Giá trị văn hóa công nghiệp trong quản trị nhân lực: Luận án tiến sĩ

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ

DANH MỤC HÌNH

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

2. Mục đích nghiên cứu

3. Khách thể, đối tƣợng và giới hạn phạm vi nghiên cứu

4. Giả thuyết khoa học

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

6. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu

7. Những luận điểm đƣợc bảo vệ trong luận án

8. Đóng góp mới của luận án

9. Cấu trúc của luận án

1. CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỊNH HƢỚNG GIÁ TRỊ VĂN HÓA CÔNG NGHIỆP CỦA SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH QUẢN TRỊ NHÂN LỰC

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Những nghiên cứu về văn hóa và giá trị văn hóa

1.1.1.1. Xu hướng thứ nhất: Nghiên cứu về văn hóa

1.1.1.2. Xu hướng thứ hai: Nghiên cứu về giá trị văn hóa

1.1.1.3. Xu hướng thứ ba: Nghiên cứu văn hóa công nghiệp và giá trị văn hóa công nghiệp

1.1.2. Những nghiên cứu về định hướng giá trị và định hướng giá trị văn hóa công nghiệp

1.1.2.1. Xu hướng nghiên cứu về định hướng giá trị

1.1.2.2. Xu hướng nghiên cứu về định hướng giá trị văn hóa công nghiệp

1.2. Các khái niệm công cụ

1.2.1. Giá trị văn hóa công nghiệp

1.2.1.1. Khái niệm giá trị

1.2.1.2. Giá trị văn hóa công nghiệp

1.2.2. Định hướng giá trị văn hóa công nghiệp

1.2.2.1. Định hướng giá trị

1.2.2.2. Định hướng giá trị văn hóa công nghiệp

1.2.3. Văn hóa và giá trị văn hóa

1.2.3.1. Cấu trúc của văn hóa

1.2.3.2. Phân loại các giá trị văn hóa

1.2.3.3. Bản chất của giá trị văn hóa

1.3. Cấu trúc giá trị văn hóa công nghiệp

1.4. Giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

1.4.1. Đặc điểm ngành nghề đào tạo cho sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

1.4.1.1. Đặc điểm chuyên ngành quản trị nhân lực

1.4.1.2. Đặc điểm đào tạo nghề cho sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

1.4.2. Đặc điểm tâm lý - xã hội của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

1.4.3. Yêu cầu giá trị văn hóa công nghiệp trong cấu trúc năng lực nghề nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực trong bối cảnh hiện nay

1.5. Đặc điểm, biểu hiện, thang đánh giá về biểu hiện định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

1.5.1. Đặc điểm và biểu hiện định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của Sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

1.5.2. Tiêu chí và thang đánh giá biểu hiện định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

1.6. Bản chất tâm lý của quá trình định hƣớng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

1.6.1. Bản chất tâm lý của định hướng giá trị văn hóa công nghiệp

1.6.2. Quá trình định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

1.7. Những yếu tố ảnh hƣởng đến định hƣớng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên ngành quản trị nhân lực

1.7.1. Các yếu tố chủ quan

1.7.1.1. Nhu cầu, động cơ học tập với chuyên ngành quản trị nhân lực

1.7.1.2. Tính tích cực học tập và rèn luyện các giá trị văn hóa công nghiệp

1.7.1.3. Tự ý thức trong học tập

1.7.2. Những yếu tố khách quan

1.7.2.1. Chương trình đào tạo chuyên ngành QTNL và các hoạt động đào tạo của nhà trường

1.7.2.2. Phương pháp giảng dạy của giảng viên

1.7.2.3. Bối cảnh xã hội thời kỳ mới

2. CHƢƠNG 2: TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Vài nét về địa bàn và khách thể nghiên cứu

2.1.1. Địa bàn nghiên cứu

2.1.1.1. Trường Đại học Kinh tế quốc dân (ĐHKTQD)

2.1.1.2. Trường Đại học Lao động Xã hội (ĐHLĐXH)

2.1.1.3. Trường Đại học Thương Mại (ĐHTM)

2.1.2. Khách thể nghiên cứu

2.2. Tổ chức nghiên cứu

2.2.1. Giai đoạn 1: Nghiên cứu lí luận

2.2.2. Giai đoạn 2: Khảo sát và đánh giá thực trạng

2.2.3. Giai đoạn 3: Đề xuất các biện pháp tác động sư phạm và tổ chức thực nghiệm

2.3. Các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể

2.3.1. Nghiên cứu lý luận

2.3.2. Nghiên cứu thực tiễn

2.3.2.1. Phương pháp chuyên gia

2.3.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi

2.3.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu

2.3.2.4. Phương pháp phân tích chân dung tâm lý đại diện

2.3.2.5. Phương pháp quan sát

2.3.2.6. Phương pháp xử lý số liệu

2.4. Kết luận chƣơng 2

3. CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN

3.1. Kết quả nghiên cứu thực trạng

3.1.1. Định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

3.1.1.1. Nhận thức về định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

3.1.1.2. Thái độ của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực về định hướng giá trị văn hóa công nghiệp

3.1.1.3. Thực trạng mức độ biểu hiện hành vi định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên ngành quản trị nhân lực

