## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới và Việt Nam đang dần phục hồi, ngành công nghiệp phần mềm Việt Nam phát triển nhanh chóng với tốc độ thay đổi công nghệ rất cao. Từ năm 2008 đến 2010, Công ty Tin Học Viễn Đông (Fet) đã hoạt động trong lĩnh vực website, thương mại điện tử và cung cấp các giải pháp phần mềm quản lý CNTT. Tuy nhiên, công ty vẫn chưa có chiến lược kinh doanh bài bản, lợi nhuận thấp và chưa phát huy hết tiềm năng. Doanh thu của Fet tăng trưởng ổn định với tốc độ khoảng 24,8% năm 2008, lợi nhuận gộp chiếm trung bình 76,4% doanh thu, nhưng lợi nhuận thuần chỉ chiếm khoảng 5,3% doanh thu, cho thấy hiệu quả kinh doanh còn hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm nhận dạng và đánh giá các yếu tố môi trường tác động đến Fet, đồng thời xây dựng các giải pháp chiến lược kinh doanh đến năm 2015 để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động sản xuất kinh doanh của Fet tại Việt Nam, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh, trong giai đoạn 2008-2010. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp Fet xây dựng chiến lược kinh doanh rõ ràng, góp phần thúc đẩy ngành công nghệ thông tin phát triển và đóng góp vào GDP quốc gia.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Chiến lược kinh doanh**: Được hiểu là kế hoạch dài hạn nhằm tạo lợi thế cạnh tranh, bao gồm các quyết định về mục tiêu, phân bổ nguồn lực và phương thức hành động để phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu, tận dụng cơ hội và giảm thiểu nguy cơ.
- **Mô hình quản trị chiến lược toàn diện**: Bao gồm ba giai đoạn chính là phân tích và xây dựng chiến lược, thực hiện chiến lược, và kiểm tra, đánh giá chiến lược.
- **Mô hình 5 lực cạnh tranh của Michael E. Porter**: Phân tích áp lực cạnh tranh từ đối thủ hiện tại, đối thủ mới, khách hàng, nhà cung cấp và sản phẩm thay thế.
- **Chuỗi giá trị**: Phân tích các hoạt động nội bộ tạo ra giá trị cho doanh nghiệp.
- **Ma trận EFE (External Factor Evaluation)** và **IFE (Internal Factor Evaluation)**: Công cụ đánh giá các yếu tố bên ngoài và bên trong ảnh hưởng đến doanh nghiệp.
- **Sơ đồ xương cá**: Phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố môi trường và xác định các giải pháp chiến lược.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu**: Kết hợp dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo, tài liệu ngành, số liệu thống kê của Tổng cục Thống kê Việt Nam và Thành phố Hồ Chí Minh, cùng với dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát, phỏng vấn sâu các chuyên gia, lãnh đạo và khách hàng của Fet.
- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng các ma trận EFE, IFE, ma trận hình ảnh cạnh tranh để đánh giá các yếu tố môi trường bên ngoài và bên trong. Phân tích định lượng bằng phần mềm Excel, kết hợp phương pháp chuyên gia và khảo sát ý kiến khách hàng để đảm bảo tính chính xác và khách quan.
- **Timeline nghiên cứu**: Dữ liệu thu thập và phân tích tập trung vào giai đoạn 2008-2010, với mục tiêu xây dựng chiến lược đến năm 2015.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận**: Doanh thu của Fet tăng trưởng ổn định khoảng 24,8% năm 2008, lợi nhuận gộp chiếm trung bình 76,4% doanh thu, tuy nhiên lợi nhuận thuần chỉ chiếm khoảng 5,3% doanh thu với tốc độ tăng trưởng lợi nhuận thuần giảm còn 1,9% năm 2010.
- **Cơ cấu sản phẩm và dịch vụ**: Năm 2009, doanh thu từ sản phẩm Web chiếm 72%, lợi nhuận từ Web chiếm 74%, trong đó các sản phẩm Web giới thiệu doanh nghiệp và bất động sản chiếm tỷ trọng lợi nhuận cao nhất (trên 37%).
- **Môi trường kinh doanh**: Việt Nam có môi trường chính trị ổn định, chính sách hỗ trợ ngành phần mềm như miễn thuế TNDN và VAT 0%. Tuy nhiên, ngành phần mềm còn nhiều khó khăn như nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu, tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm cao (85%), và nhận thức về thương mại điện tử còn thấp.
- **Khách hàng và thị trường**: 76% khách hàng sử dụng sản phẩm website, 18% sử dụng dịch vụ Domain/Hosting, và 6% sử dụng dịch vụ thiết kế in ấn. Internet là phương tiện truyền thông hiệu quả nhất để khách hàng tiếp cận thông tin về Fet.

### Thảo luận kết quả

Hiệu quả kinh doanh của Fet còn hạn chế do chi phí quản lý doanh nghiệp cao và lợi nhuận thuần thấp, phản ánh qua tốc độ tăng trưởng lợi nhuận giảm dần. Cơ cấu sản phẩm chủ yếu tập trung vào các website có độ phức tạp thấp, dẫn đến lợi nhuận không cao. Môi trường kinh tế vĩ mô thuận lợi với GDP tăng trưởng và thu nhập bình quân đầu người tăng, tạo cơ hội phát triển thị trường CNTT. Tuy nhiên, các yếu tố như lạm phát, suy thoái kinh tế toàn cầu và nhận thức thấp về TMĐT là những nguy cơ cần được quản lý.

