Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu hóa, nhu cầu sử dụng tiếng Anh thành thạo ngày càng trở nên cấp thiết, đặc biệt đối với nguồn nhân lực trẻ tại Việt Nam. Theo khảo sát tại 59 trường đại học, cao đẳng không chuyên ngữ trên toàn quốc, có tới 51,7% sinh viên tốt nghiệp không đáp ứng được yêu cầu về kỹ năng tiếng Anh. Tại trường Cao đẳng Bình Định, tỷ lệ sinh viên thi lại môn tiếng Anh chiếm tới 21%, cao nhất trong các môn học, phản ánh thực trạng động cơ học tiếng Anh của sinh viên còn yếu kém. Luận văn tập trung nghiên cứu động cơ học tiếng Anh của sinh viên trường Cao đẳng Bình Định nhằm làm rõ thực trạng, phân tích các yếu tố tác động và đề xuất giải pháp nâng cao động lực học tập ngoại ngữ cho sinh viên.

Mục tiêu nghiên cứu gồm khảo sát thực trạng ba loại động cơ học tiếng Anh: động cơ tự khẳng định bản thân, động cơ đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp và động cơ hoàn thành môn học; đồng thời phân tích các yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng đến các loại động cơ này. Nghiên cứu được thực hiện trên mẫu 340 sinh viên hệ chính quy thuộc ba khoa: Công nghệ thông tin, Quản trị du lịch và Sư phạm Tiểu học, tại trường Cao đẳng Bình Định trong giai đoạn 2014-2015. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương và đất nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết tâm lý học về động cơ, bao gồm:

  • Lý thuyết hoạt động xã hội: Động cơ hình thành và phát triển trong quá trình cá nhân tham gia hoạt động, giao tiếp và nhận thức xã hội. Động cơ là sự phản ánh chủ quan về đối tượng có khả năng thỏa mãn nhu cầu của chủ thể, có vai trò thúc đẩy và định hướng hành vi (Leonchiev, Lê Thanh Hương).

  • Lý thuyết phân loại động cơ học tập: Động cơ được phân loại theo nhiều tiêu chí, trong đó nổi bật là ba loại động cơ học tiếng Anh: động cơ tự khẳng định bản thân, động cơ đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp và động cơ hoàn thành môn học (Gardner & Lambert, Lieury Fenouillet).

  • Lý thuyết về các yếu tố tác động đến động cơ: Bao gồm các yếu tố chủ quan như hứng thú học tập, định hướng giá trị và các yếu tố khách quan như môi trường học tập, điều kiện cơ sở vật chất và phương pháp giảng dạy của giảng viên (Nguyễn Kế Hào, Vũ Mai Giang).

Ba khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu là: động cơ học tiếng Anh, hứng thú học tập và định hướng giá trị.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ 340 sinh viên hệ chính quy của trường Cao đẳng Bình Định, thuộc ba khoa CNTT, QTDL và SPTH. Ngoài ra, phỏng vấn sâu 15 giảng viên tiếng Anh, 9 giáo viên chủ nhiệm và 6 cán bộ hỗ trợ học tập.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng bảng hỏi khảo sát với 73 items được kiểm định độ tin cậy bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích thống kê mô tả, kiểm định T-test, ANOVA và hồi quy tuyến tính để đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng. Phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm được sử dụng để làm rõ và bổ sung kết quả định lượng.

  • Timeline nghiên cứu: Giai đoạn nghiên cứu lý luận từ tháng 6/2014 đến 12/2014; khảo sát thực tiễn từ tháng 1/2015 đến 5/2015; phân tích và hoàn thiện báo cáo từ tháng 6/2015 đến 10/2015; bảo vệ luận văn tháng 11/2015.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng động cơ học tiếng Anh của sinh viên:

    • Động cơ hoàn thành môn học là động cơ chi phối mạnh mẽ nhất, với mức độ biểu hiện nhận thức và hành động tích cực trung bình đạt khoảng 75%.
    • Động cơ đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp và động cơ tự khẳng định bản thân có mức độ biểu hiện thấp hơn, lần lượt khoảng 65% và 60%.
    • Tỷ lệ sinh viên có động cơ học tập tích cực ở mặt nhận thức cao hơn mặt hành động, cho thấy sự chênh lệch giữa nhận thức và thực tế hành vi học tập.