3.1.2. Mối quan hệ giữa ba chỉ số nhận thức, thái độ và hành vi của sinh viên về định hướng giá trị văn hóa công nghiệp

3.1.3. Sự khác biệt về định hướng giá trị văn hóa công của sinh viên các trường

3.1.4. Biểu hiện định hướng giá trị VHCN của SV qua từng chuẩn mực VHCN

3.2. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

3.3. Một số các biện pháp định hƣớng giá trị văn hóa công nghiệp cho sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực

3.3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp tác động sư phạm

3.3.2. Các biện pháp tác động sư phạm

3.3.3. Nội dung và cách tiến hành các biện pháp tác động sư phạm

3.3.4. Kết quả các biện pháp

3.4. Kết quả thực nghiệm tác động

3.4.1. Tổ chức thực nghiệm

3.4.2. Kết quả thực nghiệm

3.4.2.1. Nhận thức về định hướng giá trị văn hóa công nghiệp trước và sau thực nghiệm

3.4.2.2. Thái độ của sinh viên về định hướng giá trị văn hóa công nghiệp trước và sau thực nghiệm

3.4.2.3. Biểu hiện hành vi định hướng giá trị giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực trước và sau thực nghiệm

3.5. Định hƣớng giá trị văn hóa công nghiệp sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực qua phân tích một số chân dung tâm lý đại diện

3.5.1. Trường hợp thứ nhất: Sinh viên Trần Thị T: (k57)

3.5.1.1. Vài nét về bản thân và gia đình sinh viên T

3.5.1.2. Định hướng giá trị nghề nghiệp sinh viên T

3.5.1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị nghề nghiệp của em T

3.5.2. Trường hợp thứ hai: Sinh viên Nguyễn Huy H (k57)

3.5.2.1. Vài nét về bản thân và gia đình sinh viên H

3.5.2.2. Định hướng giá trị nghề nghiệp sinh viên H

3.5.2.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị nghề nghiệp em H

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ ĐƢỢC CÔNG BỐ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về giá trị văn hóa công nghiệp và sinh viên quản trị nhân lực

Luận án "Định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên chuyên ngành quản trị nhân lực" của Nguyễn Thị Huyền tại Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam năm 2020 tập trung vào một vấn đề quan trọng trong bối cảnh hội nhập và công nghiệp hóa hiện nay. Luận án chỉ ra sự cần thiết phải đào tạo sinh viên không chỉ về kiến thức chuyên môn mà còn về giá trị văn hóa công nghiệp để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

1.1. Văn hóa công nghiệp và sự chuyển đổi giá trị: Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi từ nền văn hóa nông nghiệp sang công nghiệp, dẫn đến sự thay đổi trong hệ giá trị xã hội. Luận án nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hình thành "con người khoa học và công nghệ" với "phong cách làm việc chuyên nghiệp và lối sống nề nếp, văn hóa công nghiệp". Đây là yêu cầu cấp thiết được đặt ra trong các văn kiện của Đảng và Nhà nước.

1.2. Sinh viên quản trị nhân lực và thách thức hội nhập: Sinh viên quản trị nhân lực đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế. Tuy nhiên, thực trạng cho thấy định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên còn hạn chế, dẫn đến khó khăn trong việc thích ứng với môi trường làm việc quốc tế và nguy cơ thất nghiệp. Luận án dẫn chứng từ báo Nhân dân điện tử về số lượng người thất nghiệp có trình độ đại học, trong đó có cử nhân quản trị nhân lực, để minh chứng cho thực trạng này.

1.3. Đào tạo và sự chậm đổi mới: Luận án cũng chỉ ra sự chậm trãi trong việc đổi mới chương trình đào tạo tại các trường đại học. Việc chuyển từ đào tạo chú trọng kiến thức sang đào tạo chú trọng năng lực, đặc biệt là giá trị văn hóa công nghiệp, còn gặp nhiều khó khăn. Đây là một thách thức lớn cần được giải quyết để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

II. Mục tiêu phương pháp và kết quả nghiên cứu

2.1. Mục tiêu nghiên cứu: Luận án đặt ra mục tiêu xây dựng cơ sở lý luận về định hướng giá trị văn hóa công nghiệp, làm rõ các chuẩn mực, đặc điểm, cấu trúc và yếu tố ảnh hưởng đến định hướng này ở sinh viên quản trị nhân lực. Đồng thời, đề xuất các biện pháp sư phạm để nâng cao định hướng giá trị văn hóa công nghiệp cho đối tượng nghiên cứu.

2.2. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng, bao gồm nghiên cứu lý luận, khảo sát thực trạng bằng bảng hỏi, phỏng vấn sâu, phân tích chân dung tâm lý đại diện và thực nghiệm sư phạm. Khách thể nghiên cứu là sinh viên năm 2, 3, 4 và giảng viên của ba trường đại học: Kinh tế Quốc dân, Lao động Xã hội và Thương mại.

2.3. Kết quả nghiên cứu: Nghiên cứu cho thấy định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên quản trị nhân lực còn chưa rõ nét, biểu hiện qua nhận thức, thái độ và hành vi còn hạn chế đối với các chuẩn mực văn hóa công nghiệp như tư duy công nghiệp, phong cách công nghiệp, đạo đức ứng xử và trách nhiệm xã hội. Nghiên cứu cũng phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị này, bao gồm cả yếu tố chủ quan (nhu cầu, động cơ học tập, tính tích cực) và yếu tố khách quan (chương trình đào tạo, phương pháp giảng dạy, bối cảnh xã hội). Kết quả thực nghiệm cho thấy các biện pháp sư phạm được đề xuất có tác động tích cực đến việc nâng cao định hướng giá trị văn hóa công nghiệp của sinh viên.

III. Chuẩn mực giá trị văn hóa công nghiệp và phân tích thực trạng

3.1. Bốn chuẩn mực giá trị văn hóa công nghiệp: Luận án xác định bốn chuẩn mực giá trị văn hóa công nghiệp quan trọng đối với sinh viên quản trị nhân lực, bao gồm: tư duy công nghiệp (tư duy phản biện, khoa học, coi trọng hiệu quả), phong cách công nghiệp (kỷ luật, chuyên nghiệp, thích ứng), đạo đức ứng xử (trung thực, hợp tác, tôn trọng cam kết) và trách nhiệm xã hội.

3.2. Thực trạng định hướng giá trị VHCN: Qua khảo sát, luận án cho thấy sinh viên còn thiếu nhận thức sâu sắc về giá trị VHCN, thái độ chưa tích cực và hành vi chưa thể hiện rõ nét các chuẩn mực này. Ví dụ, sinh viên còn thiếu kỹ năng làm việc nhóm, chưa coi trọng hiệu quả công việc, chưa có ý thức trách nhiệm xã hội cao. Sự khác biệt về định hướng giá trị VHCN giữa các trường cũng được phân tích.

3.3. Phân tích chân dung tâm lý: Luận án sử dụng phương pháp phân tích chân dung tâm lý đại diện để làm rõ hơn thực trạng định hướng giá trị VHCN. Thông qua các trường hợp cụ thể, luận án chỉ ra ảnh hưởng của các yếu tố cá nhân, gia đình và môi trường đến sự hình thành định hướng giá trị của sinh viên.

IV. Đóng góp và ý nghĩa thực tiễn của luận án

4.1. Đóng góp lý luận: Luận án góp phần làm rõ khái niệm và cấu trúc của giá trị văn hóa công nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực quản trị nhân lực. Nghiên cứu cũng xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng giá trị VHCN của sinh viên, cung cấp cơ sở lý luận cho việc xây dựng chương trình và phương pháp đào tạo.

4.2. Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu của luận án có ý nghĩa thực tiễn cao trong việc nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực quản trị nhân lực. Các biện pháp sư phạm được đề xuất có thể áp dụng trong các trường đại học để định hướng giá trị VHCN cho sinh viên, giúp họ đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thị trường lao động trong bối cảnh hội nhập. Nghiên cứu cũng góp phần nâng cao nhận thức của xã hội về tầm quan trọng của giá trị VHCN trong phát triển kinh tế - xã hội.

4.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo: Luận án có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các trường đại học khác, các ngành nghề khác để có cái nhìn tổng quan hơn về định hướng giá trị VHCN của sinh viên. Nghiên cứu cũng có thể tập trung sâu hơn vào việc đánh giá hiệu quả lâu dài của các biện pháp can thiệp được đề xuất.