo cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời. Các báo cáo cần được trình bày rõ ràng, dễ hiểu và tuân thủ các chuẩn mực kế toán. Cần rà soát và sửa đổi các biểu mẫu báo cáo hiện hành để phù hợp với yêu cầu mới.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn và Kết Quả Nghiên Cứu Quyết Toán

Nghiên cứu này có ý nghĩa khoa học và thực tiễn. Về mặt khoa học, giúp người đọc có cái nhìn tổng quan về cơ sở lý luận của Chuẩn mực Kế toán công quốc tế và hiểu được chính sách kế toán đang áp dụng cho các đơn vị cấp phường, xã, thị trấn tại Việt Nam. Về mặt thực tiễn, đánh giá sự phù hợp của Chế độ kế toán đang áp dụng để lập báo cáo Quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn với Chuẩn mực kế toán công quốc tế, từ đó đưa ra các giải pháp để hoàn thiện báo cáo Quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn.

5.1. Ý Nghĩa Khoa Học của Nghiên Cứu

Giúp người đọc có cái nhìn tổng quan về cơ sở lý luận của Chuẩn mực Kế toán công quốc tế và hiểu được chính sách kế toán đang áp dụng cho các đơn vị cấp phường, xã, thị trấn tại Việt Nam.

5.2. Ý Nghĩa Thực Tiễn Hoàn Thiện Báo Cáo Quyết Toán

Đánh giá sự phù hợp của Chế độ kế toán đang áp dụng để lập báo cáo Quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn với Chuẩn mực kế toán công quốc tế, từ đó đưa ra các giải pháp để hoàn thiện báo cáo Quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn.

VI. Kết Luận và Tương Lai của Quyết Toán Ngân Sách Xã

Việc hoàn thiện báo cáo quyết toán ngân sách xã là một quá trình liên tục và cần có sự tham gia của nhiều bên liên quan. Cần tiếp tục nghiên cứu và cập nhật các chuẩn mực kế toán công quốc tế để áp dụng phù hợp với điều kiện của Việt Nam. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo và bồi dưỡng cán bộ kế toán để nâng cao năng lực chuyên môn. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một hệ thống kế toán công minh bạch, hiệu quả và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

6.1. Tầm Quan Trọng của Việc Tiếp Tục Nghiên Cứu

Cần tiếp tục nghiên cứu và cập nhật các chuẩn mực kế toán công quốc tế để áp dụng phù hợp với điều kiện của Việt Nam. Điều này giúp đảm bảo tính cập nhật và phù hợp của hệ thống kế toán công.

6.2. Đào Tạo và Bồi Dưỡng Cán Bộ Kế Toán

Cần tăng cường đào tạo và bồi dưỡng cán bộ kế toán để nâng cao năng lực chuyên môn. Điều này giúp đảm bảo chất lượng của công tác kế toán và báo cáo tài chính.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển không ngừng của nền kinh tế Việt Nam, việc hoàn thiện công tác quản lý tài chính công, đặc biệt là báo cáo quyết toán ngân sách xã, trở nên cấp thiết. Thành phố Quy Nhơn, với 21 đơn vị hành chính cấp xã, phường, có dân số khoảng 457 nghìn người và cơ cấu kinh tế đa dạng, đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc lập và trình bày báo cáo quyết toán ngân sách xã. Năm 2018, thu ngân sách thực hiện trên địa bàn đạt khoảng 1.889 tỷ đồng, chi ngân sách ước đạt 1.042 tỷ đồng, trong đó chi đầu tư phát triển chiếm 83,58% dự toán. Tuy nhiên, các đơn vị xã, phường chưa thực hiện được tự chủ thu – chi, ngân sách cấp trên vẫn phải bổ sung cân đối cho ngân sách cấp dưới.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng báo cáo quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống báo cáo quyết toán ngân sách xã theo Chuẩn mực Kế toán công quốc tế (IPSAS), đặc biệt là IPSAS 1 về trình bày báo cáo tài chính. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 21 đơn vị xã, phường trên địa bàn thành phố Quy Nhơn trong giai đoạn năm 2018-2019. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao tính minh bạch, chính xác và khả năng so sánh của báo cáo tài chính ngân sách xã, góp phần thúc đẩy quản lý tài chính công hiệu quả và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và chuẩn mực kế toán công quốc tế, trong đó nổi bật là Chuẩn mực Kế toán công quốc tế IPSAS 1 về trình bày báo cáo tài chính. IPSAS định nghĩa khu vực công bao gồm các cơ quan chính phủ, các tập đoàn tài chính công và phi tài chính công, nhấn mạnh vai trò của kế toán công trong việc cung cấp thông tin tài chính minh bạch, chính xác cho quản lý và người sử dụng bên ngoài. Các khái niệm chính bao gồm:

• Kế toán khu vực công: Hệ thống thông tin tài chính phục vụ quản lý tài sản, quỹ và giao dịch của chính phủ.
• Báo cáo quyết toán ngân sách xã: Hệ thống báo cáo tài chính phản ánh tình hình thu, chi ngân sách xã theo quy định của pháp luật và chuẩn mực kế toán.
• Chuẩn mực kế toán công quốc tế (IPSAS): Bộ quy tắc hướng dẫn lập và trình bày báo cáo tài chính trong khu vực công nhằm tăng tính minh bạch và so sánh quốc tế.
• Quy trình quản lý ngân sách xã: Bao gồm lập dự toán, chấp hành dự toán, kế toán và quyết toán, kiểm tra giám sát và công khai ngân sách.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp khảo sát thực trạng tại 21 đơn vị xã, phường trên địa bàn thành phố Quy Nhơn. Cỡ mẫu gồm 21 kế toán phụ trách ngân sách xã, toàn bộ đều tham gia khảo sát qua bảng câu hỏi được thiết kế dựa trên cơ sở lý luận và tham khảo ý kiến chuyên gia. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ đối tượng kế toán tại các đơn vị xã, phường.

Nguồn dữ liệu bao gồm:

• Dữ liệu thứ cấp: Tổng hợp, phân tích các tài liệu, văn bản pháp luật, chuẩn mực kế toán công quốc tế và các nghiên cứu liên quan.
• Dữ liệu sơ cấp: Kết quả khảo sát thực trạng lập và trình bày báo cáo quyết toán ngân sách xã, thu thập thông qua bảng câu hỏi khảo sát.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp so sánh đối chiếu giữa thực trạng khảo sát và yêu cầu của Chuẩn mực kế toán công quốc tế, từ đó đánh giá ưu điểm, hạn chế và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Thời gian nghiên cứu tập trung vào năm 2018-2019, phù hợp với dữ liệu thu thập và thực trạng quản lý ngân sách xã tại Quy Nhơn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tình hình lập báo cáo quyết toán ngân sách xã: 100% kế toán tại 21 đơn vị xã, phường cho biết đã lập đầy đủ các báo cáo quyết toán theo quy định hiện hành, bao gồm 9 mẫu báo cáo chính và các biểu mẫu phụ trợ. Số liệu báo cáo được đánh giá là đầy đủ và cung cấp thông tin cần thiết cho các đối tượng sử dụng.

2. Đối tượng quan tâm đến báo cáo quyết toán: 100% ý kiến cho rằng cơ quan cấp trên (Phòng Tài chính – Kế hoạch, UBND cấp huyện) quan tâm đến báo cáo quyết toán ngân sách xã; 95,2% ý kiến cho rằng UBND và HĐND xã cũng quan tâm. Người dân và nhà đầu tư ít quan tâm hơn, phản ánh tính đặc thù của báo cáo ngân sách xã.

3. Mục tiêu của báo cáo quyết toán ngân sách xã: 100% kế toán đồng thuận mục tiêu chính là đảm bảo tổng hợp báo cáo tình hình thu – chi ngân sách; 28,6% đánh giá báo cáo có tính minh bạch; chỉ 4,8% cho rằng báo cáo đáp ứng yêu cầu kiểm soát.

4. Khó khăn trong lập và trình bày báo cáo: 81% kế toán đồng ý việc lập báo cáo phải tuân theo nhiều quy định nên khó cập nhật kịp thời; 57,1% cho rằng phần mềm kế toán còn nhiều sai sót; 71,4% cho biết kế toán phải kiêm nhiệm nhiều công việc khác nên thời gian lập báo cáo hạn chế. Tuy nhiên, 95% không đồng ý rằng sổ kế toán chưa được theo dõi chặt chẽ hay phải thu thập thông tin từ nhiều phòng khác nhau.

5. Khó khăn trong thu thập, phân loại và xử lý số liệu: 61,9% ý kiến cho rằng phần mềm kế toán hay bị lỗi, đặc biệt vào cuối năm; 100% không đồng ý rằng hệ thống tài khoản gây rắc rối hay thông tin phân loại theo cảm tính; 61,9% không đồng ý việc thu thập số liệu do một kế toán thực hiện nên chưa kiểm soát chặt chẽ.

