Tổng quan nghiên cứu

Quản trị tài chính doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong sự phát triển bền vững của các tổ chức kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh thị trường năng lượng biến động mạnh. Liên doanh Việt – Nga Vietsovpetro, với hơn 40 năm hoạt động trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí, đang đối mặt với nhiều thách thức về quản trị tài chính do sự giảm sút sản lượng khai thác và biến động giá dầu. Giai đoạn nghiên cứu từ 2016 đến 9 tháng đầu năm 2021 cho thấy, mặc dù Vietsovpetro đã đạt được nhiều thành tựu kinh tế – xã hội quan trọng, nhưng công tác quản trị tài chính vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và khả năng phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng quản trị tài chính tại Vietsovpetro, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị tài chính nhằm giúp công ty duy trì và phát triển ổn định trong tương lai. Nghiên cứu tập trung vào các chỉ tiêu tài chính quan trọng như biến động tài sản, nguồn vốn, khả năng thanh toán, hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lời. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các số liệu tài chính và hoạt động quản trị tài chính của Vietsovpetro trong giai đoạn 2016-2021, với trọng tâm là hoạt động tại Lô 09-1 – khu vực khai thác dầu khí trọng điểm.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện hệ thống quản trị tài chính tại Vietsovpetro, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh trong ngành dầu khí, đồng thời hỗ trợ các nhà quản lý trong việc ra quyết định tài chính chính xác và kịp thời.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị tài chính doanh nghiệp hiện đại, tập trung vào ba quyết định tài chính cơ bản: quyết định đầu tư, quyết định tài trợ và quyết định quản trị tài sản. Khái niệm quản trị tài chính được hiểu là quá trình lựa chọn và thực hiện các quyết định tài chính nhằm tối đa hóa giá trị doanh nghiệp và lợi nhuận cho cổ đông.

Khung phân tích hiệu quả quản trị tài chính được xây dựng dựa trên các chỉ tiêu đo lường chính gồm: biến động tài sản và nguồn vốn, kết quả hoạt động kinh doanh, khả năng tài trợ, khả năng thanh toán, hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lời. Phương pháp phân tích Dupont được áp dụng để đánh giá tác động của các yếu tố tài chính đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), giúp nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính của doanh nghiệp.

Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: ROA (Return on Assets), ROE (Return on Equity), ROS (Return on Sales), hệ số nợ, hệ số tài trợ thường xuyên, khả năng thanh toán hiện hành, khả năng thanh toán nhanh, vòng quay tài sản, vòng quay vốn lưu động, và các chỉ tiêu sinh lời khác.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính. Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính đã kiểm toán của Vietsovpetro giai đoạn 2016-2021, các báo cáo quản trị nội bộ, và các cuộc họp với ban lãnh đạo công ty. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ số liệu tài chính liên quan đến hoạt động quản trị tài chính của Vietsovpetro trong giai đoạn nghiên cứu.

Phương pháp phân tích số liệu bao gồm phân tích thống kê mô tả, so sánh các chỉ tiêu tài chính qua các năm, phân tích biến động tài sản và nguồn vốn, đánh giá khả năng thanh toán và sinh lời, cùng với phân tích Dupont để xác định các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản trị tài chính. Phương pháp chọn mẫu là toàn bộ dữ liệu có sẵn, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ cho nghiên cứu.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 9 tháng đầu năm 2021, tập trung phân tích chi tiết các biến động tài chính và hiệu quả quản trị trong giai đoạn này nhằm đưa ra các giải pháp phù hợp cho giai đoạn tiếp theo.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Biến động tài sản và nguồn vốn: Tổng tài sản ngắn hạn của Vietsovpetro chiếm tỷ trọng lớn, với tiền và các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn chiếm phần đáng kể trong cơ cấu tài sản ngắn hạn. Khoản phải thu ngắn hạn chiếm khoảng 30% tài sản ngắn hạn, trong đó phải thu khách hàng mua dầu thô chiếm tới 86%. Nguồn vốn chủ sở hữu chiếm tỷ trọng cao, thể hiện khả năng tự tài trợ tốt, tuy nhiên tỷ lệ nợ phải trả vẫn chiếm phần đáng kể, ảnh hưởng đến tính ổn định tài chính.