  2. Ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan:

    • Hứng thú học tập có tác động mạnh mẽ nhất đến động cơ học tiếng Anh, với hệ số tương quan đạt 0.68 (p < 0.01).
    • Định hướng giá trị cũng có ảnh hưởng tích cực, đặc biệt là nhận thức về tầm quan trọng của tiếng Anh trong sự nghiệp và hội nhập quốc tế.

  3. Ảnh hưởng của các yếu tố khách quan:

    • Môi trường học tập, bao gồm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và nhà trường, tác động tích cực đến động cơ học tiếng Anh với mức độ ảnh hưởng khoảng 55%.
    • Điều kiện cơ sở vật chất và phương pháp giảng dạy của giảng viên có ảnh hưởng vừa phải, khoảng 50%, trong đó phương pháp giảng dạy tích cực làm tăng động cơ học tập lên đáng kể.

  4. Sự khác biệt động cơ theo nhóm sinh viên:

    • Có sự khác biệt rõ rệt về động cơ học tiếng Anh giữa các ngành học và năm học (p < 0.05), trong đó sinh viên ngành CNTT và năm 3 có động cơ cao hơn.
    • Không có sự khác biệt đáng kể về động cơ theo giới tính và kết quả học tập.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy động cơ hoàn thành môn học là động lực chính thúc đẩy sinh viên học tiếng Anh tại trường Cao đẳng Bình Định, phù hợp với thực trạng sinh viên học để đạt yêu cầu tốt nghiệp và có việc làm. Điều này tương đồng với nghiên cứu của Gardner & Lambert về động cơ thực dụng trong học ngoại ngữ. Mức độ hứng thú học tập cao góp phần làm tăng động cơ, khẳng định vai trò quan trọng của yếu tố chủ quan trong việc tạo động lực học tập.

Môi trường học tập và phương pháp giảng dạy là những yếu tố khách quan có ảnh hưởng tích cực nhưng chưa được khai thác tối đa, cho thấy cần cải thiện điều kiện học tập và đổi mới phương pháp giảng dạy để nâng cao động cơ học tập. Sự khác biệt động cơ giữa các ngành và năm học phản ánh sự đa dạng về nhu cầu và nhận thức của sinh viên, đòi hỏi các giải pháp linh hoạt, phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh mức độ biểu hiện động cơ theo từng loại và bảng phân tích hồi quy thể hiện mức độ ảnh hưởng của các yếu tố tác động.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nâng cao hứng thú học tập tiếng Anh

    • Triển khai các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ tiếng Anh, thi đua học tập nhằm kích thích sự say mê và chủ động của sinh viên.
    • Thời gian thực hiện: trong vòng 1 năm học; Chủ thể: Ban giám hiệu, phòng Công tác sinh viên.

  2. Cải tiến phương pháp giảng dạy và đánh giá

    • Đào tạo giảng viên về các phương pháp giảng dạy tích cực, sử dụng công nghệ thông tin hỗ trợ giảng dạy.
    • Áp dụng các hình thức đánh giá đa dạng, khuyến khích sự tham gia và sáng tạo của sinh viên.
    • Thời gian: 6 tháng đến 1 năm; Chủ thể: Khoa Ngoại ngữ, phòng Đào tạo.

  3. Nâng cấp cơ sở vật chất và môi trường học tập

    • Đầu tư trang thiết bị hiện đại, mở rộng thư viện, kết nối internet tốc độ cao phục vụ học tập tiếng Anh.
    • Tạo môi trường học tập thân thiện, hỗ trợ sinh viên học tập và giao tiếp tiếng Anh.
    • Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: Ban giám hiệu, phòng Hành chính - Kỹ thuật.

  4. Tăng cường tư vấn, định hướng nghề nghiệp và giá trị học tập

    • Tổ chức các buổi tư vấn, hội thảo về tầm quan trọng của tiếng Anh trong nghề nghiệp và hội nhập quốc tế.
    • Hỗ trợ sinh viên xây dựng kế hoạch học tập và phát triển bản thân phù hợp với định hướng nghề nghiệp.
    • Thời gian: liên tục trong năm học; Chủ thể: Phòng Công tác sinh viên, các khoa chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến động cơ học tiếng Anh của sinh viên, từ đó điều chỉnh phương pháp giảng dạy và quản lý đào tạo.
    • Use case: Thiết kế chương trình đào tạo, cải tiến phương pháp giảng dạy.

