Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành xây dựng đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế quốc dân, việc quản lý chất lượng công trình xây dựng trở thành yếu tố quyết định đến sự phát triển bền vững và hiệu quả đầu tư. Việt Nam hiện có hơn 200.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp và xây dựng, tạo nên một thị trường cạnh tranh khốc liệt. Giai đoạn thi công xây dựng được xác định là yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công trình. Công ty TNHH MTV Dịch Vụ Công Ích Quận 4, với vai trò vừa là chủ đầu tư vừa là nhà thầu thi công, đang thực hiện nhiều dự án xây dựng nhà ở và công trình công ích trên địa bàn quận 4, TP. Hồ Chí Minh. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, công ty vẫn còn tồn tại những hạn chế trong quy trình quản lý chất lượng thi công.

Luận văn tập trung nghiên cứu hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng trong giai đoạn thi công tại Công ty TNHH MTV Dịch Vụ Công Ích Quận 4 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu rủi ro và tăng cường uy tín thương hiệu. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các quy trình quản lý chất lượng thi công các dự án xây dựng do công ty thực hiện, trong giai đoạn từ năm 2019 đến 2021. Mục tiêu cụ thể là xây dựng hệ thống quy trình quản lý chất lượng phù hợp với quy định pháp luật hiện hành, đồng thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công ty. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao chất lượng công trình xây dựng, đảm bảo tiến độ và tiết kiệm chi phí đầu tư, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong ngành xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện (TQM): TQM nhấn mạnh sự tham gia của toàn bộ nhân viên trong tổ chức nhằm đạt được sự thỏa mãn khách hàng và cải tiến liên tục. Mô hình TQM được áp dụng để xây dựng hệ thống quản lý chất lượng đồng bộ, tập trung vào khách hàng, cải tiến quy trình và nâng cao hiệu quả hoạt động.

  • Tiêu chuẩn ISO 9000: Đây là bộ tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý chất lượng, cung cấp các nguyên tắc cơ bản như tập trung vào khách hàng, vai trò lãnh đạo, sự tham gia của toàn bộ nhân viên, quản lý theo quá trình và cải tiến liên tục. ISO 9000 được sử dụng làm cơ sở để xây dựng và hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng thi công tại công ty.

  • Khái niệm và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng xây dựng: Chất lượng xây dựng được hiểu là sự phù hợp với các tiêu chuẩn kỹ thuật, yêu cầu thiết kế và nhu cầu sử dụng. Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm yếu tố khách quan như trình độ khoa học công nghệ, cơ chế chính sách, điều kiện tự nhiên, và yếu tố chủ quan như năng lực lao động, công nghệ thi công, quản lý và tổ chức.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu định lượng và định tính nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng thi công. Cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu được thu thập từ hồ sơ quản lý chất lượng thi công của Công ty TNHH MTV Dịch Vụ Công Ích Quận 4, báo cáo tiến độ và chất lượng các dự án, kết quả khảo sát ý kiến cán bộ kỹ thuật và công nhân thi công, cùng các văn bản pháp luật liên quan như Nghị định 06/2021/NĐ-CP và Luật Xây dựng 62/2020/QH14.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá các chỉ số chất lượng, phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong quy trình quản lý hiện tại. Phương pháp so sánh được áp dụng để đối chiếu với các mô hình quản lý chất lượng tại các nước phát triển.

  • Timeline nghiên cứu: Quá trình nghiên cứu kéo dài trong khoảng 12 tháng, từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2020, bao gồm các giai đoạn khảo sát thực trạng, phân tích dữ liệu, xây dựng và đề xuất quy trình hoàn thiện, thử nghiệm và đánh giá hiệu quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng quy trình quản lý chất lượng thi công còn nhiều hạn chế: Qua khảo sát, khoảng 65% cán bộ kỹ thuật và công nhân cho biết quy trình hiện tại chưa được chuẩn hóa đầy đủ, dẫn đến việc kiểm soát chất lượng chưa chặt chẽ, gây ra một số sai sót kỹ thuật và chậm tiến độ thi công.

  2. Thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ phận: 70% ý kiến phản ánh việc phối hợp giữa phòng kỹ thuật, phòng vật tư và đội thi công chưa hiệu quả, ảnh hưởng đến việc kiểm soát nguyên vật liệu và tiến độ nghiệm thu các hạng mục công trình.

  3. Hệ thống hồ sơ quản lý chất lượng chưa đồng bộ và thiếu minh bạch: Hồ sơ nghiệm thu vật liệu, công việc xây dựng và nghiệm thu hoàn thành công trình chưa được lưu trữ và cập nhật kịp thời, gây khó khăn trong việc truy xuất và kiểm tra chất lượng.

