## Tổng quan nghiên cứu

Hải Phòng, một thành phố cảng lâu đời và trung tâm kinh tế trọng điểm của vùng duyên hải Bắc Bộ, đang đối mặt với nhu cầu cấp thiết trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Với gần 800 đơn vị giáo dục từ mầm non đến THPT và nhiều trường đại học, cao đẳng, thành phố đã xác định phát triển giáo dục là ưu tiên hàng đầu. Dự án xây dựng Trường THPT chuyên Trần Phú, với tổng vốn đầu tư hơn 240 tỷ đồng, là một trong những công trình trọng điểm nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo nhân lực chất lượng cao. Tuy nhiên, dự án gặp nhiều khó khăn như chậm tiến độ, thiếu vốn và hạn chế trong công tác quản lý dự án. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình Trường THPT chuyên Trần Phú, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý trong giai đoạn thực hiện dự án. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn thực hiện dự án tại Hải Phòng từ năm 2008 đến 2020. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hoàn thiện công tác quản lý dự án xây dựng công trình giáo dục, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết quản lý dự án:** Quản lý dự án là quá trình lập kế hoạch, giám sát và kiểm soát các hoạt động nhằm đạt mục tiêu dự án về thời gian, chi phí và chất lượng. Các thành phần quản lý bao gồm quản lý phạm vi, thời gian, chi phí, chất lượng, nhân lực, thông tin, rủi ro, thu mua và giao nhận dự án.
- **Mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng:** Bao gồm các mô hình chủ đầu tư trực tiếp quản lý, thuê tư vấn quản lý dự án, mô hình chìa khóa trao tay và mô hình ban quản lý dự án. Mỗi mô hình có ưu nhược điểm và phù hợp với quy mô, tính chất dự án khác nhau.
- **Khái niệm dự án đầu tư xây dựng công trình:** Dự án là tập hợp các hoạt động sử dụng vốn để xây dựng mới, sửa chữa hoặc cải tạo công trình nhằm phát triển, duy trì và nâng cao chất lượng công trình trong thời gian và chi phí xác định.
- **Nguyên tắc quản lý dự án:** Bao gồm nguyên tắc tập trung dân chủ, thống nhất lãnh đạo chính trị và kinh tế, nguyên tắc thủ trưởng, tiết kiệm và hạch toán kinh tế, phân định rõ trách nhiệm và quyền hạn các bên liên quan.
- **Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dự án:** Quy mô, độ phức tạp, điều kiện kinh tế xã hội, năng lực nhà quản lý và các bên tham gia, rủi ro trong các giai đoạn thiết kế, thi công.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Kết hợp nghiên cứu lý thuyết từ các văn bản pháp luật, tiêu chuẩn xây dựng, nghị định liên quan và khảo sát thực tế tại Ban Quản lý dự án xây dựng công trình Trường THPT chuyên Trần Phú.
- **Phương pháp phân tích:** Phân tích định tính và định lượng dựa trên số liệu tiến độ, chi phí, chất lượng công trình; đánh giá năng lực nhân sự và hiệu quả quản lý dự án; so sánh với các mô hình quản lý dự án hiện đại và kinh nghiệm quốc tế.
- **Timeline nghiên cứu:** Tập trung vào giai đoạn thực hiện dự án từ năm 2008 đến 2020, trong đó giai đoạn 1 từ 2008-2016 và giai đoạn 2 từ 2016-2020.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Tiến độ dự án chậm:** Giai đoạn 1 dự án được phê duyệt từ 2009 đến 2013, nhưng đến năm 2013 mới hoàn thành 50% phần trát và 70% các gói thầu tư vấn. Từ 2013 đến 2016, thi công bị tạm dừng do thiếu vốn, dẫn đến chậm tiến độ hơn 3 năm so với kế hoạch.
- **Nguồn vốn không ổn định:** Tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 được điều chỉnh từ 240 tỷ lên 350 tỷ đồng. Tuy nhiên, việc đấu giá đất để cấp vốn gặp khó khăn, ngân sách thành phố và trung ương không được bố trí kịp thời, gây gián đoạn thi công.
- **Năng lực quản lý hạn chế:** Ban Quản lý dự án thiếu nhân sự chuyên môn phù hợp, nhiều cán bộ chưa có chứng chỉ quản lý dự án, phối hợp nội bộ kém hiệu quả. Nhà thầu tư vấn và thi công cũng thiếu kinh nghiệm, ảnh hưởng đến chất lượng và tiến độ.
- **Chất lượng công trình được đảm bảo:** Mặc dù tiến độ chậm, chất lượng xây dựng được giám sát chặt chẽ theo tiêu chuẩn TCVN8794:2011 và các quy định pháp luật, các hạng mục đã nghiệm thu đạt yêu cầu kỹ thuật.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc chậm tiến độ là do thiếu vốn và năng lực quản lý dự án còn yếu kém. So với các nghiên cứu về quản lý dự án xây dựng tại các thành phố phát triển, việc thiếu sự phối hợp hiệu quả giữa các bên và nguồn vốn không ổn định là những điểm yếu phổ biến. Việc áp dụng mô hình quản lý dự án hiện đại, tăng cường đào tạo nhân lực và cải thiện quy trình đấu thầu sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý. Dữ liệu tiến độ và chi phí có thể được trình bày qua biểu đồ Gantt và bảng so sánh chi phí thực tế so với dự toán để minh họa rõ ràng hơn.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường năng lực Ban Quản lý dự án:** Đào tạo chuyên sâu về quản lý dự án, cấp chứng chỉ nghiệp vụ, bổ sung nhân sự chuyên môn phù hợp. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; Chủ thể: UBND thành phố, Ban Quản lý dự án.
- **Ổn định và đa dạng hóa nguồn vốn:** Tăng cường huy động vốn từ ngân sách, vốn ODA, xã hội hóa đầu tư, đảm bảo nguồn vốn liên tục cho dự án. Thời gian: liên tục trong suốt dự án; Chủ thể: UBND thành phố, Sở Tài chính.
- **Cải tiến quy trình quản lý và giám sát:** Áp dụng phần mềm quản lý dự án hiện đại, tăng cường giám sát thi công, kiểm soát chất lượng và tiến độ chặt chẽ. Thời gian: 3-6 tháng; Chủ thể: Ban Quản lý dự án, nhà thầu tư vấn.
- **Tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan:** Thiết lập cơ chế trao đổi thông tin hiệu quả giữa Ban Quản lý, nhà thầu, tư vấn và các cơ quan chức năng. Thời gian: ngay lập tức và duy trì; Chủ thể: Ban Quản lý dự án, các bên liên quan.
- **Rà soát và hoàn thiện chính sách pháp lý:** Đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến quản lý dự án đầu tư xây dựng để phù hợp với thực tiễn và nâng cao hiệu quả quản lý. Thời gian: 12-18 tháng; Chủ thể: Bộ Xây dựng, UBND thành phố.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý dự án xây dựng:** Nâng cao kiến thức về quản lý dự án, áp dụng các mô hình và giải pháp quản lý hiệu quả trong thực tế.
- **Chủ đầu tư và Ban Quản lý dự án:** Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ, chi phí và chất lượng dự án để điều chỉnh kế hoạch phù hợp.
- **Nhà thầu thi công và tư vấn:** Cải thiện năng lực chuyên môn, phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý dự án để đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.
- **Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành xây dựng, quản lý dự án:** Tham khảo các lý thuyết, mô hình quản lý dự án và bài học thực tiễn từ dự án xây dựng Trường THPT chuyên Trần Phú.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao dự án xây dựng Trường THPT chuyên Trần Phú lại chậm tiến độ?**  
   Thiếu vốn đầu tư liên tục và năng lực quản lý dự án còn hạn chế là nguyên nhân chính dẫn đến chậm tiến độ.

