I. Tổng quan hiện đại hóa hành chính tại UBND TP
Quá trình hiện đại hóa hành chính tại UBND TP. Việt Trì là một hợp phần cốt lõi trong Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020, theo tinh thần Nghị quyết 30c/NQ-CP của Chính phủ. Đây được xác định là khâu đột phá, có tác động trực tiếp đến việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Phú Thọ. Nhận thức rõ vai trò trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh, UBND thành phố Việt Trì đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, tập trung vào việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuẩn hóa quy trình và đầu tư cơ sở vật chất. Luận văn của tác giả Tạ Thị Diệu Hằng (2017) đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc về thực trạng và kết quả của quá trình này trong giai đoạn 2011-2015, làm cơ sở để đánh giá và đề xuất các giải pháp cho giai đoạn tiếp theo. Mục tiêu chính là xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, trong sạch, vững mạnh, chuyển từ cơ chế quản lý sang phục vụ, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo hiệu quả. Quá trình này không chỉ dừng lại ở việc cải cách các thủ tục hành chính đơn lẻ mà hướng tới một sự thay đổi toàn diện về phương thức làm việc, tư duy quản lý, từng bước xây dựng nền tảng cho chính phủ điện tử và chính quyền số trong tương lai.
1.1. Bối cảnh và vai trò của cải cách TTHC tại Việt Trì
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và yêu cầu phát triển nhanh, bền vững, công tác cải cách TTHC tại Việt Trì trở thành nhiệm vụ cấp thiết. Thành phố Việt Trì, với vị thế là trung tâm kinh tế của tỉnh Phú Thọ, đòi hỏi một môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng và minh bạch. Do đó, việc đơn giản hóa, công khai hóa các thủ tục hành chính (TTHC) là yếu tố then chốt để gỡ bỏ rào cản, giảm chi phí không chính thức và tiết kiệm thời gian cho người dân, doanh nghiệp. Cải cách TTHC không chỉ là cắt giảm các giấy tờ rườm rà mà còn là tái cấu trúc quy trình xử lý công việc nội bộ, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin để tạo ra sự liên thông, liền mạch giữa các cơ quan, phòng ban. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một nền hành chính phục vụ, tạo động lực cho sự phát triển của thành phố.
1.2. Mục tiêu chiến lược trong việc xây dựng chính quyền số
Chiến lược hiện đại hóa hành chính tại UBND TP. Việt Trì đặt ra các mục tiêu rõ ràng, hướng tới xây dựng một chính quyền số năng động và hiệu quả. Các mục tiêu trọng tâm bao gồm: đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong toàn bộ hoạt động quản lý, điều hành; phát triển các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 để người dân và doanh nghiệp có thể thực hiện TTHC mọi lúc, mọi nơi; xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng số, đảm bảo hệ thống mạng thông suốt từ thành phố đến cấp phường, xã. Song song đó, việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức để thích ứng với môi trường làm việc số là một ưu tiên hàng đầu, góp phần hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền công vụ hiện đại.
II. Các thách thức trong chuyển đổi số tại UBND TP
Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, quá trình hiện đại hóa hành chính tại UBND TP. Việt Trì vẫn đối mặt với không ít thách thức. Quá trình chuyển đổi số trong cơ quan nhà nước là một hành trình phức tạp, đòi hỏi sự đầu tư lớn và đồng bộ. Một trong những khó khăn lớn nhất là việc đảm bảo tính liên thông, nhất quán của các hệ thống thông tin giữa các phòng, ban và giữa thành phố với cấp tỉnh. Theo nghiên cứu, dù đã có sự đầu tư ban đầu, một số phần mềm ứng dụng vẫn còn rời rạc, chưa tạo thành một hệ sinh thái dữ liệu chung. Bên cạnh đó, việc nâng cấp cơ sở hạ tầng số để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về tốc độ xử lý và an toàn thông tin cũng là một bài toán cần giải quyết. Ngoài ra, yếu tố con người vẫn là một rào cản tiềm ẩn. Việc thay đổi thói quen làm việc thủ công sang môi trường điện tử đòi hỏi sự quyết tâm của lãnh đạo và nỗ lực tự học hỏi của mỗi cán bộ, công chức. Việc đảm bảo một nguồn nhân lực chất lượng cao, có đủ kỹ năng số để vận hành hiệu quả nền hành chính hiện đại là thách thức không nhỏ trong công cuộc cải cách TTHC tại Việt Trì.
