Đánh Giá Đặc Điểm Nhiễm Sắc Thể Philadelphia Ở Bệnh Nhân Lơ Xê Mi Kinh Dòng Bạch Cầu Hạt Tại Viện Huyết Học – Truyền Máu Trung Ương

• Người hướng dẫn: TS. Dương Quốc Chính
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Kỹ thuật xét nghiệm y học
• Đề tài: Đánh Giá Nhiễm Sắc Thể Philadelphia Ở Bệnh Nhân Lơ Xê Mi Kinh Dòng Bạch Cầu Hạt Tại Viện Huyết Học – Truyền Máu Trung Ương
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
• DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. TỔNG QUÁT VỀ BỆNH LƠ XÊ MI KINH DÒNG BẠCH CẦU HẠT
• 2.1.1. Khái quát chung về bệnh Lơ xê mi kinh dòng bạch cầu hạt
• 2.1.2. Dịch tễ học về bệnh LXMKDH
• 2.1.3. Biểu hiện lâm sàng của bệnh LXMKDH
• 2.1.3.1. Giai đoạn mạn tính
• 2.1.3.2. Giai đoạn tăng tốc
• 2.1.3.3. Giai đoạn chuyển cấp
• 2.1.4. Biểu hiện cận lâm sàng của bệnh LXMKDH
• 2.1.5. Cơ chế bệnh sinh
• 2.1.6. Nhiễm sắc thể Philadelphia (NST Ph)
• 2.2. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN NST Ph VÀ BẢN SAO BCR-ABL Ở BỆNH NHÂN LƠ XÊ MI KINH DÒNG BẠCH CẦU HẠT
• 2.2.1. Phương pháp Nhiễm sắc thể đồ (Karyotype)
• 2.2.2. Phương pháp lai huỳnh quang tại chỗ (Fluorescence in situ hybridization - FISH)
• 2.2.3. Phương pháp PCR (Polymerase chain reaction)
• 2.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.3.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.3.2. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
• 2.3.3. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân
• 2.3.4. THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
• 2.4. VẬT LIỆU, THIẾT BỊ VÀ HÓA CHẤT NGHIÊN CỨU
• 2.4.1. Dụng cụ, trang thiết bị
• 2.4.2. Dụng cụ, trang thiết bị cho xét nghiệm nhiễm sắc thể đồ
• 2.4.3. Dụng cụ, trang thiết bị cho xét nghiệm PCR
• 2.4.4. Hóa chất cho xét nghiệm nhiễm sắc thể đồ
• 2.4.5. Hóa chất cho xét nghiệm PCR
• 2.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.5.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5.2. Các biến số, chỉ số nghiên cứu
• 2.5.3. Quy trình nghiên cứu
• 2.5.4. Các kĩ thuật xét nghiệm được sử dụng trong nghiên cứu
• 2.5.4.1. Xét nghiệm nhiễm sắc thể đồ
• 2.5.4.2. Xét nghiệm PCR
• 2.6. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ, PHÂN TÍCH SỐ LIỆU
• 2.7. ĐẠO ĐỨC Y HỌC
• 2.8. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH NHÂN
• 2.8.1. Tuổi trung bình
• 2.8.2. Phân bố nhóm tuổi
• 2.9. ĐẶC ĐIỂM NST Ph CỦA BỆNH NHÂN DỰA TRÊN KẾT QUẢ CỦA XÉT NGHIỆM NST ĐỒ
• 2.10. KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM PCR XÁC ĐỊNH GEN BCR-ABL
• 2.11. SO SÁNH KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM CỦA HAI PHƯƠNG PHÁP NST ĐỒ VÀ PCR
• 2.12. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH NHÂN
• 2.12.1. Tuổi của bệnh nhân
• 2.12.2. Giới tính của bệnh nhân
• 2.13. ĐẶC ĐIỂM NST Ph CỦA BỆNH NHÂN DỰA TRÊN KẾT QUẢ CỦA XÉT NGHIỆM NST ĐỒ
• 2.14. KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM PCR XÁC ĐỊNH GEN BCR-ABL
• 2.15. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ XÉT NGHIỆM CỦA HAI PHƯƠNG PHÁP NST ĐỒ VÀ PCR
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Nhiễm Sắc Thể Philadelphia Ở Bệnh Nhân Lơ Xê Mi Kinh Dòng Bạch Cầu Hạt

Nhiễm sắc thể Philadelphia (NST Ph) là một trong những đặc điểm nổi bật của bệnh lơ xê mi kinh dòng bạch cầu hạt (LXMKDH). NST Ph được hình thành do sự chuyển đoạn giữa nhiễm sắc thể số 9 và 22, dẫn đến sự hình thành gen BCR-ABL. Gen này mã hóa cho protein có hoạt tính tyrosin kinase mạnh, gây ra sự tăng sinh không kiểm soát của tế bào bạch cầu. Việc đánh giá đặc điểm của NST Ph ở bệnh nhân LXMKDH là rất quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh.