  2. Kết quả kinh doanh: Doanh thu bán dầu khí trong 9 tháng đầu năm 2021 đạt 122,2% kế hoạch, với giá bán dầu thực tế trung bình 66,2 USD/thùng, cao hơn 17,3 USD/thùng so với kế hoạch. Tổng doanh thu dự kiến năm 2021 đạt 1,595 triệu USD, vượt 47,5% kế hoạch. Tuy nhiên, chi phí sản xuất và đầu tư chiếm tới 50,7% doanh thu, cho thấy áp lực chi phí lớn.

  3. Khả năng thanh toán: Tỷ số khả năng thanh toán hiện hành và khả năng thanh toán nhanh của Vietsovpetro duy trì ở mức an toàn, với tỷ lệ tài sản ngắn hạn đủ để đáp ứng các khoản nợ ngắn hạn. Các khoản nợ quá hạn chiếm tỷ trọng rất nhỏ, dưới 5%, cho thấy công tác quản lý công nợ hiệu quả.

  4. Hiệu quả sử dụng vốn và sinh lời: Vòng quay tài sản và vốn lưu động của công ty cho thấy tốc độ luân chuyển vốn hợp lý, tuy nhiên vẫn có tiềm năng cải thiện để tăng hiệu quả sử dụng vốn. Chỉ số ROE và ROA duy trì ở mức ổn định, phản ánh khả năng sinh lời tương đối tốt nhưng chưa tối ưu do ảnh hưởng của chi phí và rủi ro tài chính.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những tồn tại trong quản trị tài chính tại Vietsovpetro bao gồm sự phụ thuộc lớn vào biến động giá dầu và sản lượng khai thác, dẫn đến nguồn thu không ổn định và áp lực chi phí tăng cao. Mô hình quản trị tài chính hiện tại còn mang tính truyền thống, chưa tích hợp đầy đủ các công cụ quản trị rủi ro và dự báo tài chính hiện đại.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành dầu khí, Vietsovpetro có lợi thế về cơ sở vật chất và nguồn nhân lực chất lượng cao, nhưng cần nâng cao năng lực quản trị tài chính để tận dụng tối đa các nguồn lực này. Việc áp dụng phân tích Dupont cho thấy, để tăng ROE, công ty cần tập trung vào cải thiện lợi nhuận biên (ROS) và tăng vòng quay tài sản, đồng thời cân đối hợp lý giữa vốn chủ sở hữu và nợ vay để tận dụng đòn bẩy tài chính mà không làm tăng rủi ro quá mức.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ biến động doanh thu và chi phí qua các năm, bảng phân tích các chỉ tiêu tài chính chính, và biểu đồ phân tích Dupont thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng đến ROE, giúp minh họa rõ nét hơn về hiệu quả quản trị tài chính của Vietsovpetro.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác hoạch định tài chính: Áp dụng các công cụ dự báo tài chính hiện đại, xây dựng kế hoạch tài chính ngắn hạn và dài hạn linh hoạt, có tính đến các kịch bản biến động giá dầu và sản lượng khai thác. Chủ thể thực hiện là Ban lãnh đạo Vietsovpetro, với mục tiêu nâng cao độ chính xác kế hoạch tài chính trong vòng 1-2 năm tới.

  2. Tối ưu hóa quản lý dòng tiền và chi phí: Thực hiện kiểm soát chặt chẽ các khoản chi, ưu tiên tiết giảm chi phí không cần thiết, đồng thời tăng cường quản lý công nợ và hàng tồn kho để giảm vốn bị chiếm dụng. Mục tiêu giảm tỷ lệ chi phí trên doanh thu xuống dưới 40% trong 2 năm tới, do phòng Kế toán và Ban quản lý dự án thực hiện.

  3. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn: Tăng tốc độ luân chuyển tài sản và vốn lưu động thông qua cải tiến quy trình sản xuất và kinh doanh, đồng thời cân đối hợp lý giữa vốn vay và vốn chủ sở hữu để tận dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả. Mục tiêu tăng vòng quay tài sản lên 10% trong 3 năm, do Ban Tài chính và Ban Điều hành phối hợp thực hiện.

  4. Phát triển hệ thống quản trị rủi ro tài chính: Xây dựng và triển khai hệ thống quản lý rủi ro tài chính toàn diện, bao gồm rủi ro giá dầu, rủi ro thanh khoản và rủi ro tín dụng, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến hoạt động tài chính. Thời gian thực hiện trong 1 năm, do Ban Quản lý rủi ro và Ban Tài chính chủ trì.

