Đánh giá thực thi quy hoạch xây dựng tại TP.HCM: Lý thuyết và thực tiễn

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC HÌNH

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

1. PHẦN I: LÝ DO NGHIÊN CỨU

1.1. Bối cảnh nghiên cứu

1.2. Sự cần thiết của nghiên cứu

1.3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu

1.4. Mục tiêu nghiên cứu

1.5. Phương pháp nghiên cứu

1.5.1. Mô tả các phương pháp nghiên cứu

1.6. Khung nghiên cứu

1.7. Ý nghĩa của nghiên cứu

1.8. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

2. TỔNG QUAN VỀ ĐÁNH GIÁ THỰC THI QUY HOẠCH CHUNG TPHCM

2.1. Đánh giá thực thi quy hoạch

2.1.1. Khái niệm về đánh giá thực thi quy hoạch

2.1.2. Vai trò của đánh giá thực thi quy hoạch

2.2. Hệ thống quy hoạch tại Việt Nam

2.2.1. Phân nhóm hệ thống quy hoạch tại Việt Nam

2.2.1.1. Theo đối tượng điều chỉnh của quy hoạch

2.2.1.2. Theo phạm vi lãnh thổ có hiệu lực của quy hoạch

2.2.2. Quan điểm của Luận án về việc phân nhóm hệ thống quy hoạch tại Việt Nam

2.2.3. Quan điểm của Luận án về mối quan hệ trong hệ thống quy hoạch tại Việt Nam

2.3. Quy hoạch chung TPHCM trong hệ thống quy hoạch cấp tỉnh của TPHCM

2.3.1. Mô tả hệ thống quy hoạch cấp tỉnh của TPHCM

2.3.2. Quan điểm của Luận án về vai trò của Quy hoạch chung TPHCM trong hệ thống quy hoạch cấp tỉnh của TPHCM

2.4. Đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM và các vấn đề đặt ra

2.4.1. Các công trình nghiên cứu về đánh giá thực thi quy hoạch tại Việt Nam

2.4.2. Các công trình nghiên cứu về đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

2.4.3. Các báo cáo đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

2.4.4. Các công trình nghiên cứu khác về đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

2.4.5. Các vấn đề được đặt ra từ đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

2.5. Sơ kết Chương 1

3. CƠ SỞ KHOA HỌC PHỤC VỤ ĐÁNH GIÁ THỰC THI QUY HOẠCH CHUNG TPHCM

3.1. Cơ sở lý luận về đánh giá thực thi quy hoạch

3.1.1. Các quan điểm cơ bản hiện nay về đánh giá thực thi quy hoạch

3.1.2. Lý thuyết đánh giá thực thi quy hoạch

3.1.2.1. Đánh giá thực thi quy hoạch theo mục tiêu (objective-driven)

3.1.2.2. Đánh giá thực thi quy hoạch theo lý thuyết (theory-driven) và đánh giá thực thi quy hoạch dựa vào lý thuyết (theory-based)

3.1.2.3. Đánh giá thực thi quy hoạch theo công năng (utilisation-driven)

3.1.2.4. Đánh giá thực thi quy hoạch theo dữ liệu (data-driven)

3.1.3. Phương pháp đánh giá thực thi quy hoạch

3.1.3.1. Đánh giá định lượng và đánh giá phi định lượng

3.1.3.2. Đánh giá tính tuân thủ và đánh giá tính hiệu quả

3.1.3.3. Đánh giá tính hiệu lực và đánh giá tính hiệu năng

3.1.4. Bộ chỉ số đánh giá thực thi quy hoạch

3.1.5. Các yếu tố tác động đến thực thi quy hoạch

3.1.6. Quan điểm của Luận án về việc áp dụng cơ sở lý luận vào đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

3.2. Cơ sở thực tiễn về đánh giá thực thi quy hoạch trên thế giới

3.2.1. Hệ thống quy hoạch của một số quốc gia trên thế giới

3.2.2. Các bài học kinh nghiệm về đánh giá thực thi quy hoạch trên thế giới

3.2.2.1. Đánh giá thực thi Quy hoạch mở rộng tổng thể Amsterdam (Hà Lan)