So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả cho thấy Fet cần nâng cao năng lực cốt lõi, đặc biệt là phát triển sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn và cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng. Việc áp dụng các công cụ phân tích chiến lược như ma trận EFE, IFE và sơ đồ xương cá giúp Fet xác định rõ các yếu tố ảnh hưởng và xây dựng giải pháp phù hợp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận theo năm, biểu đồ cơ cấu doanh thu sản phẩm và bảng đánh giá mức độ tác động các yếu tố môi trường bên ngoài và bên trong.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tuyển dụng và đào tạo nguồn nhân lực**: Tăng cường đào tạo kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm cho nhân viên, nâng cao trình độ ngoại ngữ, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển sản phẩm phức tạp hơn. Mục tiêu tăng năng suất lao động 20% trong vòng 3 năm, do bộ phận nhân sự và đào tạo thực hiện.
- **Phát triển sản phẩm và dịch vụ CNTT**: Đa dạng hóa sản phẩm, tập trung vào các giải pháp phần mềm có giá trị gia tăng cao, như CRM, ERP, và các giải pháp thương mại điện tử. Mục tiêu tăng doanh thu từ sản phẩm phức tạp lên 30% đến năm 2015, do bộ phận R&D và phát triển sản phẩm đảm nhiệm.
- **Marketing và phát triển thương hiệu**: Mở rộng kênh quảng bá qua mạng xã hội, truyền hình và các phương tiện truyền thông khác để nâng cao nhận diện thương hiệu và thu hút khách hàng mới. Mục tiêu tăng lượng khách hàng tiềm năng 25% trong 2 năm, do bộ phận marketing thực hiện.
- **Cải thiện môi trường làm việc**: Xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực, cải thiện điều kiện làm việc để giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng sự gắn bó của nhân viên. Mục tiêu giảm tỷ lệ nghỉ việc xuống dưới 5% trong 2 năm, do ban lãnh đạo và phòng nhân sự phối hợp thực hiện.
- **Tăng cường quản lý tài chính**: Kiểm soát chi phí quản lý, tối ưu hóa nguồn lực để nâng cao lợi nhuận thuần. Mục tiêu tăng lợi nhuận thuần lên 10% trong 3 năm, do phòng tài chính và ban giám đốc chịu trách nhiệm.
- **Mở rộng mạng lưới và liên doanh liên kết**: Tìm kiếm đối tác chiến lược trong và ngoài nước để mở rộng thị trường và nâng cao năng lực công nghệ. Mục tiêu thiết lập ít nhất 3 liên doanh mới đến năm 2015, do ban lãnh đạo và phòng phát triển kinh doanh thực hiện.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Lãnh đạo doanh nghiệp CNTT**: Nhận diện các yếu tố môi trường và xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.
- **Nhà quản lý dự án và phát triển sản phẩm**: Áp dụng các công cụ phân tích chiến lược để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và cơ hội, từ đó phát triển sản phẩm phù hợp với thị trường.
- **Chuyên gia tư vấn chiến lược và đào tạo nhân lực**: Sử dụng kết quả nghiên cứu để tư vấn các giải pháp phát triển nguồn nhân lực và chiến lược kinh doanh cho các doanh nghiệp phần mềm.
- **Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị Kinh doanh và Công nghệ Thông tin**: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và các giải pháp chiến lược thực tiễn trong ngành công nghệ phần mềm tại Việt Nam.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Chiến lược kinh doanh là gì và tại sao quan trọng?**  
Chiến lược kinh doanh là kế hoạch dài hạn giúp doanh nghiệp đạt lợi thế cạnh tranh bằng cách phân bổ nguồn lực và định hướng hoạt động. Nó giúp doanh nghiệp thích ứng với môi trường biến động và phát triển bền vững.

2. **Các yếu tố môi trường nào ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của Fet?**  
Bao gồm môi trường vĩ mô (kinh tế, chính trị, văn hóa, công nghệ) và môi trường vi mô (đối thủ cạnh tranh, khách hàng, nhà cung cấp, sản phẩm thay thế). Mỗi yếu tố đều tạo ra cơ hội và nguy cơ riêng.

3. **Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?**  
Kết hợp dữ liệu thứ cấp và sơ cấp, sử dụng ma trận EFE, IFE, ma trận hình ảnh cạnh tranh và sơ đồ xương cá để phân tích các yếu tố môi trường và xây dựng giải pháp chiến lược.

4. **Fet cần tập trung phát triển sản phẩm nào để tăng lợi nhuận?**  
Nên tập trung vào các sản phẩm phần mềm có giá trị gia tăng cao như CRM, ERP và các giải pháp thương mại điện tử, thay vì chỉ phát triển các website đơn giản.

5. **Làm thế nào để cải thiện hiệu quả kinh doanh của Fet?**  
Cần nâng cao năng lực nhân sự, đa dạng hóa sản phẩm, tăng cường marketing, cải thiện môi trường làm việc và quản lý tài chính hiệu quả để tăng lợi nhuận và phát triển bền vững.

## Kết luận

- Fet cần xây dựng chiến lược kinh doanh bài bản để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững đến năm 2015.  
- Doanh thu tăng trưởng ổn định nhưng lợi nhuận thuần còn thấp, cần cải thiện hiệu quả quản lý và phát triển sản phẩm.  
- Môi trường kinh tế, chính trị và công nghệ tại Việt Nam tạo nhiều cơ hội nhưng cũng có những thách thức cần quản lý.  
- Các giải pháp chiến lược tập trung vào phát triển nguồn nhân lực, đa dạng hóa sản phẩm, marketing, cải thiện môi trường làm việc và quản lý tài chính.  
- Tiếp tục nghiên cứu và cập nhật chiến lược theo biến động thị trường để đảm bảo hiệu quả và sự phát triển bền vững của công ty.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp chiến lược đã đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả định kỳ, đồng thời điều chỉnh kịp thời để thích ứng với môi trường kinh doanh thay đổi. Các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển doanh nghiệp.