  5. Đào tạo nâng cao năng lực quản trị tài chính: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản trị tài chính hiện đại cho cán bộ quản lý và nhân viên phòng Kế toán, nhằm nâng cao trình độ và kỹ năng quản lý tài chính. Mục tiêu hoàn thành trong 12 tháng, do Ban Nhân sự phối hợp với các chuyên gia tài chính thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Vietsovpetro: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị tài chính, từ đó áp dụng vào quản lý và điều hành doanh nghiệp hiệu quả hơn.

  2. Các chuyên gia và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị tài chính và dầu khí: Cung cấp cơ sở lý thuyết và dữ liệu thực tiễn quý giá để phát triển các nghiên cứu chuyên sâu hoặc ứng dụng trong thực tế.

  3. Sinh viên và học viên cao học ngành Quản trị kinh doanh, Tài chính doanh nghiệp: Là tài liệu tham khảo hữu ích để nắm bắt kiến thức quản trị tài chính trong ngành dầu khí, đồng thời học hỏi phương pháp nghiên cứu khoa học.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức liên quan đến ngành dầu khí: Hỗ trợ đánh giá hiệu quả quản trị tài chính của các doanh nghiệp dầu khí, từ đó xây dựng chính sách và hướng dẫn phù hợp nhằm thúc đẩy phát triển ngành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị tài chính tại Vietsovpetro có điểm gì đặc biệt so với các doanh nghiệp khác?
    Vietsovpetro hoạt động theo Hiệp định liên chính phủ Việt – Nga, kết hợp mô hình doanh nghiệp khai thác dầu khí và cung cấp dịch vụ, do đó quản trị tài chính phải đáp ứng cả yêu cầu quốc tế và pháp luật Việt Nam, đồng thời quản lý dòng tiền phức tạp từ hoạt động dầu khí và dịch vụ.

  2. Tại sao hiệu quả quản trị tài chính của Vietsovpetro bị ảnh hưởng bởi giá dầu?
    Giá dầu là yếu tố quyết định doanh thu chính của Vietsovpetro. Biến động giá dầu ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu, khả năng thanh toán và đầu tư, do đó quản trị tài chính phải linh hoạt để ứng phó với rủi ro này.

  3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị tài chính có thể áp dụng ngay được không?
    Một số giải pháp như tối ưu hóa chi phí, quản lý công nợ và đào tạo nhân sự có thể triển khai ngay. Tuy nhiên, các giải pháp về hoạch định tài chính dài hạn và quản lý rủi ro cần có lộ trình và sự phối hợp đồng bộ từ các bộ phận liên quan.

  4. Phân tích Dupont giúp ích gì trong quản trị tài chính của Vietsovpetro?
    Phân tích Dupont giúp xác định các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), từ đó nhà quản lý có thể tập trung cải thiện các yếu tố như lợi nhuận biên, vòng quay tài sản và đòn bẩy tài chính để nâng cao hiệu quả tài chính.

  5. Làm thế nào để Vietsovpetro cân đối được giữa vốn vay và vốn chủ sở hữu?
    Công ty cần đánh giá kỹ lưỡng chi phí vốn, rủi ro tài chính và khả năng trả nợ để xác định tỷ lệ vốn vay phù hợp, đồng thời sử dụng đòn bẩy tài chính một cách hợp lý nhằm tối đa hóa lợi nhuận mà không làm tăng rủi ro phá sản.

Kết luận

  • Quản trị tài chính tại Vietsovpetro có vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển hoạt động khai thác dầu khí và dịch vụ dầu khí trong bối cảnh thị trường biến động.
  • Nghiên cứu đã chỉ ra các tồn tại về hoạch định tài chính, quản lý dòng tiền, chi phí và hiệu quả sử dụng vốn cần được cải thiện.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao công tác hoạch định, tối ưu hóa chi phí, quản lý rủi ro và đào tạo nhân lực nhằm tăng cường hiệu quả quản trị tài chính.
  • Việc áp dụng phân tích Dupont giúp nhận diện các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính, hỗ trợ nhà quản lý đưa ra quyết định chính xác.
  • Giai đoạn tiếp theo cần triển khai đồng bộ các giải pháp trong vòng 1-3 năm để đảm bảo sự phát triển bền vững của Vietsovpetro, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và chuyên sâu về quản trị tài chính trong ngành dầu khí.

Call-to-action: Các nhà quản lý và chuyên gia tài chính tại Vietsovpetro nên áp dụng ngay các giải pháp nghiên cứu đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của doanh nghiệp.