Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của ngành xây dựng tại Việt Nam, công tác quản lý chất lượng thi công các công trình xây dựng đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hiệu quả đầu tư và an toàn công trình. Theo báo cáo ngành, mỗi năm nước ta ghi nhận hàng trăm sự cố công trình do quản lý chất lượng thi công chưa hiệu quả, gây thiệt hại lớn về kinh tế và uy tín doanh nghiệp. Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý chất lượng thi công tại Công Ty Cổ Phần Xây Dựng LB Việt Nam trong khoảng 4 năm gần đây, nhằm hoàn thiện quy trình quản lý, nâng cao chất lượng thi công và giảm thiểu rủi ro sự cố.

Mục tiêu nghiên cứu cụ thể là phân tích thực trạng công tác quản lý chất lượng thi công, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện phù hợp với đặc thù của công ty. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các dự án xây dựng do công ty thực hiện tại TP. Hồ Chí Minh và một số địa phương lân cận từ năm 2017 đến 2021. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công, góp phần tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của doanh nghiệp trong ngành xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng hai lý thuyết quản lý chất lượng chủ đạo: Lý thuyết Deming về chu trình PDCA (Plan-Do-Check-Act) và mô hình quản lý chất lượng toàn diện (TQM). Chu trình PDCA giúp xây dựng quy trình kiểm soát chất lượng liên tục, trong khi TQM nhấn mạnh vai trò của toàn bộ nhân sự trong việc đảm bảo chất lượng thi công. Các khái niệm chính bao gồm: quản lý chất lượng thi công (QLCLTC), kiểm soát chất lượng vật liệu và thiết bị, quản lý nguồn nhân lực thi công, và quy trình nghiệm thu công trình. Ngoài ra, phương pháp phân tích thứ bậc (AHP) được sử dụng để đánh giá và xếp hạng các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ hồ sơ thi công, báo cáo nghiệm thu, khảo sát thực tế tại các công trình do Công Ty Cổ Phần Xây Dựng LB Việt Nam thực hiện trong 4 năm gần đây. Cỡ mẫu khảo sát gồm 50 cán bộ kỹ thuật, quản lý và công nhân thi công được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu sử dụng kết hợp phương pháp định tính (phỏng vấn chuyên gia, phân tích tài liệu) và định lượng (thống kê mô tả, phân tích AHP). Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2021, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng lực thi công và quản lý còn hạn chế: Khoảng 65% dự án được khảo sát cho thấy năng lực tài chính và kinh nghiệm thi công của công ty chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu, dẫn đến một số sai sót kỹ thuật và chậm tiến độ. Nguồn nhân lực chủ chốt có trình độ chuyên môn phù hợp chiếm khoảng 70%, tuy nhiên còn thiếu kỹ năng quản lý chất lượng chuyên sâu.

  2. Quản lý vật tư và thiết bị chưa chặt chẽ: 40% số công trình gặp khó khăn trong kiểm soát chất lượng vật liệu đầu vào, với tình trạng nhập vật liệu không đạt chuẩn hoặc bảo quản không đúng quy định. Máy móc thiết bị thi công được đánh giá chỉ đạt khoảng 75% mức hiện đại cần thiết, ảnh hưởng đến hiệu quả thi công.

  3. Quy trình kiểm tra, nghiệm thu chưa đồng bộ: Chỉ 60% các hạng mục công trình được nghiệm thu đúng quy trình và thời gian quy định, gây ra rủi ro về chất lượng và tiến độ. Việc lưu trữ hồ sơ hoàn công còn thiếu sót, ảnh hưởng đến công tác bảo trì sau này.

  4. Yếu tố khách quan ảnh hưởng lớn: Điều kiện địa chất, khí hậu nhiệt đới gió mùa tại các địa phương thi công gây khó khăn trong việc duy trì chất lượng thi công, đặc biệt là các công trình nền móng và hạ tầng kỹ thuật.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên xuất phát từ việc chưa đồng bộ trong tổ chức quản lý, thiếu sự phối hợp hiệu quả giữa các bộ phận và nhà thầu phụ. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại các nước phát triển, công tác quản lý chất lượng thi công tại công ty còn thiếu sự áp dụng công nghệ hiện đại và quy trình kiểm soát chặt chẽ. Biểu đồ phân tích AHP cho thấy nhân lực và quản lý vật tư là hai yếu tố có trọng số ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng thi công, chiếm lần lượt 35% và 30% tổng điểm ưu tiên. Kết quả này phù hợp với báo cáo ngành xây dựng Việt Nam, nhấn mạnh vai trò của nguồn nhân lực và vật tư trong đảm bảo chất lượng công trình. Việc hoàn thiện quy trình nghiệm thu và lưu trữ hồ sơ cũng góp phần nâng cao hiệu quả bảo trì và giảm thiểu sự cố sau khi bàn giao.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực nhân sự: Triển khai các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chất lượng thi công cho cán bộ kỹ thuật và công nhân, tập trung vào kỹ năng kiểm soát vật liệu và quy trình thi công. Mục tiêu đạt 90% nhân sự có chứng chỉ chuyên môn trong vòng 12 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo thực hiện.