3.2.2.2. Đánh giá thực thi Quy hoạch tổng thể Thượng Hải (Trung Quốc)

3.2.2.3. Đánh giá thực thi Quy hoạch sử dụng đất Thành Đô (Trung Quốc)

3.2.2.4. Đánh giá thực thi Quy hoạch chung Lyon (Pháp)

3.2.2.5. Đánh giá thực thi quy hoạch, kế hoạch, chương trình mang tính chiến lược tại Anh và Nam Phi

3.2.2.6. Đánh giá thực thi Quy hoạch quản lý thoát nước mưa và chất lượng nguồn nước của Khu vực Papakura (New Zealand)

3.2.3. Quan điểm của Luận án về việc áp dụng cơ sở thực tiễn trên thế giới vào đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

3.3. Cơ sở pháp lý về đánh giá thực thi quy hoạch tại Việt Nam

3.3.1. Các quy định pháp luật về đánh giá thực thi quy hoạch tại Việt Nam

3.3.2. Các quy định pháp luật về đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

3.3.3. Quan điểm của Luận án về sự phù hợp giữa cơ sở pháp lý tại Việt Nam với cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn trên thế giới

3.4. Sơ kết Chương 2

4. ĐỀ XUẤT VÀ SỬ DỤNG BỘ CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ THỰC THI QUY HOẠCH CHUNG TPHCM

4.1. Hệ thống quan điểm đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

4.1.1. Quan điểm thứ nhất

4.1.2. Quan điểm thứ hai

4.1.3. Quan điểm thứ ba

4.2. Đề xuất bộ chỉ số đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

4.2.1. Xác định cụ thể các chỉ số phát triển theo nội dung dự báo của Quy hoạch chung TPHCM

4.2.2. Sắp xếp các chỉ số phát triển theo nhóm

4.2.2.1. Nhóm “nguồn lực”

4.2.2.2. Nhóm “hoạt động triển khai”

4.2.2.3. Nhóm “kết quả”

4.2.2.4. Nhóm “hiệu quả”

4.2.3. Xây dựng phương pháp tính toán giá trị chỉ số đánh giá thực thi

4.2.3.1. Giá trị chỉ số đánh giá thực thi tương ứng với các chỉ số phát triển

4.2.3.2. Giá trị chỉ số đánh giá thực thi tương ứng với các phân nhóm chỉ số phát triển, nhóm chỉ số phát triển, bộ chỉ số phát triển

4.2.4. Phân loại giá trị chỉ số đánh giá thực thi

4.3. Đánh giá thực thi “Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025” trong giai đoạn 2010-2015

4.3.1. Thu thập dữ liệu phục vụ việc cập nhật / tính toán giá trị hiện trạng và giá trị quy hoạch của các chỉ số phát triển

4.3.2. Cập nhật / tính toán giá trị hiện trạng đầu kỳ, giá trị hiện trạng giữa kỳ, giá trị quy hoạch giữa kỳ của các chỉ số phát triển

4.3.3. Tính toán các chỉ số đánh giá thực thi “Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025” trong giai đoạn 2010-2015

4.3.3.1. Các chỉ số đánh giá thực thi đối với các chỉ số phát triển

4.3.3.2. Các chỉ số đánh giá thực thi đối với các phân nhóm chỉ số phát triển, nhóm chỉ số phát triển

4.3.3.3. Chỉ số tổng hợp đánh giá thực thi “Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025” trong giai đoạn 2010-2015

4.3.4. Phân tích kết quả đánh giá thực thi “Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025” trong giai đoạn 2010-2015

