Luận án tiến sĩ về chức năng giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội Việt Nam hiện nay

• Tác giả: Vũ Thị Mỹ Hằng
• Người hướng dẫn: Lưu Minh Văn
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Chính trị học
• Đề tài: Giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội Việt Nam: Thực trạng và thách thức
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• 1.1. Các công trình nghiên cứu về kiểm soát quyền lực Nhà nước
• 1.2. Những công trình nghiên cứu về cơ sở lý luận, cơ sở chính trị và pháp lý của chức năng giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội Việt Nam
• 1.3. Những công trình nghiên cứu về thực trạng thực hiện chức năng giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội
• 1.4. Những công trình nghiên cứu nêu lên những kiến nghị, đề xuất nhằm nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả của hoạt động giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội Việt Nam
• 1.5. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ THỰC HIỆN CHỨC NĂNG GIÁM SÁT QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC CỦA QUỐC HỘI VIỆT NAM
• 2.1. Cơ sở lý luận về giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội
• 2.2. Cơ sở chính trị và pháp lý về thực hiện giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội
• 2.3. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC CỦA QUỐC HỘI VIỆT NAM HIỆN NAY
• 3.1. Thực trạng hoạt động giám sát của Quốc hội đối với Chính phủ
• 3.2. Thực tiễn giám sát của Quốc hội đối với hệ thống tư pháp
• 3.3. Những nguy hại và hạn chế
• 3.4. Tiểu kết chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: MỘT SỐ PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU LỰC, HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC CỦA QUỐC HỘI VIỆT NAM
• 4.1. Một số hướng hiệu lực, hiệu quả giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội Việt Nam
• 4.2. Giải pháp nâng hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội Việt Nam
• 4.3. Tiểu kết chương 4
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội Việt Nam

Chức năng giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội Việt Nam là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm bảo đảm sự minh bạch và hiệu quả trong hoạt động của các cơ quan nhà nước. Theo Hiến pháp, Quốc hội không chỉ là cơ quan đại diện cho nhân dân mà còn có trách nhiệm giám sát hoạt động của Chính phủ và các cơ quan nhà nước khác. Việc thực hiện chức năng này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước mà còn bảo vệ quyền lợi của người dân. Tuy nhiên, thực trạng giám sát quyền lực hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế, cần được cải thiện để đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội.

1.1. Cơ sở lý luận về giám sát quyền lực

Cơ sở lý luận về giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội được xây dựng trên nền tảng lý thuyết về quyền lực và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước. Theo đó, Quốc hội có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát hoạt động của Chính phủ, đảm bảo rằng các quyết định và hành động của Chính phủ đều phải tuân thủ pháp luật và vì lợi ích của nhân dân. Các hình thức giám sát bao gồm chất vấn, xem xét báo cáo, và giám sát chuyên đề. Những hình thức này không chỉ giúp Quốc hội thực hiện quyền lực của mình mà còn tạo ra cơ chế kiểm soát lẫn nhau giữa các cơ quan nhà nước.

II. Thực trạng giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội Việt Nam

Thực trạng giám sát quyền lực của Quốc hội Việt Nam hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Mặc dù đã có những cải cách trong cơ chế giám sát, nhưng hiệu quả vẫn chưa đạt yêu cầu. Một số vấn đề nổi bật bao gồm sự thiếu minh bạch trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, cũng như sự hạn chế trong việc tiếp cận thông tin của Quốc hội. Điều này dẫn đến việc Quốc hội không thể thực hiện đầy đủ chức năng giám sát của mình. Hơn nữa, sự phối hợp giữa Quốc hội và các cơ quan chức năng khác còn chưa chặt chẽ, gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động giám sát.

2.1. Các hình thức giám sát hiện tại

Các hình thức giám sát của Quốc hội hiện nay bao gồm việc xem xét các báo cáo của Chính phủ, chất vấn tại kỳ họp, và giám sát chuyên đề. Tuy nhiên, việc thực hiện các hình thức này còn gặp nhiều khó khăn. Chất lượng các báo cáo từ Chính phủ chưa đáp ứng yêu cầu, và việc chất vấn đôi khi không mang lại kết quả như mong đợi. Điều này cho thấy cần có sự cải cách trong quy trình giám sát để nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội.

III. Thách thức trong giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội

Một trong những thách thức lớn nhất trong việc giám sát quyền lực của Quốc hội Việt Nam là sự thiếu hụt về cơ chế pháp lý. Cơ chế hiện tại chưa đủ mạnh để bảo đảm quyền lực giám sát của Quốc hội. Hơn nữa, sự phân định rõ ràng giữa các cơ quan giám sát cũng chưa được thực hiện, dẫn đến tình trạng chồng chéo trong hoạt động giám sát. Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức về vai trò của Quốc hội trong việc giám sát quyền lực nhà nước cũng là một thách thức lớn. Cần có sự thay đổi trong tư duy và cách thức hoạt động của Quốc hội để thực hiện tốt hơn chức năng giám sát.

3.1. Cơ chế pháp lý và nhận thức

Cơ chế pháp lý hiện tại chưa đủ mạnh để bảo vệ quyền lực giám sát của Quốc hội. Nhiều quy định còn thiếu rõ ràng, dẫn đến việc thực hiện chức năng giám sát không hiệu quả. Bên cạnh đó, nhận thức của các đại biểu Quốc hội về vai trò và trách nhiệm của mình trong việc giám sát cũng cần được nâng cao. Việc tổ chức các khóa đào tạo và hội thảo về giám sát quyền lực sẽ giúp các đại biểu hiểu rõ hơn về nhiệm vụ của mình.

IV. Giải pháp nâng cao hiệu quả giám sát quyền lực nhà nước của Quốc hội

Để nâng cao hiệu quả giám sát quyền lực của Quốc hội Việt Nam, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần hoàn thiện cơ chế pháp lý để bảo đảm quyền lực giám sát của Quốc hội. Thứ hai, cần tăng cường công tác đào tạo cho các đại biểu Quốc hội về kỹ năng giám sát và phân tích thông tin. Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Quốc hội và các cơ quan chức năng khác để đảm bảo thông tin được cung cấp đầy đủ và kịp thời.

4.1. Hoàn thiện cơ chế pháp lý

Hoàn thiện cơ chế pháp lý là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả giám sát quyền lực của Quốc hội. Cần xây dựng các quy định rõ ràng về quyền hạn và trách nhiệm của Quốc hội trong việc giám sát hoạt động của Chính phủ và các cơ quan nhà nước khác. Điều này sẽ giúp Quốc hội thực hiện tốt hơn chức năng giám sát của mình, đồng thời bảo vệ quyền lợi của nhân dân.