2.1. Hạn chế về cơ sở hạ tầng số và trang thiết bị làm việc
Một trong những trở ngại chính trong quá trình hiện đại hóa là cơ sở hạ tầng số chưa hoàn toàn đồng bộ. Mặc dù 100% các phòng ban đã có mạng LAN và kết nối Internet tốc độ cao, chất lượng đường truyền đôi khi chưa ổn định, đặc biệt là mạng truyền số liệu chuyên dùng kết nối đến các đơn vị cấp xã, phường. Việc thiếu một trung tâm dữ liệu tích hợp khiến việc chia sẻ, khai thác thông tin chung còn hạn chế. Trang thiết bị máy tính, dù đã trang bị cho 95% cán bộ công chức, nhưng việc nâng cấp, thay thế định kỳ để đáp ứng các phần mềm mới vẫn chưa được thực hiện kịp thời. Những hạn chế này ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ xử lý công việc và khả năng triển khai các dịch vụ công trực tuyến phức tạp, đòi hỏi hạ tầng mạnh.
2.2. Yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao trong CCHC
Yếu tố con người là chìa khóa của mọi cuộc cải cách. Thách thức lớn đặt ra là xây dựng một nguồn nhân lực chất lượng cao có khả năng làm chủ công nghệ và thay đổi tư duy làm việc. Mặc dù đa số cán bộ, công chức đã sử dụng thành thạo máy tính và email công vụ, kỹ năng khai thác các phần mềm chuyên ngành, phân tích dữ liệu để hỗ trợ ra quyết định vẫn còn hạn chế ở một bộ phận. Việc tổ chức các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cần được thực hiện thường xuyên và thực chất hơn, không chỉ tập trung vào kỹ năng sử dụng mà còn vào tư duy chuyển đổi số. Tâm lý ngại thay đổi, vẫn còn bám víu vào quy trình giấy tờ truyền thống cũng là một rào cản cần được tháo gỡ thông qua công tác truyền thông và các chính sách khuyến khích, động viên kịp thời.
III. Phương pháp ứng dụng CNTT cho nền hành chính Việt Trì
Giải pháp trọng tâm trong đề án hiện đại hóa hành chính tại UBND TP. Việt Trì là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) một cách toàn diện. Đây được xem là công cụ đòn bẩy để tái cấu trúc quy trình, tăng tính minh bạch và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Thành phố đã tập trung đầu tư vào ba mảng chính: phát triển hạ tầng, triển khai phần mềm ứng dụng và đào tạo người dùng. Kết quả khảo sát trong luận văn của Tạ Thị Diệu Hằng cho thấy một tín hiệu rất tích cực khi có tới 96% cán bộ, công chức đánh giá việc ứng dụng CNTT vào hoạt động là "hiệu quả" và "rất hiệu quả". Việc triển khai hệ thống quản lý văn bản và điều hành, hệ thống thư điện tử công vụ đã giúp giảm thiểu văn bản giấy, rút ngắn thời gian luân chuyển hồ sơ. Đặc biệt, việc xây dựng và vận hành Cổng thông tin điện tử của thành phố đã trở thành kênh giao tiếp chính thức, công khai các thủ tục hành chính, các quy hoạch, kế hoạch phát triển, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thông tin, góp phần xây dựng nền tảng cho chính phủ điện tử.
3.1. Đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến và cổng thông tin điện tử
Một trong những ưu tiên hàng đầu là cung cấp dịch vụ công trực tuyến, giúp người dân và doanh nghiệp có thể thực hiện các giao dịch hành chính mà không cần đến trực tiếp trụ sở cơ quan. UBND thành phố Việt Trì đã nỗ lực đưa các dịch vụ công thiết yếu lên Cổng thông tin điện tử, phấn đấu đạt mức độ 3 và 4. Cổng thông tin điện tử không chỉ là nơi công bố danh mục thủ tục hành chính mà còn là một nền tảng tương tác hai chiều, tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của công dân. Việc duy trì và nâng cấp thường xuyên cổng thông tin, đảm bảo thông tin luôn chính xác, cập nhật là yếu tố sống còn để xây dựng lòng tin và khuyến khích người dân sử dụng, qua đó nâng cao sự hài lòng của người dân.
3.2. Vận hành hiệu quả mô hình một cửa điện tử liên thông
Mô hình một cửa điện tử và một cửa liên thông hiện đại là bước tiến vượt bậc trong cải cách TTHC tại Việt Trì. Thay vì phải đi lại giữa nhiều phòng, ban, người dân chỉ cần nộp hồ sơ tại một địa điểm duy nhất (Bộ phận Tiếp nhận và Trả kết quả). Toàn bộ quá trình xử lý hồ sơ sau đó được thực hiện trên môi trường mạng thông qua phần mềm dùng chung. Hệ thống này giúp lãnh đạo có thể theo dõi, giám sát tiến độ giải quyết công việc, xác định rõ trách nhiệm của từng cá nhân, phòng ban, hạn chế tình trạng trễ hẹn. Việc áp dụng mô hình một cửa điện tử liên thông đã góp phần công khai, minh bạch hóa hoạt động của chính quyền, giảm thiểu tiêu cực và tạo ra một môi trường phục vụ thân thiện, hiệu quả.