4.3.4.1. Về giá trị của các chỉ số đánh giá thực thi

4.3.4.1.1. Nhóm “nguồn lực”

4.3.4.1.2. Nhóm “hoạt động triển khai”

4.3.4.1.3. Nhóm “kết quả”

4.3.4.1.4. Nhóm “hiệu quả”

4.3.4.2. Về tương quan giữa giá trị của các chỉ số đánh giá thực thi

4.3.4.3. Về các kết quả khác

4.4. Sơ kết Chương 3

4.5. Bàn luận về hệ thống quan điểm đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

4.6. Bàn luận về bộ chỉ số đánh giá thực thi Quy hoạch chung TPHCM

4.7. Bàn luận về việc đánh giá thực thi “Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025” trong giai đoạn 2010-2015

4.7.1. Về thu thập dữ liệu phục vụ việc cập nhật / tính toán giá trị hiện trạng và giá trị quy hoạch của các chỉ số phát triển

4.7.2. Về cập nhật / tính toán giá trị hiện trạng và giá trị quy hoạch của các chỉ số phát triển

4.7.3. Về kết quả đánh giá thực thi “Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025” trong giai đoạn 2010-2015

4.8. Sơ kết Chương 4

5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

5.1. Công trình đã công bố bằng tiếng Việt

5.2. Công trình đã công bố bằng tiếng Anh

TÀI LIỆU THAM KHẢO

6.1. Tài liệu tham khảo bằng tiếng Việt

6.2. Tài liệu tham khảo bằng tiếng Anh

Nội dung chính của “Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025”

Danh sách các hội thảo liên quan đến việc thực hiện phương pháp chuyên gia

Kết quả phỏng vấn các chuyên gia

Nguồn dữ liệu phục vụ việc cập nhật / tính toán giá trị hiện trạng và giá trị quy hoạch của các chỉ số phát triển

7.1. Dữ liệu để cập nhật / tính toán các giá trị hiện trạng và quy hoạch của chỉ số phát triển

Kết quả cập nhật / tính toán giá trị các chỉ số phát triển và giá trị các chỉ số đánh giá thực thi “Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025” trong giai đoạn 2010-2015

Đánh giá thực thi về định hướng phát triển không gian tại “Điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2025” trong giai đoạn 2010-2015 bằng phương pháp không ảnh

I. Tổng quan về đánh giá thực thi quy hoạch chung TPHCM

Đánh giá thực thi quy hoạch là một quá trình quan trọng nhằm xác định tình trạng thực thi của các quy hoạch xây dựng tại TP.HCM. Quy hoạch xây dựng không chỉ đơn thuần là việc lập kế hoạch mà còn liên quan đến việc thực hiện và giám sát các chính sách quy hoạch. Theo Buehler, quy hoạch có nguồn gốc từ việc sắp xếp không gian và tổ chức các công trình, tuy nhiên, các yếu tố chính trị, kinh tế và xã hội cũng cần được xem xét. Việc đánh giá thực thi quy hoạch giúp các nhà quy hoạch nhận diện các vấn đề tồn tại và điều chỉnh chính sách cho phù hợp. Hệ thống quy hoạch tại Việt Nam, đặc biệt là tại TP.HCM, cần được phân tích một cách toàn diện để đảm bảo tính hiệu quả trong thực thi. Các công trình nghiên cứu trước đây cho thấy rằng việc đánh giá thực thi quy hoạch tại TP.HCM còn nhiều hạn chế, đặc biệt là trong việc gắn kết với hệ thống quy hoạch cấp tỉnh. Do đó, việc xây dựng một khung đánh giá thực thi quy hoạch là cần thiết để cải thiện tình hình hiện tại.

1.1. Khái niệm về đánh giá thực thi quy hoạch

Khái niệm về đánh giá thực thi quy hoạch được hiểu là quá trình xác định mức độ thực hiện các mục tiêu và chỉ tiêu của quy hoạch. Đánh giá này không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra tính tuân thủ mà còn cần xem xét tính hiệu quả và hiệu năng của các chính sách quy hoạch. Theo quan điểm của luận án, việc đánh giá thực thi quy hoạch cần được thực hiện định kỳ và liên tục để đảm bảo rằng các quy hoạch được điều chỉnh kịp thời theo sự thay đổi của thực tiễn. Các yếu tố tác động đến thực thi quy hoạch bao gồm chính sách, nguồn lực và sự tham gia của cộng đồng. Việc đánh giá thực thi quy hoạch không chỉ giúp nhận diện các vấn đề mà còn cung cấp cơ sở cho việc điều chỉnh và phát triển các chính sách quy hoạch trong tương lai.