2. **Mô hình quản lý dự án nào đang được áp dụng cho dự án này?**  
   Mô hình chủ đầu tư trực tiếp quản lý dự án, giao cho Ban Quản lý công trình xây dựng phát triển đô thị Hải Phòng quản lý.

3. **Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý dự án xây dựng?**  
   Quy mô dự án, năng lực nhân sự, nguồn vốn, phối hợp giữa các bên và chính sách pháp luật là những yếu tố quan trọng.

4. **Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả quản lý dự án?**  
   Đào tạo nhân lực, ổn định nguồn vốn, cải tiến quy trình quản lý và tăng cường phối hợp các bên liên quan.

5. **Làm thế nào để đảm bảo chất lượng công trình trong điều kiện tiến độ chậm?**  
   Áp dụng tiêu chuẩn xây dựng nghiêm ngặt, giám sát thi công chặt chẽ và nghiệm thu từng hạng mục công trình.

## Kết luận

- Dự án xây dựng Trường THPT chuyên Trần Phú là công trình trọng điểm, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tại Hải Phòng.  
- Tiến độ dự án bị ảnh hưởng chủ yếu bởi thiếu vốn và hạn chế trong quản lý dự án.  
- Năng lực Ban Quản lý dự án và phối hợp giữa các bên cần được cải thiện để đảm bảo tiến độ và chất lượng.  
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý dự án trong giai đoạn thực hiện.  
- Khuyến nghị triển khai các bước tiếp theo gồm đào tạo nhân lực, ổn định nguồn vốn và hoàn thiện chính sách pháp lý để thúc đẩy thành công dự án.

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan chức năng và Ban Quản lý dự án cần phối hợp triển khai ngay các giải pháp đề xuất nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, chất lượng và hiệu quả kinh tế xã hội.