6. Đánh giá tính hữu ích của báo cáo: Trên 90% kế toán đánh giá các báo cáo như Bảng cân đối tài khoản, Bảng cân đối quyết toán ngân sách xã, báo cáo thu, chi ngân sách theo mục lục ngân sách nhà nước, thuyết minh báo cáo tài chính, báo cáo chi đầu tư xây dựng cơ bản là hữu ích và phù hợp với yêu cầu quản lý. Báo cáo quyết toán tháng cũng được đánh giá cao với trên 90% ý kiến cho là hữu ích.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy hệ thống báo cáo quyết toán ngân sách xã tại Quy Nhơn đã được thực hiện đầy đủ theo quy định hiện hành, đảm bảo cung cấp thông tin cần thiết cho các cơ quan quản lý cấp trên. Tuy nhiên, tính minh bạch và khả năng kiểm soát của báo cáo còn hạn chế do nguồn thu ngân sách xã chủ yếu phụ thuộc vào phân bổ từ ngân sách cấp trên và chưa có cơ chế tự chủ thu – chi. Điều này phù hợp với nhận định trong các nghiên cứu trước đây về đặc thù tài chính cấp xã tại Việt Nam.

Khó khăn trong việc cập nhật quy định mới và phần mềm kế toán còn lỗi là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng lập báo cáo. Việc kế toán phải kiêm nhiệm nhiều công việc cũng làm giảm hiệu quả công tác kế toán ngân sách xã. So sánh với các nghiên cứu trong nước, những khó khăn này là phổ biến và cần được giải quyết để nâng cao chất lượng báo cáo tài chính công.

Tính hữu ích cao của các báo cáo cho thấy hệ thống báo cáo hiện tại đáp ứng được nhu cầu tổng hợp và phân tích tài chính ở cấp xã, tuy nhiên vẫn cần hoàn thiện để tiệm cận với Chuẩn mực kế toán công quốc tế, đặc biệt là về trình bày và minh bạch thông tin. Việc bổ sung báo cáo lưu chuyển tiền tệ hiện chưa được đồng thuận, nhưng đây là xu hướng cần xem xét trong tương lai nhằm nâng cao hiệu quả quản lý dòng tiền ngân sách.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thanh thể hiện tỷ lệ phần trăm ý kiến khảo sát về các khía cạnh như mức độ hữu ích của báo cáo, khó khăn trong lập báo cáo, và đối tượng quan tâm đến báo cáo, giúp minh họa rõ nét thực trạng và nhận thức của kế toán ngân sách xã.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Cải tiến phần mềm kế toán ngân sách xã

   • Động từ hành động: Nâng cấp, sửa lỗi phần mềm kế toán hiện hành.
   • Target metric: Giảm tỷ lệ lỗi phần mềm xuống dưới 5% trong quá trình lập báo cáo quyết toán cuối năm.
   • Timeline: Triển khai trong vòng 12 tháng.
   • Chủ thể thực hiện: Sở Tài chính phối hợp với nhà cung cấp phần mềm.

2. Xây dựng cổng thông tin điện tử chung cho các đơn vị xã, phường

   • Động từ hành động: Thiết lập, vận hành cổng thông tin để trao đổi, chia sẻ thông tin và hướng dẫn nghiệp vụ kế toán.
   • Target metric: 100% đơn vị xã, phường tham gia sử dụng cổng thông tin.
   • Timeline: Hoàn thành trong 6 tháng.
   • Chủ thể thực hiện: UBND thành phố Quy Nhơn phối hợp Phòng Tài chính – Kế hoạch.

3. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn cho kế toán ngân sách xã

   • Động từ hành động: Tổ chức các khóa đào tạo cập nhật quy định, chuẩn mực kế toán công quốc tế.
   • Target metric: 100% kế toán xã, phường được đào tạo ít nhất 1 khóa/năm.
   • Timeline: Triển khai liên tục hàng năm.
   • Chủ thể thực hiện: Sở Tài chính, Trường Đại học Quy Nhơn.

4. Hoàn thiện hệ thống báo cáo quyết toán ngân sách xã theo Chuẩn mực kế toán công quốc tế IPSAS

   • Động từ hành động: Xây dựng và áp dụng mẫu báo cáo mới phù hợp với IPSAS 1.
   • Target metric: 100% đơn vị xã, phường áp dụng mẫu báo cáo mới trong vòng 2 năm.
   • Timeline: Giai đoạn 2 năm.
   • Chủ thể thực hiện: Bộ Tài chính, UBND tỉnh Bình Định.

5. Tăng cường công khai, minh bạch báo cáo quyết toán ngân sách xã

   • Động từ hành động: Niêm yết công khai báo cáo quyết toán tại trụ sở UBND xã và trên hệ thống truyền thanh xã.
   • Target metric: 100% đơn vị xã, phường thực hiện công khai trong vòng 30 ngày sau khi phê duyệt.
   • Timeline: Thực hiện ngay và duy trì thường xuyên.
   • Chủ thể thực hiện: UBND xã, phường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ kế toán ngân sách xã, phường

   • Lợi ích: Nắm bắt thực trạng, khó khăn và giải pháp nâng cao chất lượng báo cáo quyết toán ngân sách xã.
   • Use case: Áp dụng kiến thức để cải tiến công tác kế toán và lập báo cáo tại đơn vị mình.