  2. Sinh viên các trường cao đẳng, đại học

    • Lợi ích: Nhận thức được vai trò của động cơ học tập, từ đó tự điều chỉnh thái độ và hành vi học tập để nâng cao hiệu quả học tiếng Anh.
    • Use case: Tự đánh giá và xây dựng động lực học tập cá nhân.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên nghiên cứu khoa học

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở lý luận và dữ liệu thực tiễn về động cơ học tiếng Anh trong môi trường cao đẳng, làm nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo.
    • Use case: Tham khảo để phát triển đề tài nghiên cứu liên quan.

  4. Các tổ chức đào tạo và hoạch định chính sách giáo dục

    • Lợi ích: Đánh giá hiệu quả đào tạo ngoại ngữ và xây dựng chính sách hỗ trợ nâng cao động lực học tập ngoại ngữ cho sinh viên.
    • Use case: Xây dựng chương trình đào tạo ngoại ngữ phù hợp với nhu cầu thực tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Động cơ học tiếng Anh là gì?
    Động cơ học tiếng Anh là cấu trúc tâm lý phản ánh đối tượng có khả năng thỏa mãn nhu cầu học tiếng Anh của sinh viên, có vai trò định hướng, thúc đẩy và duy trì hoạt động học tập ngoại ngữ. Ví dụ, động cơ hoàn thành môn học giúp sinh viên tập trung học để đạt yêu cầu tốt nghiệp.

  2. Ba loại động cơ chính trong nghiên cứu là gì?
    Ba loại động cơ gồm: động cơ tự khẳng định bản thân (học vì muốn khẳng định giá trị cá nhân), động cơ đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp (học để chuẩn bị cho công việc tương lai), và động cơ hoàn thành môn học (học để đạt yêu cầu môn học và tốt nghiệp).

  3. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến động cơ học tiếng Anh?
    Hứng thú học tập được xác định là yếu tố chủ quan có tác động mạnh mẽ nhất, giúp sinh viên duy trì sự say mê và tích cực trong học tập. Ví dụ, sinh viên có hứng thú thường chủ động tham gia các hoạt động ngoại khóa tiếng Anh.

  4. Phương pháp giảng dạy ảnh hưởng thế nào đến động cơ học tập?
    Phương pháp giảng dạy tích cực, sinh động giúp kích thích cảm xúc và nhu cầu học tập của sinh viên, từ đó nâng cao động cơ học tiếng Anh. Ngược lại, phương pháp truyền thống, thiếu linh hoạt có thể làm giảm hứng thú và động lực học tập.

  5. Làm thế nào để nâng cao động cơ học tiếng Anh cho sinh viên?
    Có thể thực hiện bằng cách tăng cường hoạt động ngoại khóa, cải tiến phương pháp giảng dạy, nâng cấp cơ sở vật chất và tư vấn định hướng nghề nghiệp. Ví dụ, tổ chức câu lạc bộ tiếng Anh giúp sinh viên giao tiếp và thực hành kỹ năng hiệu quả hơn.

Kết luận

  • Động cơ học tiếng Anh của sinh viên trường Cao đẳng Bình Định là cấu trúc tâm lý phức tạp, bao gồm ba loại chính: tự khẳng định bản thân, đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp và hoàn thành môn học.
  • Động cơ hoàn thành môn học có vai trò chi phối mạnh mẽ nhất trong hoạt động học tiếng Anh của sinh viên.
  • Các yếu tố chủ quan như hứng thú học tập và định hướng giá trị tác động mạnh hơn các yếu tố khách quan như môi trường học tập, cơ sở vật chất và phương pháp giảng dạy.
  • Có sự khác biệt đáng kể về động cơ học tiếng Anh giữa các ngành học và năm học, đòi hỏi các giải pháp phù hợp theo nhóm đối tượng.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao động cơ học tiếng Anh bao gồm tăng cường hứng thú học tập, cải tiến phương pháp giảng dạy, nâng cấp cơ sở vật chất và tư vấn định hướng nghề nghiệp.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong năm học tiếp theo, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các trường cao đẳng khác để so sánh và hoàn thiện mô hình động cơ học tiếng Anh.

Call to action: Các nhà quản lý giáo dục và giảng viên cần phối hợp thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao động cơ học tiếng Anh, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.