Giải pháp phát triển ngành giày Việt Nam trong bối cảnh kinh tế toàn cầu

Ngành giày Việt Nam có lịch sử phát triển gắn liền với ngành giày thế giới, bắt đầu từ những xưởng sản xuất nhỏ lẻ và dần phát triển thành ngành công nghiệp lớn mạnh. Trong quá trình hội nhập, ngành đã trải qua nhiều giai đoạn, từ gia công xuất khẩu đến tự chủ sản xuất và xây dựng thương hiệu. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu và công nghệ lạc hậu vẫn là những hạn chế cần khắc phục.

Theo TS. Hồ Tiến Dũng, ngành giày đóng góp vào GDP thông qua giá trị sản phẩm, tạo việc làm và thu hút đầu tư nước ngoài. Hơn nữa, sự phát triển của ngành còn kéo theo sự phát triển của các ngành công nghiệp hỗ trợ như da thuộc, hóa chất, và dệt may. Xuất khẩu giày dép Việt Nam mang lại nguồn ngoại tệ lớn, góp phần ổn định cán cân thương mại và nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Kinh tế toàn cầu ảnh hưởng sâu rộng đến ngành giày Việt Nam, đặc biệt thông qua biến động thị trường giày dép toàn cầu, chính sách thương mại, và chuỗi cung ứng. Sự suy thoái kinh tế toàn cầu có thể làm giảm nhu cầu tiêu dùng, ảnh hưởng đến xuất khẩu giày dép Việt Nam. Các hiệp định thương mại tự do tạo cơ hội tiếp cận thị trường mới, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về chất lượng và tiêu chuẩn. Rủi ro kinh tế toàn cầu đòi hỏi ngành giày Việt Nam phải linh hoạt và chủ động ứng phó.

Điểm mạnh của ngành giày Việt Nam là lực lượng lao động dồi dào, chi phí nhân công thấp, và vị trí địa lý thuận lợi. Điểm yếu là sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, công nghệ lạc hậu, và thiếu thương hiệu mạnh. Cơ hội là các hiệp định thương mại tự do, sự tăng trưởng của thị trường nội địa, và xu hướng tiêu dùng xanh. Thách thức là cạnh tranh trong ngành giày ngày càng gay gắt, yêu cầu về phát triển bền vững, và biến động kinh tế toàn cầu.

Vấn đề nguyên liệu là một trong những thách thức lớn nhất của ngành giày Việt Nam. Sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu khiến ngành dễ bị tổn thương trước biến động giá cả và rủi ro gián đoạn chuỗi cung ứng ngành giày. Cần có những giải pháp đồng bộ để phát triển nguồn nguyên liệu trong nước, tăng cường liên kết giữa các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng, và đa dạng hóa nguồn cung.

Công nghệ sản xuất giày ở Việt Nam còn lạc hậu so với nhiều nước trong khu vực. Việc ứng dụng công nghệ sản xuất giày mới còn hạn chế, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Nguồn nhân lực ngành giày còn thiếu kỹ năng và kinh nghiệm, đặc biệt là đội ngũ kỹ thuật và quản lý. Cần có những chính sách khuyến khích đầu tư vào công nghệ, nâng cao trình độ tay nghề cho người lao động, và thu hút nhân tài.

Đổi mới sáng tạo ngành giày và tự động hóa ngành giày là yếu tố then chốt để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Cần khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ mới, áp dụng các giải pháp tự động hóa trong sản xuất, và nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D). Chuyển đổi số ngành giày cũng là một xu hướng quan trọng, giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả hơn và đáp ứng nhanh chóng nhu cầu thị trường.

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành giày. Cần tăng cường đào tạo nghề, nâng cao trình độ tay nghề cho người lao động, và thu hút nhân tài. Đồng thời, cần tạo môi trường làm việc tốt, đảm bảo quyền lợi của người lao động, và xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa.

Xây dựng thương hiệu là yếu tố then chốt để nâng cao giá trị gia tăng và khẳng định vị thế của ngành giày Việt Nam trên thị trường quốc tế. Cần khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào thiết kế, quảng bá thương hiệu, và xây dựng hệ thống phân phối hiệu quả. Đồng thời, cần chú trọng bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và chống hàng giả, hàng nhái.

Nhà nước cần có những chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, và đất đai để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất giày. Đồng thời, cần hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi, các chương trình xúc tiến thương mại, và các dịch vụ tư vấn kỹ thuật.

Các hiệp định thương mại tự do tạo cơ hội tiếp cận thị trường mới với thuế suất ưu đãi. Doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu và tận dụng các cơ hội này để mở rộng thị trường xuất khẩu. Đồng thời, cần nâng cao năng lực cạnh tranh để đáp ứng các yêu cầu về chất lượng và tiêu chuẩn của thị trường quốc tế.

Giải pháp thu hút đầu tư nước ngoài có vai trò quan trọng để nâng cao năng lực sản xuất và chuyển giao công nghệ. Cần tạo môi trường đầu tư hấp dẫn, cải thiện hạ tầng cơ sở, và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác quốc tế để trao đổi kinh nghiệm và học hỏi các mô hình phát triển thành công.

Nghiên cứu thị hiếu và nhu cầu tiêu dùng là yếu tố quan trọng để phát triển thị trường nội địa. Doanh nghiệp cần nắm bắt xu hướng tiêu dùng, phân khúc thị trường, và nhu cầu của từng đối tượng khách hàng. Đồng thời, cần đầu tư vào thiết kế và sản xuất những sản phẩm phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng Việt Nam.

Xây dựng kênh phân phối hiệu quả là yếu tố then chốt để đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Cần phát triển cả kênh phân phối truyền thống và kênh phân phối trực tuyến. Đồng thời, cần đầu tư vào quảng bá thương hiệu, tạo dựng uy tín, và xây dựng mối quan hệ tốt với khách hàng.

Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh là yếu tố quan trọng để thu hút người tiêu dùng. Cần đầu tư vào công nghệ, nâng cao năng suất lao động, và giảm chi phí sản xuất. Đồng thời, cần kiểm soát chất lượng sản phẩm, đảm bảo an toàn cho người sử dụng, và xây dựng hệ thống bảo hành, đổi trả sản phẩm uy tín.

Các giải pháp chính bao gồm: đổi mới công nghệ và tự động hóa sản xuất, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, xây dựng thương hiệu giày Việt Nam, chính sách hỗ trợ và hội nhập quốc tế, và phát triển thị trường nội địa. Cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các giải pháp để đạt được hiệu quả cao nhất.

Đến năm 2030, ngành giày Việt Nam sẽ trở thành một trong những ngành công nghiệp mũi nhọn của đất nước, có năng lực cạnh tranh cao trên thị trường quốc tế, và đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Ngành sẽ có một số lượng lớn các doanh nghiệp có thương hiệu mạnh, công nghệ hiện đại, và đội ngũ nhân lực chất lượng cao.

Để hiện thực hóa tầm nhìn, cần có sự quyết tâm cao từ các cấp lãnh đạo, sự tham gia tích cực của doanh nghiệp, và sự ủng hộ của người tiêu dùng. Cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển, và khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới.