Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội, góp phần phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường và cân bằng sinh thái. Theo báo cáo ngành, ngành xây dựng toàn cầu dự kiến tăng trưởng khoảng 4% trong những năm tới, với các thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ, Trung Quốc và Ấn Độ. Tại Việt Nam, lĩnh vực xây dựng dân dụng và công nghiệp đang phát triển mạnh mẽ, với các dự án lớn như Vinhome Tân Cảng, Samsung CE Complex và nhiều dự án FDI khác. Riêng tỉnh Vĩnh Phúc, 6 tháng đầu năm 2017, tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội đạt 11.206 tỷ đồng, tăng 10,35% so với cùng kỳ, trong đó vốn nhà nước chiếm 25,84%, vốn ngoài nhà nước chiếm 48,74% và vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài chiếm 25,42%.

Tuy nhiên, chất lượng công trình xây dựng vẫn còn nhiều tồn tại, gây thiệt hại lớn về kinh tế và xã hội khi xảy ra sự cố như sập nhà, hư hỏng công trình. Nguyên nhân chủ yếu là do công tác quản lý chất lượng thi công chưa được quan tâm đúng mức, thiếu hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là xây dựng hệ thống quản lý chất lượng thi công xây dựng công trình phù hợp với đặc thù của Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Vận tải Vĩnh Phúc, nhằm nâng cao chất lượng công trình, đảm bảo an toàn và hiệu quả kinh tế.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác quản lý chất lượng thi công xây dựng tại Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Vận tải Vĩnh Phúc trong giai đoạn 2015-2020. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý chất lượng mà còn góp phần nâng cao uy tín, hiệu quả đầu tư và phát triển bền vững ngành xây dựng địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Chu trình Deming (PDCA): Bao gồm bốn bước Hoạch định (Plan), Thực hiện (Do), Kiểm tra (Check), và Điều chỉnh (Act), giúp cải tiến liên tục chất lượng công trình.
  • Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008: Định nghĩa các yêu cầu về hệ thống quản lý chất lượng nhằm đảm bảo sản phẩm và dịch vụ đáp ứng yêu cầu khách hàng và các quy định pháp luật.
  • Quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Phương pháp quản lý dựa trên sự tham gia của toàn bộ nhân viên, tập trung vào sự thỏa mãn khách hàng và cải tiến liên tục.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: chất lượng công trình xây dựng, quản lý chất lượng thi công, hệ thống quản lý chất lượng, tiêu chuẩn ISO 9001, và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công trình như con người, vật liệu, thiết bị, quy trình thi công.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn:

  • Thu thập dữ liệu thứ cấp: Tổng hợp tài liệu, nghiên cứu các mô hình quản lý chất lượng thi công xây dựng hiện hành, các tiêu chuẩn quốc tế và pháp luật liên quan.
  • Nghiên cứu thực tiễn: Đánh giá mô hình quản lý chất lượng thi công tại Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Vận tải Vĩnh Phúc thông qua khảo sát, phỏng vấn cán bộ quản lý và nhân viên kỹ thuật.
  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phương pháp phân tích định tính và định lượng để đánh giá hiệu quả hệ thống quản lý chất lượng hiện tại, xác định các điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân tồn tại.
  • Lấy ý kiến chuyên gia: Thu thập ý kiến từ các chuyên gia trong ngành xây dựng và quản lý chất lượng để hoàn thiện hệ thống quản lý đề xuất.

Cỡ mẫu khảo sát gồm khoảng 50 cán bộ, kỹ sư và công nhân tại công ty, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2017.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiện trạng quản lý chất lượng thi công tại công ty còn nhiều hạn chế: Khoảng 40% quy trình thi công chưa được kiểm soát chặt chẽ, dẫn đến một số công trình có hiện tượng sai sót kỹ thuật và chậm tiến độ. Tỷ lệ công trình đạt chuẩn chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001 chỉ khoảng 65%.

  2. Chưa có hệ thống quản lý chất lượng đồng bộ và hiệu quả: Công ty chưa xây dựng đầy đủ các quy trình, chính sách và tiêu chuẩn quản lý chất lượng thi công theo yêu cầu của ISO 9001:2008. Việc phân công trách nhiệm và quyền hạn giữa các bộ phận còn chưa rõ ràng, gây khó khăn trong kiểm soát chất lượng.

  3. Nguồn nhân lực và thiết bị thi công chưa đáp ứng yêu cầu: Khoảng 30% cán bộ kỹ thuật chưa được đào tạo bài bản về quản lý chất lượng, thiết bị thi công còn lạc hậu, ảnh hưởng đến hiệu quả kiểm soát chất lượng công trình.

  4. Ý thức và trách nhiệm của các bên liên quan chưa cao: Chủ đầu tư, nhà thầu và tư vấn giám sát chưa phối hợp chặt chẽ trong công tác quản lý chất lượng, dẫn đến việc phát hiện và xử lý sai sót còn chậm, ảnh hưởng đến chất lượng tổng thể công trình.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên là do công ty chưa áp dụng đầy đủ các nguyên tắc quản lý chất lượng hiện đại như PDCA và TQM, cũng như chưa xây dựng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001 một cách bài bản. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại các doanh nghiệp tương tự, tỷ lệ công trình đạt chuẩn chất lượng của công ty còn thấp hơn khoảng 15-20%.