IV. Bí quyết nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước với ISO 9001
Bên cạnh việc đẩy mạnh công nghệ, một trụ cột quan trọng khác của quá trình hiện đại hóa hành chính tại UBND TP. Việt Trì là việc áp dụng Hệ thống quản lý chất lượng theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 9001:2008. Đây là một công cụ quản lý tiên tiến giúp chuẩn hóa toàn bộ các quy trình hoạt động, đặc biệt là các quy trình liên quan đến giải quyết thủ tục hành chính cho người dân và tổ chức. Việc áp dụng ISO không chỉ là hình thức mà đã đi vào thực chất, giúp xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn của từng vị trí công việc, thiết lập một trình tự xử lý hồ sơ khoa học, logic và nhất quán. Nhờ đó, chất lượng công việc được kiểm soát chặt chẽ, giảm thiểu sai sót, đảm bảo mọi hoạt động đều tuân thủ quy định của pháp luật. Việc này đã trực tiếp góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tạo dựng hình ảnh một chính quyền chuyên nghiệp, hoạt động có quy củ, là một bước đi vững chắc trong lộ trình cải cách hành chính toàn diện của thành phố.
4.1. Quy trình áp dụng ISO trong hoạt động của cơ quan HCNN
Việc triển khai áp dụng ISO 9001:2008 tại UBND thành phố Việt Trì và các đơn vị trực thuộc được thực hiện một cách bài bản. Quy trình bắt đầu từ việc xây dựng, ban hành Sổ tay chất lượng và hệ thống các quy trình xử lý công việc cho từng lĩnh vực. Tất cả các bước, từ tiếp nhận hồ sơ, thẩm định, trình ký đến trả kết quả, đều được mô tả chi tiết, có biểu mẫu thống nhất và quy định rõ thời gian thực hiện. Hệ thống này đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt từ mọi cán bộ, công chức. Hoạt động đánh giá nội bộ và xem xét của lãnh đạo được tiến hành định kỳ để kịp thời phát hiện những điểm không phù hợp và đưa ra hành động khắc phục, đảm bảo hệ thống luôn được duy trì và cải tiến liên tục.
4.2. Tác động của ISO đến giải quyết thủ tục hành chính
Việc áp dụng ISO đã mang lại những tác động tích cực rõ rệt đến việc giải quyết thủ tục hành chính. Các quy trình được chuẩn hóa giúp công việc được xử lý nhanh hơn, chính xác hơn và minh bạch hơn. Cán bộ, công chức có cơ sở rõ ràng để thực thi nhiệm vụ, đồng thời người dân cũng có thể giám sát được quá trình xử lý hồ sơ của mình. Hệ thống ISO giúp giảm bớt sự tùy tiện trong giải quyết công việc, đảm bảo tính công bằng cho mọi tổ chức, cá nhân. Kết quả là thời gian giải quyết TTHC được rút ngắn, sự hài lòng của người dân được nâng cao, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh và đầu tư trên địa bàn thành phố.
V. Kết quả thực tiễn từ hiện đại hóa hành chính tại Việt Trì
Giai đoạn 2011-2015 đã chứng kiến những chuyển biến mạnh mẽ trong công tác hiện đại hóa hành chính tại UBND TP. Việt Trì. Những nỗ lực không ngừng đã mang lại kết quả cụ thể, có thể đo lường được, tạo ra một diện mạo mới cho nền hành chính thành phố. Kết quả nổi bật nhất là việc ứng dụng công nghệ thông tin đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động hàng ngày. Theo luận văn gốc, 100% các phòng ban đã hoàn thành trên 60% kế hoạch ứng dụng CNTT hàng năm, cho thấy sự quyết tâm và thực hiện nghiêm túc. Việc gửi nhận văn bản qua mạng, sử dụng thư điện tử công vụ đã trở thành thông lệ, góp phần tiết kiệm chi phí và thời gian. Công tác cải cách TTHC tại Việt Trì cũng đạt được nhiều thành tựu, với việc công khai, minh bạch hóa các thủ tục và rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ tại bộ phận một cửa điện tử. Những kết quả này không chỉ nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước mà còn tạo dựng niềm tin và sự ủng hộ từ cộng đồng, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế - xã hội Phú Thọ.