1.1. Đặc Điểm Của Nhiễm Sắc Thể Philadelphia

NST Ph là kết quả của sự chuyển đoạn t(9;22)(q34;q11), được phát hiện ở khoảng 90% bệnh nhân LXMKDH. Sự hiện diện của NST Ph có liên quan mật thiết đến cơ chế bệnh sinh của bệnh, ảnh hưởng đến quá trình phân bào và tăng sinh tế bào.

1.2. Vai Trò Của Gen BCR ABL Trong Bệnh Lơ Xê Mi

Gen BCR-ABL, được hình thành từ NST Ph, mã hóa cho protein P210 có hoạt tính tyrosin kinase. Protein này kích thích sự tăng sinh tế bào và ức chế quá trình chết theo chương trình, dẫn đến sự phát triển của bệnh lý ác tính.

II. Vấn Đề Chẩn Đoán Nhiễm Sắc Thể Philadelphia Ở Bệnh Nhân LXMKDH

Chẩn đoán nhiễm sắc thể Philadelphia là một thách thức lớn trong điều trị bệnh lơ xê mi kinh dòng bạch cầu hạt. Việc phát hiện sớm NST Ph giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp và cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân. Các phương pháp chẩn đoán hiện nay bao gồm nhiễm sắc thể đồ, FISH và PCR.

2.1. Phương Pháp Nhiễm Sắc Thể Đồ

Nhiễm sắc thể đồ là phương pháp truyền thống để phát hiện NST Ph. Kỹ thuật này cho phép quan sát trực tiếp các bất thường về di truyền trong tế bào.

2.2. Kỹ Thuật FISH Trong Chẩn Đoán

Phương pháp lai huỳnh quang tại chỗ (FISH) sử dụng các đoạn dò đặc hiệu để xác định sự hiện diện của gen BCR-ABL trên NST Ph. Kỹ thuật này có độ nhạy cao và cho kết quả nhanh chóng.

2.3. Xét Nghiệm PCR Để Phát Hiện Gen BCR ABL

Xét nghiệm PCR là một phương pháp sinh học phân tử giúp xác định và định lượng gen BCR-ABL. Phương pháp này cho phép theo dõi đáp ứng điều trị và phát hiện tái phát bệnh.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Đặc Điểm NST Ph Ở Bệnh Nhân LXMKDH

Nghiên cứu đặc điểm nhiễm sắc thể Philadelphia ở bệnh nhân LXMKDH được thực hiện thông qua các phương pháp chẩn đoán hiện đại. Việc thu thập dữ liệu từ bệnh nhân tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương từ 2022 đến 2023 sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về tình hình bệnh lý này.

3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp mô tả cắt ngang, thu thập dữ liệu từ bệnh nhân được chẩn đoán LXMKDH. Các thông tin về tuổi, giới tính và kết quả xét nghiệm sẽ được ghi nhận.

3.2. Đối Tượng Nghiên Cứu

Đối tượng nghiên cứu bao gồm các bệnh nhân được chẩn đoán LXMKDH tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân sẽ được xác định rõ ràng để đảm bảo tính chính xác của nghiên cứu.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Về Nhiễm Sắc Thể Philadelphia

Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin chi tiết về tỷ lệ nhiễm sắc thể Philadelphia ở bệnh nhân LXMKDH. Những phát hiện này sẽ giúp cải thiện quy trình chẩn đoán và điều trị bệnh, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

4.1. Tỷ Lệ Nhiễm Sắc Thể Philadelphia Ở Bệnh Nhân

Kết quả cho thấy tỷ lệ bệnh nhân có NST Ph dương tính cao, cho thấy sự phổ biến của biến đổi di truyền này trong LXMKDH. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sàng lọc sớm.

4.2. So Sánh Kết Quả Giữa Các Phương Pháp

So sánh kết quả giữa các phương pháp nhiễm sắc thể đồ và PCR cho thấy sự tương đồng trong việc phát hiện NST Ph. Tuy nhiên, PCR cho kết quả nhanh hơn và có độ nhạy cao hơn.

V. Kết Luận Về Nhiễm Sắc Thể Philadelphia Ở Bệnh Nhân LXMKDH

Nhiễm sắc thể Philadelphia đóng vai trò quan trọng trong bệnh lơ xê mi kinh dòng bạch cầu hạt. Việc đánh giá đặc điểm của NST Ph không chỉ giúp chẩn đoán chính xác mà còn hỗ trợ trong việc lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả. Tương lai của nghiên cứu này sẽ mở ra hướng đi mới trong điều trị bệnh.

5.1. Tầm Quan Trọng Của Nghiên Cứu

Nghiên cứu về NST Ph giúp nâng cao hiểu biết về cơ chế bệnh sinh của LXMKDH, từ đó cải thiện quy trình điều trị và tiên lượng cho bệnh nhân.

5.2. Hướng Đi Tương Lai Trong Điều Trị

Các phương pháp điều trị nhắm đích dựa trên sự hiện diện của NST Ph sẽ tiếp tục được phát triển, mở ra hy vọng cho bệnh nhân LXMKDH trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống.