Giải pháp liên kết đào tạo ngành may giữa Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Vinatex và Doanh nghiệp May tại TP.HCM

• Tác giả: Trần Thị Anh Thư
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Trần Nghĩa
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Giáo Dục Học
• Đề tài: Giải Pháp Liên Kết Đào Tạo Ngành May Giữa HCMUTE Và Doanh Nghiệp May Tại TP.HCM
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

I. Giới thiệu về liên kết đào tạo ngành may

Liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho ngành may. Liên kết đào tạo không chỉ giúp sinh viên có cơ hội thực hành và áp dụng kiến thức vào thực tế, mà còn giúp doanh nghiệp có được nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo nghiên cứu, việc thiếu sự liên kết đào tạo giữa các cơ sở giáo dục và doanh nghiệp đã dẫn đến tình trạng sinh viên tốt nghiệp không đáp ứng được yêu cầu công việc. Điều này cho thấy sự cần thiết phải xây dựng một mô hình liên kết đào tạo hiệu quả giữa Trường Cao Đẳng Kinh Tế Kỹ Thuật Vinatex và các doanh nghiệp may tại TP.HCM.

1.1. Tầm quan trọng của ngành may

Ngành may đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Ngành này không chỉ tạo ra hàng triệu việc làm mà còn góp phần vào xuất khẩu và phát triển kinh tế. Để duy trì và nâng cao sức cạnh tranh, việc đào tạo nghề cho lực lượng lao động trong ngành may cần được chú trọng. Việc liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp sẽ giúp sinh viên có được kỹ năng thực tiễn, từ đó đáp ứng tốt hơn nhu cầu của thị trường lao động.

II. Thực trạng liên kết đào tạo ngành may tại HCMUTE

Thực trạng liên kết đào tạo giữa Trường Cao Đẳng Kinh Tế Kỹ Thuật Vinatex và các doanh nghiệp may tại TP.HCM hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Mặc dù đã có một số hình thức hợp tác doanh nghiệp, nhưng hiệu quả chưa cao. Nhiều sinh viên sau khi tốt nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm do thiếu kinh nghiệm thực tế. Các doanh nghiệp cũng phản ánh rằng chất lượng sinh viên chưa đáp ứng được yêu cầu công việc. Điều này cho thấy cần có sự cải thiện trong chương trình đào tạo và tăng cường hợp tác doanh nghiệp để nâng cao chất lượng đào tạo.

2.1. Đánh giá chất lượng đào tạo

Chất lượng đào tạo tại Trường Cao Đẳng Kinh Tế Kỹ Thuật Vinatex cần được đánh giá một cách toàn diện. Các yếu tố như chất lượng đầu vào, quá trình đào tạo và đầu ra đều ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. Việc khảo sát ý kiến từ các doanh nghiệp cho thấy nhiều sinh viên chưa có đủ kỹ năng cần thiết để làm việc trong môi trường thực tế. Do đó, việc cải thiện chất lượng đào tạo thông qua liên kết đào tạo là rất cần thiết.

III. Giải pháp liên kết đào tạo ngành may

Để nâng cao hiệu quả liên kết đào tạo giữa Trường Cao Đẳng Kinh Tế Kỹ Thuật Vinatex và các doanh nghiệp may, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần khảo sát nhu cầu của doanh nghiệp để xác định nội dung và phương hướng đào tạo phù hợp. Thứ hai, xây dựng chương trình và giáo trình đào tạo gắn liền với thực tiễn sản xuất. Cuối cùng, cần tăng cường thực tập sinh và các hoạt động thực hành để sinh viên có cơ hội trải nghiệm thực tế. Những giải pháp này không chỉ giúp nâng cao chất lượng đào tạo mà còn tạo ra mối quan hệ bền vững giữa nhà trường và doanh nghiệp.

3.1. Tăng cường khảo sát nhu cầu

Khảo sát nhu cầu của doanh nghiệp là bước đầu tiên trong việc xây dựng chương trình đào tạo phù hợp. Việc này giúp nhà trường hiểu rõ hơn về yêu cầu của thị trường lao động, từ đó điều chỉnh nội dung đào tạo cho phù hợp. Các doanh nghiệp có thể tham gia vào quá trình xây dựng chương trình đào tạo, đảm bảo rằng sinh viên được trang bị những kỹ năng cần thiết để đáp ứng yêu cầu công việc.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, ngành Dệt May tại Việt Nam đang đối mặt với thách thức nâng cao sức cạnh tranh thông qua việc cải thiện chất lượng nguồn nhân lực. Theo ước tính, hiện có nhiều trường đại học, cao đẳng, trung cấp và các cơ sở dạy nghề đào tạo ngành may với quy mô tương đối lớn, tuy nhiên chất lượng đào tạo vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn của doanh nghiệp. Một trong những nguyên nhân chính là sự thiếu liên kết chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp trong quá trình đào tạo. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đề xuất các giải pháp liên kết đào tạo ngành may giữa Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Vinatex TP. Hồ Chí Minh với các doanh nghiệp may tại TP. Hồ Chí Minh nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật cho ngành may. Phạm vi nghiên cứu tập trung từ tháng 9/2013 đến tháng 4/2014, khảo sát các giảng viên, cán bộ quản lý, sinh viên tốt nghiệp và các doanh nghiệp may trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cải thiện tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có khả năng đáp ứng yêu cầu công việc, giảm thiểu sự mất cân đối cung cầu lao động, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo và phát triển bền vững ngành may trong điều kiện hội nhập kinh tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các mô hình liên kết đào tạo quốc tế tiêu biểu như mô hình “hệ thống đào tạo kép” (Dual System) của Đức, mô hình “đào tạo luân phiên” (Alternation) của Pháp và mô hình “đào tạo hệ thống tam phương” (Trial System) của Thụy Sỹ. Các mô hình này đều nhấn mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp trong việc xây dựng chương trình đào tạo, tổ chức giảng dạy lý thuyết và thực hành, cũng như đánh giá kết quả học tập. Bên cạnh đó, luận văn sử dụng các khái niệm chuyên ngành như liên kết đào tạo, đào tạo nghề, quản lý liên kết đào tạo và các nguyên tắc đảm bảo sự phù hợp giữa đào tạo và nhu cầu phát triển của doanh nghiệp. Khung lý thuyết này giúp làm rõ vai trò của liên kết đào tạo trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đồng thời cung cấp cơ sở để phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập thông qua khảo sát thực tiễn tại Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Vinatex TP. Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp may trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Cỡ mẫu khảo sát gồm 49 phiếu khảo sát doanh nghiệp (tỷ lệ thu hồi 84,5%), cùng với các ý kiến từ giảng viên, cán bộ quản lý nhà trường và sinh viên đã tốt nghiệp. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu phi xác suất dựa trên đối tượng có liên quan trực tiếp đến đào tạo và sử dụng lao động ngành may. Phương pháp phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm thống kê để tổng hợp, phân tích số liệu khảo sát, từ đó đánh giá thực trạng liên kết đào tạo. Ngoài ra, phương pháp nghiên cứu lý luận được áp dụng qua việc tổng hợp tài liệu, báo cáo ngành, các công trình nghiên cứu liên quan và văn bản pháp luật về đào tạo nghề. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2013 đến tháng 4/2014, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Chất lượng đầu vào và quá trình đào tạo còn hạn chế: Qua khảo sát, 51% doanh nghiệp đánh giá sinh viên tốt nghiệp chỉ đạt mức trung bình về khả năng đáp ứng công việc, 38,8% khá và chỉ 10,2% tốt. Điều này cho thấy chất lượng đào tạo chưa thực sự phù hợp với yêu cầu thực tế của doanh nghiệp.

2. Doanh nghiệp chưa tham gia đầy đủ vào xây dựng chương trình đào tạo: 59,2% doanh nghiệp cho rằng việc tham gia điều chỉnh mục đích, nội dung chương trình đào tạo là cần thiết, tuy nhiên hiện tại chương trình vẫn nặng về lý thuyết, thiếu thực hành gắn liền với sản xuất.

3. Phương thức tuyển dụng lao động chủ yếu qua các kênh thông tin đại chúng: 36,7% doanh nghiệp tuyển dụng qua đăng báo, 30,6% qua trung tâm dịch vụ việc làm, trong khi chỉ 18,4% tuyển qua trường dạy nghề, cho thấy sự thiếu kết nối thông tin giữa nhà trường và doanh nghiệp.

4. Doanh nghiệp có bộ phận đào tạo nội bộ nhưng vẫn phải đào tạo lại lao động mới: 71,4% doanh nghiệp có bộ phận phụ trách đào tạo, bồi dưỡng tay nghề cho công nhân, cho thấy nhu cầu nâng cao chất lượng đào tạo ban đầu từ nhà trường là rất lớn.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát phản ánh thực trạng liên kết đào tạo ngành may giữa Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Vinatex TP. Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp may tại TP. Hồ Chí Minh còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu sự phối hợp chặt chẽ trong xây dựng chương trình đào tạo, chưa có cơ chế pháp lý rõ ràng để doanh nghiệp tham gia sâu vào quá trình đào tạo. So sánh với mô hình “hệ thống đào tạo kép” của Đức, nơi doanh nghiệp và nhà trường cùng xây dựng chương trình, giảng dạy và đánh giá, cho thấy Việt Nam cần học hỏi để áp dụng mô hình phù hợp. Việc doanh nghiệp chủ yếu tuyển dụng qua các kênh thông tin đại chúng thay vì qua nhà trường cũng làm giảm hiệu quả kết nối cung cầu lao động. Biểu đồ phân bố mức độ đáp ứng công việc của sinh viên sau tốt nghiệp có thể minh họa rõ sự chênh lệch giữa kỳ vọng và thực tế, từ đó làm cơ sở cho việc điều chỉnh chương trình đào tạo. Kết quả này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường liên kết đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu phát triển ngành may trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường khảo sát nhu cầu và tư vấn hướng nghiệp: Nhà trường cần phối hợp với doanh nghiệp tổ chức các buổi khảo sát định kỳ về nhu cầu nhân lực, đồng thời tăng cường tư vấn hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên nhằm nâng cao chất lượng đầu vào và định hướng nghề nghiệp phù hợp. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng đầu năm học, chủ thể thực hiện là phòng đào tạo và phòng quan hệ doanh nghiệp.

2. Xây dựng và điều chỉnh chương trình đào tạo sát thực tế: Cần thiết lập cơ chế tham gia trực tiếp của doanh nghiệp trong việc xây dựng, điều chỉnh nội dung, chương trình và giáo trình đào tạo ngành may, đảm bảo lý thuyết gắn liền với thực hành và công nghệ sản xuất hiện đại. Thời gian thực hiện: 12 tháng, chủ thể là ban giám hiệu phối hợp với doanh nghiệp.

3. Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và giải quyết việc làm: Áp dụng các hình thức đánh giá thực hành tại doanh nghiệp, đồng thời xây dựng hệ thống theo dõi sinh viên sau tốt nghiệp để đánh giá hiệu quả đào tạo và hỗ trợ giới thiệu việc làm. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm, chủ thể là phòng đào tạo và phòng quan hệ doanh nghiệp.

4. Xây dựng thương hiệu và quảng bá nhà trường: Đẩy mạnh công tác truyền thông, quảng bá hình ảnh nhà trường gắn với chất lượng đào tạo và mối liên kết với doanh nghiệp nhằm thu hút sinh viên và tạo niềm tin cho doanh nghiệp. Thời gian thực hiện: 6 tháng đầu năm, chủ thể là phòng truyền thông và ban giám hiệu.

5. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng thực tiễn cho cán bộ quản lý và giảng viên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình và phương pháp đào tạo. Thời gian thực hiện: 12 tháng, chủ thể là phòng nhân sự và ban giám hiệu.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban giám hiệu và cán bộ quản lý các trường cao đẳng, trung cấp nghề: Giúp hiểu rõ về mô hình liên kết đào tạo, từ đó xây dựng chiến lược phát triển đào tạo phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp.

2. Doanh nghiệp ngành may và các ngành công nghiệp liên quan: Tham khảo để nâng cao hiệu quả hợp tác với các cơ sở đào tạo, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

3. Giảng viên và cán bộ đào tạo nghề: Nắm bắt các giải pháp đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy và tăng cường thực hành gắn liền với thực tế sản xuất.

4. Sinh viên và người học nghề ngành may: Hiểu rõ về tầm quan trọng của liên kết đào tạo, từ đó chủ động nâng cao kỹ năng, chuẩn bị tốt cho công việc tương lai.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp lại quan trọng?
   Liên kết đào tạo giúp đảm bảo chương trình đào tạo sát với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giảm thiểu tình trạng sinh viên ra trường không đáp ứng được yêu cầu công việc.

2. Mô hình liên kết đào tạo nào phù hợp với ngành may tại Việt Nam?
   Mô hình “hệ thống đào tạo kép” của Đức được đánh giá cao nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp trong giảng dạy lý thuyết và thực hành, có thể được điều chỉnh phù hợp với điều kiện Việt Nam.

3. Doanh nghiệp có thể tham gia vào quá trình đào tạo như thế nào?
   Doanh nghiệp có thể tham gia xây dựng chương trình đào tạo, cung cấp cơ sở vật chất, giảng dạy thực hành, đánh giá kết quả học tập và hỗ trợ sinh viên thực tập, tạo điều kiện việc làm sau tốt nghiệp.

4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng đầu vào của sinh viên ngành may?
   Thông qua tư vấn hướng nghiệp, khảo sát nhu cầu thị trường lao động và tăng cường công tác tuyển sinh nhằm thu hút những học sinh có năng lực và đam mê ngành may.

5. Nhà trường cần làm gì để cải thiện hiệu quả liên kết đào tạo?
   Nhà trường cần chủ động phối hợp với doanh nghiệp trong xây dựng chương trình, nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, tăng cường thực hành và đánh giá sát thực tế, đồng thời xây dựng hệ thống quản lý liên kết hiệu quả.

Kết luận

• Liên kết đào tạo giữa Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Vinatex TP. Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp may tại TP. Hồ Chí Minh là giải pháp then chốt để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành may.
• Thực trạng hiện nay cho thấy sinh viên tốt nghiệp chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu công việc, do thiếu sự phối hợp chặt chẽ trong xây dựng chương trình và tổ chức đào tạo.
• Các mô hình liên kết đào tạo quốc tế cung cấp bài học quý giá để áp dụng phù hợp với điều kiện Việt Nam.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể tập trung vào tăng cường khảo sát nhu cầu, xây dựng chương trình sát thực tế, nâng cao năng lực giảng viên và quản lý, đồng thời phát triển thương hiệu nhà trường.
• Tiếp tục triển khai nghiên cứu và thực hiện các giải pháp trong giai đoạn 2024-2025 nhằm nâng cao hiệu quả liên kết đào tạo, góp phần phát triển bền vững ngành may và nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Hành động ngay hôm nay để xây dựng mối liên kết đào tạo hiệu quả, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển nguồn nhân lực ngành may trong tương lai!