5.1. Nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý trong cơ quan nhà nước
Hiệu quả quản lý nội bộ đã được cải thiện đáng kể. Việc triển khai các phần mềm quản lý văn bản giúp lãnh đạo UBND thành phố có thể chỉ đạo, điều hành công việc nhanh chóng, mọi lúc mọi nơi. Việc áp dụng ISO 9001 giúp chuẩn hóa quy trình, giảm thiểu chồng chéo và xác định rõ trách nhiệm của từng đơn vị, cá nhân. Kỷ luật, kỷ cương hành chính được siết chặt. Nhờ đó, việc ban hành và tổ chức thực hiện các kế hoạch, chương trình công tác trở nên hiệu quả hơn, đảm bảo các mục tiêu đề ra được hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước một cách thực chất.
5.2. Cải thiện đáng kể sự hài lòng của người dân doanh nghiệp
Mục tiêu cuối cùng của cải cách là phục vụ tốt hơn. Quá trình hiện đại hóa hành chính đã trực tiếp tác động tích cực đến sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp. Việc giải quyết thủ tục hành chính nhanh gọn, minh bạch hơn tại bộ phận một cửa, cùng với việc cung cấp thông tin đầy đủ trên Cổng thông tin điện tử, đã tạo ra sự thuận lợi tối đa. Thái độ phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức cũng có sự chuyển biến tích cực. Mặc dù luận văn chưa có số liệu khảo sát sự hài lòng từ người dân, nhưng những cải tiến về quy trình và công nghệ là cơ sở vững chắc để tin rằng mức độ hài lòng đã được cải thiện, tạo ra một môi trường hành chính thân thiện và chuyên nghiệp hơn.
VI. Định hướng tương lai cho hiện đại hóa hành chính Việt Trì
Trên cơ sở những kết quả đã đạt được và các bài học kinh nghiệm, định hướng tương lai cho hiện đại hóa hành chính tại UBND TP. Việt Trì là tiếp tục đẩy mạnh và đi vào chiều sâu, hướng tới xây dựng một chính quyền số hoàn chỉnh. Giai đoạn tiếp theo sẽ tập trung vào việc tích hợp và liên thông dữ liệu, biến các hệ thống thông tin riêng lẻ thành một cơ sở dữ liệu dùng chung cho toàn thành phố. Ưu tiên hàng đầu là hoàn thiện các cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, doanh nghiệp để làm nền tảng cho chuyển đổi số trong cơ quan nhà nước. Đồng thời, cần tiếp tục đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng số, đặc biệt là các giải pháp về an toàn, an ninh mạng. Bên cạnh công nghệ, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn là nhiệm vụ then chốt, đòi hỏi các chương trình đào tạo chuyên sâu và chính sách thu hút nhân tài. Mục tiêu dài hạn là mọi hoạt động quản lý, điều hành và cung cấp dịch vụ công đều được thực hiện chủ yếu trên môi trường số, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ phát triển kinh tế - xã hội Phú Thọ.
6.1. Xây dựng chính quyền số toàn diện giai đoạn tới
Định hướng chiến lược là xây dựng chính quyền số với ba trụ cột: chính quyền hoạt động hiệu quả, kinh tế số phát triển và xã hội số văn minh. Trong đó, chính quyền sẽ tập trung vào việc số hóa toàn bộ hồ sơ, tài liệu, xây dựng các nền tảng phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để hỗ trợ việc ra quyết định dựa trên bằng chứng. Các dịch vụ công trực tuyến sẽ được phát triển lên mức độ 4, cho phép người dân thực hiện toàn bộ quy trình và nhận kết quả qua mạng. Đồng thời, thành phố sẽ triển khai các ứng dụng trên thiết bị di động để người dân dễ dàng tương tác với chính quyền, góp ý và giám sát hoạt động công.
6.2. Giải pháp đột phá thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội Phú Thọ
Hiện đại hóa hành chính không phải là mục tiêu tự thân, mà là phương tiện để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Phú Thọ. Một nền hành chính điện tử, minh bạch và hiệu quả sẽ tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn, cạnh tranh. Các giải pháp đột phá bao gồm: xây dựng cổng dữ liệu mở để doanh nghiệp có thể khai thác, phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới; đơn giản hóa tối đa các TTHC liên quan đến đầu tư, xây dựng, đất đai; triển khai các nền tảng hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số. Bằng cách đó, UBND thành phố Việt Trì không chỉ nâng cao năng lực quản lý mà còn trở thành động lực quan trọng cho sự phát triển chung của toàn tỉnh.