2. Lãnh đạo UBND, HĐND cấp xã, phường

   • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò và tầm quan trọng của báo cáo quyết toán ngân sách trong quản lý tài chính địa phương.
   • Use case: Sử dụng báo cáo để giám sát, ra quyết định tài chính hiệu quả.

3. Cơ quan quản lý tài chính cấp huyện, tỉnh

   • Lợi ích: Đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách hoàn thiện hệ thống báo cáo tài chính công cấp xã.
   • Use case: Xây dựng kế hoạch đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật và hoàn thiện quy định pháp luật.

4. Nhà nghiên cứu, giảng viên chuyên ngành kế toán công và quản lý tài chính công

   • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả khảo sát thực tiễn.
   • Use case: Phát triển nghiên cứu sâu hơn về kế toán công và tài chính công cấp cơ sở.

Câu hỏi thường gặp

1. Báo cáo quyết toán ngân sách xã gồm những nội dung chính nào?
   Báo cáo quyết toán ngân sách xã bao gồm các biểu mẫu như Bảng cân đối tài khoản, Bảng cân đối quyết toán ngân sách xã, báo cáo thu, chi ngân sách theo mục lục ngân sách nhà nước, thuyết minh báo cáo tài chính, báo cáo chi đầu tư xây dựng cơ bản và báo cáo kết quả hoạt động tài chính khác. Các báo cáo này phản ánh toàn diện tình hình thu, chi và tài chính của xã trong năm.

2. Tại sao việc hoàn thiện báo cáo quyết toán ngân sách xã theo IPSAS lại quan trọng?
   Việc hoàn thiện báo cáo theo IPSAS giúp nâng cao tính minh bạch, chính xác và khả năng so sánh của báo cáo tài chính công, tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý ngân sách hiệu quả và thu hút đầu tư nước ngoài. Đây cũng là yêu cầu tất yếu trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.

3. Những khó khăn phổ biến khi lập báo cáo quyết toán ngân sách xã là gì?
   Khó khăn chính gồm việc cập nhật các quy định mới chậm, phần mềm kế toán còn lỗi, kế toán phải kiêm nhiệm nhiều công việc, thời gian lập báo cáo hạn chế và một số khó khăn trong xử lý số liệu cuối năm. Những khó khăn này ảnh hưởng đến chất lượng và tiến độ lập báo cáo.

4. Ai là đối tượng chính quan tâm đến báo cáo quyết toán ngân sách xã?
   Cơ quan cấp trên như Phòng Tài chính – Kế hoạch, UBND cấp huyện, UBND và HĐND cấp xã là những đối tượng chính quan tâm. Người dân và nhà đầu tư ít quan tâm hơn do tính đặc thù của báo cáo ngân sách xã.

5. Có nên bổ sung báo cáo lưu chuyển tiền tệ vào hệ thống báo cáo quyết toán ngân sách xã không?
   Hiện tại, 100% kế toán xã khảo sát không đồng ý bổ sung báo cáo này do lo ngại tăng khối lượng công việc. Tuy nhiên, về lâu dài, việc bổ sung báo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ giúp đánh giá hiệu quả dòng tiền và phù hợp với xu hướng quốc tế, nên cần cân nhắc trong quá trình hoàn thiện chuẩn mực kế toán công.

Kết luận

• Báo cáo quyết toán ngân sách xã trên địa bàn thành phố Quy Nhơn được lập đầy đủ theo quy định, cung cấp thông tin hữu ích cho quản lý và tổng hợp ngân sách cấp trên.
• Các khó khăn chính gồm phần mềm kế toán còn lỗi, cập nhật quy định chậm và kế toán phải kiêm nhiệm nhiều công việc, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng báo cáo.
• Hệ thống báo cáo hiện tại có tính hữu ích cao nhưng cần hoàn thiện để tiệm cận với Chuẩn mực kế toán công quốc tế, đặc biệt về minh bạch và trình bày thông tin.
• Đề xuất các giải pháp cải tiến phần mềm, xây dựng cổng thông tin điện tử, đào tạo chuyên môn, hoàn thiện hệ thống báo cáo theo IPSAS và tăng cường công khai minh bạch.
• Tiếp tục nghiên cứu và triển khai áp dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế trong lĩnh vực ngân sách xã nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới, đồng thời mở rộng nghiên cứu áp dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế cho các cấp ngân sách khác. Các đơn vị liên quan cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo thành công của quá trình hoàn thiện báo cáo quyết toán ngân sách xã.

Call to action: Các cán bộ kế toán, lãnh đạo địa phương và cơ quan quản lý tài chính cần chủ động tiếp cận, áp dụng các giải pháp cải tiến và nâng cao năng lực để đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính công trong thời kỳ hội nhập và phát triển bền vững.