  4. Áp dụng các biện pháp kiểm soát chất lượng chưa toàn diện: Công ty mới chỉ áp dụng một số biện pháp kiểm tra chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9000 và TQM, chưa triển khai đầy đủ các bước kiểm soát chất lượng toàn diện trong suốt quá trình thi công.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc chưa xây dựng và áp dụng một quy trình quản lý chất lượng thi công đồng bộ, phù hợp với vai trò vừa là chủ đầu tư vừa là nhà thầu thi công của công ty. So sánh với các mô hình quản lý chất lượng tại các nước phát triển như Pháp, Mỹ và Singapore, việc thiếu sự độc lập trong kiểm tra, giám sát và chưa có hệ thống quản lý chất lượng toàn diện là điểm yếu lớn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hài lòng của nhân viên về các khía cạnh quản lý chất lượng, bảng tổng hợp các lỗi kỹ thuật phát sinh trong thi công và biểu đồ quy trình quản lý chất lượng hiện tại so với quy trình đề xuất. Việc hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng thi công không chỉ giúp giảm thiểu sai sót kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực mà còn góp phần tăng cường uy tín và năng lực cạnh tranh của công ty trên thị trường xây dựng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và chuẩn hóa quy trình quản lý chất lượng thi công: Thiết lập hệ thống quy trình chi tiết, bao gồm các bước kiểm soát chất lượng nguyên vật liệu, kiểm tra thi công từng hạng mục, nghiệm thu công việc và hoàn công. Mục tiêu đạt tỷ lệ tuân thủ quy trình trên 90% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án và phòng kỹ thuật.

  2. Tăng cường phối hợp liên phòng ban và đào tạo nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao nhận thức về quản lý chất lượng cho cán bộ kỹ thuật và công nhân, đồng thời thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận liên quan. Mục tiêu giảm 30% các lỗi do phối hợp kém trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và Ban chỉ huy công trình.

  3. Xây dựng hệ thống hồ sơ quản lý chất lượng điện tử: Áp dụng phần mềm quản lý hồ sơ, tài liệu để lưu trữ, cập nhật và truy xuất thông tin nhanh chóng, minh bạch. Mục tiêu hoàn thành triển khai trong 9 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng công nghệ thông tin và Ban quản lý dự án.

  4. Áp dụng hệ thống kiểm soát chất lượng toàn diện theo tiêu chuẩn ISO 9001 và TQM: Triển khai các công cụ kiểm soát chất lượng như kiểm soát quá trình, kiểm soát đầu vào và đầu ra, đánh giá định kỳ và cải tiến liên tục. Mục tiêu đạt chứng nhận ISO 9001 trong vòng 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo công ty và phòng quản lý chất lượng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý dự án xây dựng: Giúp hiểu rõ về quy trình quản lý chất lượng thi công, từ đó áp dụng hiệu quả trong quản lý dự án nhằm đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.

  2. Nhà thầu thi công và kỹ sư xây dựng: Cung cấp kiến thức về các biện pháp kiểm soát chất lượng, vai trò và trách nhiệm trong quá trình thi công, giúp nâng cao năng lực chuyên môn và thực hành.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Tham khảo để hoàn thiện các chính sách, quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng, đồng thời giám sát và hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý xây dựng: Là tài liệu tham khảo khoa học, cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chất lượng thi công, hỗ trợ nghiên cứu và học tập chuyên sâu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quy trình quản lý chất lượng thi công gồm những bước chính nào?
    Quy trình bao gồm lập kế hoạch quản lý chất lượng, kiểm soát nguyên vật liệu, kiểm tra thi công từng hạng mục, nghiệm thu công việc và hoàn công. Mỗi bước đều có tiêu chuẩn và biện pháp kiểm soát cụ thể nhằm đảm bảo chất lượng công trình.

  2. Vai trò của nhà thầu thi công trong quản lý chất lượng là gì?
    Nhà thầu thi công chịu trách nhiệm trực tiếp về chất lượng thi công, bao gồm tiếp nhận mặt bằng, quản lý vật tư, tổ chức thi công đúng thiết kế, kiểm tra và nghiệm thu công việc, đồng thời phối hợp với các bên liên quan để xử lý các vấn đề phát sinh.

  3. Tại sao cần áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo ISO 9001 trong xây dựng?
    ISO 9001 giúp xây dựng hệ thống quản lý chất lượng chuẩn hóa, minh bạch, tập trung vào khách hàng và cải tiến liên tục, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu sai sót và tăng uy tín doanh nghiệp.

  4. Các yếu tố khách quan nào ảnh hưởng đến chất lượng xây dựng?
    Bao gồm trình độ khoa học công nghệ, cơ chế chính sách quản lý nhà nước, điều kiện tự nhiên, văn hóa xã hội và tình hình thị trường. Những yếu tố này tạo ra môi trường và điều kiện ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công trình.

  5. Làm thế nào để nâng cao sự phối hợp giữa các bộ phận trong quản lý chất lượng thi công?
    Thông qua đào tạo nâng cao nhận thức, thiết lập quy trình phối hợp rõ ràng, sử dụng công cụ quản lý dự án và tổ chức các cuộc họp định kỳ để trao đổi thông tin, giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích và đánh giá thực trạng quản lý chất lượng thi công tại Công ty TNHH MTV Dịch Vụ Công Ích Quận 4, chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân chủ yếu.
  • Áp dụng các lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện và tiêu chuẩn ISO 9000 làm cơ sở xây dựng quy trình quản lý chất lượng thi công phù hợp.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện quy trình quản lý chất lượng, tăng cường phối hợp liên phòng ban, xây dựng hệ thống hồ sơ điện tử và áp dụng kiểm soát chất lượng toàn diện.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công, góp phần nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh của công ty.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai thử nghiệm quy trình đề xuất, đào tạo nhân sự và đánh giá hiệu quả trong thực tế thi công, đồng thời mở rộng nghiên cứu áp dụng cho các doanh nghiệp xây dựng khác.

Quý độc giả và các nhà quản lý xây dựng được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu này để nâng cao chất lượng thi công và hiệu quả quản lý dự án xây dựng.