  2. Hoàn thiện quy trình quản lý vật tư và thiết bị: Xây dựng hệ thống kiểm soát vật tư đầu vào chặt chẽ, áp dụng công nghệ mã vạch để theo dõi nguồn gốc và chất lượng vật liệu. Đầu tư nâng cấp máy móc thiết bị thi công đạt chuẩn hiện đại trong 18 tháng tới, do ban quản lý dự án và phòng kỹ thuật chịu trách nhiệm.

  3. Chuẩn hóa quy trình kiểm tra, nghiệm thu: Thiết lập quy trình nghiệm thu đồng bộ, đảm bảo thực hiện đúng thời gian và lưu trữ hồ sơ đầy đủ. Áp dụng phần mềm quản lý hồ sơ điện tử để tăng tính minh bạch và hiệu quả trong 6 tháng, do phòng quản lý chất lượng triển khai.

  4. Ứng dụng công nghệ thi công hiện đại: Nghiên cứu và áp dụng các biện pháp thi công tiên tiến phù hợp với điều kiện địa phương, giảm thiểu tác động của yếu tố khách quan. Thực hiện thí điểm tại 2 dự án trọng điểm trong năm 2022, do ban chỉ huy công trình phối hợp với phòng kỹ thuật thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý dự án xây dựng: Nhận diện các điểm yếu trong quản lý chất lượng thi công, từ đó xây dựng chiến lược nâng cao hiệu quả quản lý và giảm thiểu rủi ro.

  2. Nhà thầu thi công và kỹ sư công trình: Áp dụng các giải pháp quản lý vật tư, nhân lực và quy trình nghiệm thu để đảm bảo chất lượng thi công theo tiêu chuẩn.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Tham khảo các đề xuất hoàn thiện quy trình kiểm soát chất lượng thi công, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý xây dựng: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về quản lý chất lượng thi công công trình.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý chất lượng thi công công trình là gì?
    Quản lý chất lượng thi công là tập hợp các hoạt động lập kế hoạch, kiểm soát và đánh giá nhằm đảm bảo công trình xây dựng đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, tiến độ và an toàn. Ví dụ, việc kiểm tra vật liệu đầu vào và nghiệm thu từng hạng mục thi công là phần quan trọng của quản lý chất lượng.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng thi công?
    Nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm, cùng với quản lý vật tư chặt chẽ, là hai yếu tố quan trọng nhất. Một nghiên cứu gần đây cho thấy nhân lực chiếm khoảng 35% ảnh hưởng đến chất lượng thi công.

  3. Làm thế nào để nâng cao năng lực quản lý chất lượng thi công?
    Đào tạo chuyên môn, áp dụng công nghệ quản lý hiện đại và chuẩn hóa quy trình nghiệm thu là các giải pháp hiệu quả. Ví dụ, áp dụng phần mềm quản lý hồ sơ điện tử giúp tăng tính minh bạch và giảm sai sót.

  4. Vai trò của pháp luật trong quản lý chất lượng thi công?
    Pháp luật quy định rõ trách nhiệm của các chủ thể tham gia xây dựng, tiêu chuẩn kỹ thuật và quy trình nghiệm thu, giúp đảm bảo chất lượng và an toàn công trình. Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 và Nghị định 06/2021/NĐ-CP là các văn bản pháp lý quan trọng.

  5. Làm sao để kiểm soát chất lượng vật liệu thi công?
    Cần lựa chọn nhà cung cấp uy tín, kiểm tra chứng nhận chất lượng, lấy mẫu kiểm định tại phòng thí nghiệm và lưu trữ hồ sơ đầy đủ. Việc này giúp ngăn ngừa sử dụng vật liệu kém chất lượng, giảm rủi ro sự cố công trình.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích thực trạng công tác quản lý chất lượng thi công tại Công Ty Cổ Phần Xây Dựng LB Việt Nam, chỉ ra các tồn tại về năng lực nhân sự, quản lý vật tư và quy trình nghiệm thu.
  • Áp dụng lý thuyết quản lý chất lượng và phương pháp AHP giúp đánh giá chính xác các yếu tố ảnh hưởng, làm cơ sở đề xuất giải pháp phù hợp.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể về đào tạo nhân lực, hoàn thiện quy trình quản lý vật tư, chuẩn hóa nghiệm thu và ứng dụng công nghệ thi công hiện đại.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công, giảm thiểu rủi ro sự cố và tăng cường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai thí điểm các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và mở rộng áp dụng trong toàn công ty, đồng thời tiếp tục nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng mới trong bối cảnh công nghệ xây dựng phát triển nhanh chóng.

Quý độc giả và các nhà quản lý xây dựng được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu này để nâng cao chất lượng thi công và phát triển bền vững ngành xây dựng Việt Nam.