Việc thiếu hệ thống quản lý chất lượng đồng bộ làm giảm khả năng kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công trình như nguyên vật liệu, quy trình thi công và nhân lực. Bên cạnh đó, việc chưa chú trọng đào tạo và nâng cao nhận thức về chất lượng cho cán bộ kỹ thuật và công nhân cũng là nguyên nhân quan trọng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ công trình đạt chuẩn chất lượng theo từng năm, bảng phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng và sơ đồ quy trình quản lý chất lượng hiện tại của công ty để minh họa các điểm yếu cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản lý chất lượng thi công theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008: Thiết lập các quy trình, chính sách rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng bộ phận. Mục tiêu đạt 90% công trình đạt chuẩn chất lượng trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty phối hợp với phòng quản lý chất lượng.

  2. Đào tạo nâng cao năng lực quản lý chất lượng cho cán bộ kỹ thuật và công nhân: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chất lượng, kỹ thuật thi công và an toàn lao động. Mục tiêu đào tạo 100% nhân viên kỹ thuật trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp với các đơn vị đào tạo chuyên ngành.

  3. Đầu tư nâng cấp thiết bị thi công và công nghệ quản lý: Mua sắm thiết bị hiện đại, áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý thi công để tăng hiệu quả kiểm soát chất lượng. Mục tiêu hoàn thành trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng kỹ thuật.

  4. Tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan trong quản lý chất lượng: Thiết lập cơ chế giao tiếp, báo cáo và giám sát chặt chẽ giữa chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát và các bên liên quan. Mục tiêu giảm 50% các sai sót phát hiện muộn trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án và phòng quản lý chất lượng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý doanh nghiệp xây dựng: Giúp xây dựng hệ thống quản lý chất lượng thi công hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh và uy tín doanh nghiệp.

  2. Chuyên gia tư vấn và giám sát xây dựng: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để cải tiến công tác giám sát, đảm bảo chất lượng công trình.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản lý xây dựng: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và phương pháp nghiên cứu quản lý chất lượng thi công xây dựng.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Hỗ trợ trong việc xây dựng chính sách, quy định và hướng dẫn quản lý chất lượng công trình xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hệ thống quản lý chất lượng thi công xây dựng là gì?
    Là tập hợp các quy trình, chính sách và hoạt động nhằm đảm bảo công trình xây dựng được thi công đúng yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn và đáp ứng mong đợi của khách hàng. Ví dụ, áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001 giúp doanh nghiệp kiểm soát chất lượng hiệu quả.

  2. Tại sao cần áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001 trong quản lý chất lượng xây dựng?
    ISO 9001 cung cấp khung pháp lý và quy trình chuẩn giúp doanh nghiệp đảm bảo chất lượng sản phẩm, nâng cao uy tín và đáp ứng yêu cầu khách hàng. Nhiều công ty xây dựng lớn đã áp dụng thành công tiêu chuẩn này để cải tiến quản lý.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng công trình xây dựng?
    Bao gồm con người (nhân lực kỹ thuật), vật liệu xây dựng, thiết bị thi công, quy trình thi công và sự phối hợp giữa các bên liên quan. Ví dụ, vật liệu kém chất lượng hoặc nhân viên chưa được đào tạo sẽ làm giảm chất lượng công trình.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực quản lý chất lượng cho nhà thầu xây dựng?
    Thông qua đào tạo chuyên môn, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế, đầu tư thiết bị hiện đại và tăng cường phối hợp với các bên liên quan. Các chương trình đào tạo và áp dụng công nghệ quản lý là giải pháp hiệu quả.

  5. Phạm vi áp dụng của hệ thống quản lý chất lượng thi công xây dựng?
    Phù hợp với các doanh nghiệp xây dựng có quy mô vừa và lớn, áp dụng cho các dự án dân dụng, công nghiệp, giao thông và thủy lợi. Hệ thống này giúp kiểm soát chất lượng xuyên suốt từ khảo sát, thiết kế đến thi công và nghiệm thu công trình.

Kết luận

  • Quản lý chất lượng thi công xây dựng là yếu tố quyết định đến chất lượng và hiệu quả của công trình, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và địa phương.
  • Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng và Vận tải Vĩnh Phúc hiện còn nhiều hạn chế trong hệ thống quản lý chất lượng, cần cải tiến để nâng cao hiệu quả thi công.
  • Áp dụng các lý thuyết quản lý chất lượng hiện đại như PDCA, ISO 9001 và TQM là cơ sở khoa học để xây dựng hệ thống quản lý chất lượng thi công phù hợp.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể gồm xây dựng hệ thống quản lý chất lượng, đào tạo nhân lực, đầu tư thiết bị và tăng cường phối hợp các bên liên quan.
  • Giai đoạn tiếp theo là triển khai thí điểm hệ thống quản lý chất lượng tại công ty, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh hoàn thiện, nhằm đạt mục tiêu nâng cao chất lượng công trình trong vòng 2 năm tới.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực quản lý chất lượng thi công xây dựng, góp phần phát triển bền vững ngành xây dựng và bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp cũng như cộng đồng!