1.2. Vai trò của đánh giá thực thi quy hoạch

Đánh giá thực thi quy hoạch đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng các quy hoạch được thực hiện một cách hiệu quả và bền vững. Theo Tian & Shen, đánh giá thực thi giúp xác định rõ tình trạng thực thi quy hoạch và hiểu rõ các nguyên nhân của tình trạng này. Điều này không chỉ giúp các nhà quy hoạch rút kinh nghiệm mà còn là cơ sở khoa học để điều chỉnh hoặc lập quy hoạch mới. Hơn nữa, việc đánh giá thực thi quy hoạch còn giúp tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý quy hoạch. Các kết quả đánh giá thực thi có thể được sử dụng để cải thiện quy trình lập quy hoạch, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân tại TP.HCM.

II. Cơ sở khoa học phục vụ đánh giá thực thi quy hoạch chung TPHCM

Cơ sở khoa học cho việc đánh giá thực thi quy hoạch tại TP.HCM bao gồm các lý thuyết và phương pháp đánh giá hiện có. Các quan điểm cơ bản hiện nay về đánh giá thực thi quy hoạch bao gồm đánh giá theo mục tiêu, lý thuyết, công năng và dữ liệu. Mỗi phương pháp đánh giá có những ưu điểm và hạn chế riêng, do đó, việc lựa chọn phương pháp phù hợp là rất quan trọng. Đánh giá định lượng và định tính cần được kết hợp để có cái nhìn toàn diện về tình trạng thực thi quy hoạch. Hệ thống chỉ số đánh giá thực thi quy hoạch cũng cần được xây dựng một cách khoa học, phản ánh đúng thực trạng và các yếu tố tác động đến thực thi quy hoạch. Việc áp dụng các lý thuyết và phương pháp đánh giá thực thi quy hoạch từ các quốc gia khác cũng là một hướng đi cần thiết để cải thiện quy trình đánh giá tại TP.HCM.

2.1. Lý thuyết đánh giá thực thi quy hoạch

Lý thuyết về đánh giá thực thi quy hoạch bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau, từ việc xác định mục tiêu đến việc đo lường kết quả thực hiện. Đánh giá thực thi quy hoạch theo mục tiêu (objective-driven) tập trung vào việc xem xét mức độ đạt được các mục tiêu đã đề ra trong quy hoạch. Trong khi đó, đánh giá theo lý thuyết (theory-driven) và đánh giá dựa vào lý thuyết (theory-based) giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thực thi quy hoạch. Đánh giá theo công năng (utilisation-driven) và theo dữ liệu (data-driven) cũng cần được xem xét để đảm bảo tính chính xác và khách quan trong quá trình đánh giá. Việc áp dụng các lý thuyết này vào thực tiễn tại TP.HCM sẽ giúp nâng cao chất lượng đánh giá thực thi quy hoạch.

2.2. Phương pháp đánh giá thực thi quy hoạch

Phương pháp đánh giá thực thi quy hoạch cần được xây dựng dựa trên các tiêu chí rõ ràng và cụ thể. Đánh giá định lượng và phi định lượng là hai phương pháp chính được sử dụng trong đánh giá thực thi quy hoạch. Đánh giá tính tuân thủ và tính hiệu quả cũng cần được xem xét để đảm bảo rằng các quy hoạch không chỉ được thực hiện mà còn đạt được kết quả mong muốn. Bộ chỉ số đánh giá thực thi quy hoạch cần được xây dựng một cách khoa học, phản ánh đúng thực trạng và các yếu tố tác động đến thực thi quy hoạch. Việc áp dụng các phương pháp đánh giá này sẽ giúp cải thiện quy trình thực thi quy hoạch tại TP.HCM, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Đánh giá việc thực thi quy hoạch chung xây dựng tại thành phố Hồ Chí Minh: Lý thuyết và thực tiễn